H ιστορία προχωράει με άλματα
Το περιοδικό «Σοσιαλισμός από τα κάτω» ετοιμάζει έναν κύκλο από ημερίδες και εκδηλώσεις πανελλαδικά, αφιερωμένο στα 60 χρόνια από τα γεγονότα που συγκλόνισαν το φθινόπωρο του 1956- το Σουέζ και την Ουγγαρία.
Η ήττα των Αγγλογάλλων ιμπεριαλιστών στην Αίγυπτο και η ταυτόχρονη εισβολή των ρωσικών τανκς ενάντια στους εξεγερμένους εργάτες στην Ουγγαρία, αποτέλεσαν από μόνα τους κοσμοϊστορικές εξελίξεις που σημάδεψαν εκείνη τη χρονιά και την πορεία της Αριστεράς στη συνέχεια.
Αλλά υπάρχει μια ευρύτερη διάσταση δεμένη με εκείνη την καμπή. Το κάλεσμα που απευθύνει το «Σοσιαλισμός από τα κάτω» ξεκινάει με τη φράση ότι «το 1956 είναι μια χρονιά που δείχνει ότι η ιστορία προχωράει με άλματα». Τέτοιες χρονιές έχουν μια ξεχωριστή θέση για τον κόσμο της Αριστεράς, για τους ανθρώπους που αναζητούν τους τρόπους για να αλλάξει ο κόσμος.
Η εικόνα της ανθρωπότητας μετά το τέλος του Β’΄ Παγκόσμιου Πόλεμου ερχόταν σε αντίθεση με όλες τις ελπίδες και τις προσδοκίες για την κοινωνία που ονειρεύονταν οι μαχητές κατά του φασισμού. Αυτό είναι φανερό στην ελληνική περίπτωση με τον εμφύλιο που επισφράγισε την ήττα των αγωνιστών της Απελευθέρωσης, αλλά ισχύει ευρύτερα.
Στις αποικίες της Βρετανίας και της Γαλλίας, οι υποσχέσεις ότι η νίκη στον πόλεμο θα έφερνε την πολυπόθητη ελευθερία από τον αποικιακό ζυγό καταπατήθηκαν βάναυσα. Το ξέρουμε καλά από την Κύπρο, όπως και από την Αλγερία. Στη Νότια Αφρική στηνόταν το πιο ακραίο παράδειγμα μιας λευκής μειοψηφίας που καταπίεζε με το Απαρτχάιντ τη Μαύρη πλειοψηφία.
Μέσα στις ΗΠΑ, οι Πολιτείες του Νότου αντέγραφαν τη Νότια Αφρική ενώ στο Βορρά οι αντικομμουνιστικές εκστρατείες του Μακάρθι έμοιαζαν να φιμώνουν κάθε προοδευτική φωνή. Στη δυτική Ευρώπη, οι «πολιτισμένες δημοκρατίες» αποδέχονταν τα καθεστώτα του Φράνκο και του Σαλαζάρ. Και στην ανατολική Ευρώπη, οι ελπίδες του κόσμου που είχε μαρτυρήσει από τη ναζιστική κατοχή ότι η ΕΣΣΔ έφερνε σοσιαλιστική απελευθέρωση διαψεύδονταν οικτρά. Το ίδιο το ΚΚΣΕ ομολογούσε στο 20ο συνέδριό του τα εγκλήματα του Στάλιν.
Ρωγμές
Από πουθενά δεν φαινόταν μια χαραμάδα με φως. Και ξαφνικά το 1956 άνοιξε ρωγμές σε ανατολή και δύση, βορρά και νότο. Η εργατική τάξη, η νεολαία της, οι γυναίκες της, οι καταπιεσμένες μάζες ξεπρόβαλαν στο προσκήνιο θυμίζοντας ποιος είναι το ελπιδοφόρο υποκείμενο της Ιστορίας.
Οι φτωχοί φελάχοι της Αιγύπτου και οι καταφρονεμένοι «χαμάληδες» του Πορτ-Σάιντ αψηφούσαν τις ιμπεριαλιστικές αυτοκρατορίες, οι Μαύρες γυναίκες της Νότιας Αφρικής έδειχναν το ίδιο θάρρος με τη Ρόζα Παρκς που αρνιόταν τις διακρίσεις μέσα στην Αλαμπάμα, οι αντιπολεμικοί διαδηλωτές στο Λονδίνο έβγαιναν στους δρόμους την ώρα που οι δρόμοι της Βουδαπέστης έβλεπαν ξανά να διαδηλώνουν εργατικά συμβούλια.
Ήταν συγκλονιστικά μηνύματα για την Αριστερά της εποχής. Και παραμένουν συγκλονιστικά για όλους όσοι επιμένουμε ότι αυτόν τον κόσμο θα τον αλλάξουμε.
Πάνος Γκαργκάνας
Το 1956 είναι μια χρονιά κρυμμένη στο χρονοντούλαπο της ιστορίας από την κυρίαρχη τάξη.
Είχαμε την Ουγγαρία που έβγαλε στην επιφάνεια τις εργατικές εξεγέρσεις στα καθεστώτα της ανατολικής Ευρώπης. Ήταν το κίνημα των μαύρων στην Αμερική που έπαιξε καθοριστικό ρόλο για τους αγώνες των δικαιωμάτων τους μέχρι σήμερα. Είχαμε το αντιαποικιακό, αντιιμπεριαλιστικό κίνημα στην Αίγυπτο και τις υπόλοιπες χώρες της Β. Αφρικής και της Μέσης Ανατολής και το αντιπολεμικό κίνημα μέσα στην καρδιά της Ευρώπης.
Είναι αναγκαίο να δούμε πώς αυτές τις εμπειρίες και τις γνώσεις από εκείνη την περίοδο μπορούμε να τις αξιοποιήσουμε σήμερα. Είναι μια μεγάλη παρακαταθήκη και για την αριστερά αλλά και για τα κινήματα συνολικότερα.
Έχουμε και σήμερα μπροστά μας τη μάχη για να δυναμώσουμε το αντιιμπεριαλιστικό κίνημα αλλά και τη μάχη ενάντια στον πόλεμο στη Μ. Ανατολή. Όμως αυτές οι εμπειρίες μας βοηθάνε συνολικότερα για να δυναμώσουμε την αριστερά και την εργατική αντίσταση στα μνημόνια. Να διεκδικήσουμε ανοιχτά σχολεία για τα προσφυγόπουλα, όπως έγινε το 1956 στην Αμερική για τα παιδιά των μαύρων.
Κάνουμε μια μεγάλη προσπάθεια να προπαγανδίσουμε την εκδήλωση και στην Θεσσαλονίκη.
Το σίγουρο είναι ότι η νεολαία θέλει να μάθει. Θέλει να ξεκαθαρίσει τα πράγματα με το παρελθόν και έτσι να δυναμώσουμε και να οργανώσουμε το κίνημα σήμερα.
Σάββας Κκονέ, φοιτητής, Θεσ/νίκη
Κάνουμε την εκδήλωση για το 1956 για να μάθουμε και να αναλύσουμε τι έγινε εκείνη τη χρονιά πώς και γιατί είχαμε την εμφάνιση κινημάτων.
Είναι μια μεγάλη ευκαιρία να μιλήσουμε με εργαζόμενους από χώρους δουλειάς που θα τους καλέσουμε να παρέμβουν στην εκδήλωση, με νεολαία, φοιτητές και μαθητές ώστε να ανοίξουμε τα ιστορικά παραδείγματα σε κόσμο που τώρα μπαίνει στο κίνημα. 60 χρόνια μετά όλα αυτά τα παραδείγματα εκείνης της περιόδου έχουν σήμερα να μας διδάξουν πράγματα.
Χρήστος Βαρβέρης, εργαζόμενος στις Ταχυμεταφορές
Το 1956 είναι ένα από τα παραδείγματα που τα κινήματα βρίσκονται πιο μπροστά από τις ηγεσίες. Ο κόσμος βγήκε να διεκδικήσει πράγματα που κανείς εκείνη την περίοδο δεν περίμενε. Αν δούμε αυτό, καταλαβαίνουμε και τους παραλληλισμούς με το σήμερα.
Στις σχολές όταν το συζητάμε, οι περισσότεροι δεν ξέρουν τίποτα για τα γεγονότα εκείνης της χρονιάς. Πολύς κόσμος θέλει να μάθει. Έχουμε συναντήσει πρωτοετείς αλλά και μεγαλύτερους που πραγματικά ενδιαφέρονται να συζητήσουν για εκείνη την περίοδο. Προφανώς θέλουμε να ανοίξουμε την συζήτηση και μέσα στην αριστερά.
Μέσα στα πανεπιστήμια οι μάχες έχουν ανοίξει. Βλέπουμε την κατάληψη της Νομικής ενάντια στα δίδακτρα αλλά και τις μάχες σε όλες τις σχολές με την επάρκεια του πτυχίου και την εντατικοποίηση όπως έχουμε εμείς στο Μαθηματικό. Οι αγώνες των φοιτητών για δωρεάν παιδεία πρέπει να συνδεθούν με τους εργατικούς αγώνες αυτή την περίοδο. Πατώντας πάνω στις παραδόσεις των κινημάτων εκείνης της περιόδου ερχόμαστε να δυναμώσουμε και να οργανώσουμε το κίνημα σήμερα. Γι' αυτό είναι αναγκαίο να βρεθούμε όλοι στην ΑΣΟΕΕ στις 30 Οκτώβρη.
Σοφία Σισμάνη, φοιτήτρια Μαθηματικού