Οικονομία και πολιτική
Οι "θεσμοί" και η νέα "αξιολόγηση": Νέοι εκβιασμοί και επιθέσεις

Ο Κλάους Ρεγκλινγκ ζητάει και ευγνωμοσύνη για το χρέος!

Έκλεισε την περασμένη Πέμπτη η πρώτη φάση της (δεύτερης) αξιολόγησης του (τρίτου) μνημονίου. Οι "θεσμοί" έφυγαν και πριν φύγουν φρόντισαν να θέσουν μια ολόκληρη σειρά από νέες σκληρές απαιτήσεις στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων -μια σειρά από παρανοϊκές προϋποθέσεις που τινάζουν όλες τις ελπίδες της κυβέρνησης για τη "διευθέτηση του χρέους" στον αέρα. 

Το "χάσμα των απόψεων" ανάμεσα στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο -που υποστηρίζει ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο χωρίς γενναία μέτρα ελάφρυνσης- και την Ευρωπαϊκή Ένωση -που επιμένει ότι η Ελλάδα θα πρέπει πρώτα να εκπληρώσει όλες της τις δεσμεύσεις πριν ανοίξει η συζήτηση για το χρέος- γεφυρώθηκε με τον ίδιο τρόπο που γεφυρώνονται μέχρι τώρα όλες οι διαφωνίες ανάμεσα στα μέλη της Τρόικας: αθροίζοντας απλά τις διάφορες "προϋποθέσεις" του κάθε ενός από τους "θεσμούς". Το ζήτημα δεν είναι αν θα εφαρμοστεί η συνταγή του ΔΝΤ ή η συνταγή του Σόιμπλε. Πάρτε πρώτα όλα τα "αναγκαία" μέτρα -και του ΔΝΤ και της ΕΕ- και μετά βλέπουμε. 

Ο Τζέρι Ράις, ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ , δήλωσε ότι το Ασφαλιστικό σύστημα είναι μη βιώσιμο. Τα ελλείμματά του (11% του ΑΕΠ) είναι πολλαπλάσια από τα ελλείμματα του "ευρωπαϊκού μέσου όρου". Το ασφαλιστικό-καρμανιόλα του Κατρούγκαλου, με άλλα λόγια, δεν αρκεί. Χρειάζεται και άλλο αίμα.

Ο Κλάους Ρέγκλινγκ, από την άλλη πλευρά, ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ) έσπευσε να κλείσει προκαταβολικά κάθε συζήτηση για το χρέος. Χάρη στα "φτηνά" δάνεια του ΕΜΣ η Ελλάδα, είπε -κάνοντας έναν χυδαίο υπολογισμό με βάση τα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων της "αγοράς" και τα επιτόκια που "μας" χρεώνει η τρόικα- εξοικονομεί τουλάχιστον 5% του ΑΕΠ κάθε χρόνο. Παρόλο που το δημόσιο χρέος έχει φτάσει στο 180%, η Ελλάδα δεν πρόκειται να αντιμετωπίσει πρόβλημα για την επόμενη δεκαετία. «Συμφωνώ πιο πολύ με τον κ. Σόιμπλε και λιγότερο με την κ. Λαγκάρντ...». 

Η δεύτερη αξιολόγηση, υποτίθεται, ότι δεν θα περιλάμβανε πιέσεις για πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα. Το ζήτημα υποτίθεται ότι είχε κλείσει από την περασμένη Άνοιξη με τη διαβόητη συμφωνία για τον "κόφτη" -έναν αυτόματο μηχανισμό επιβολής περικοπών σε κοινωνικές δαπάνες, επιδόματα, συντάξεις κλπ αν το πρωτογενές έλλειμμα ξεφύγει από το στόχο. Η Τρόικα φρόντισε να το ξανανοίξει, αμφισβητώντας τόσο τα στοιχεία για το "πρωτογενές πλεόνασμα" όσο και τους τρόπους με τους οποίους έχει επιτευχθεί. 

Τα δημόσια έσοδα ξεπέρασαν μέσα στο πρώτο εννεάμηνο του 2016 τις προβλέψεις του προϋπολογισμού κατά 2.5 δις Ευρώ. Η Τρόικα δεν αμφισβητεί, μεν, αυτή την φορομπηχτική "επιτυχία" της κυβέρνησης. Η "εισπραξιμότητα", όμως, των φόρων έχει πέσει κατά 25%, λέει. Με άλλα λόγια το ποσοστό των φορολογουμένων που μπορούν να είναι ακόμα συνεπείς στις υπερβολικές απαιτήσεις του δημοσίου έχει μειωθεί δραματικά. Η κυβέρνηση δεν θα καταφέρει να εισπράξει τα ποσά που περιμένει από τη νέα αύξηση των φόρων τη νέα χρονιά: δεν πρόκειται για επιτυχία αλλά για αποτυχία.

Δαπάνες

Ύστερα είναι οι δημόσιες δαπάνες. Η κυβέρνηση ξόδεψε στο εννεάμηνο αυτό περίπου 2 δις λιγότερα από όσα θα έπρεπε να έχει δαπανήσει, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό. Αντί να επιβραβεύσει, όμως, η Τρόικα την κυβέρνηση για την "επιτυχία" της αυτή στο μέτωπο των περικοπών, την επιπλήττει: η υστέρηση των πληρωμών, λέει, "αλλοιώνει την εικόνα του πρωτογενούς ισοζυγίου", δηλαδή φουσκώνει τεχνητά το πρωτογενές πλεόνασμα. Τελικό συμπέρασμα: το "κεφάλαιο" των φόρων και των εσόδων πρέπει να μπει και πάλι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. 

Σε τι μεταφράζονται αυτές οι νέες απαιτήσεις; Μέχρι τώρα, διαβεβαιώνει η κυβέρνηση, οι θεσμοί δεν έχουν θέσει θέμα νέων μέτρων. Αλλά κανένας δεν έχει την παραμικρή αμφιβολία ότι θα το κάνουν στην επόμενη "επίσκεψή" τους στην Ελλάδα, στα μέσα του Νοέμβρη. Οι εφημερίδες (ακόμα και η ίδια η Αυγή) έχουν ολόκληρες λίστες με τις νέες αναμενόμενες απαιτήσεις: μείωση του αφορολόγητου ορίου στα 5000 Ευρώ (από τα 9000 περίπου που είναι σήμερα για τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους). Κατάργηση όλων των φοροαπαλλαγών -για τους φτωχούς εννοείται, όχι για τους εφοπλιστές και τους επιχειρηματίες, για αυτούς το ΔΝΤ ζητάει ρητά την παροχή "φοροαπαλλαγών" (για να πάρει μπροστά η οικονομία...). Νέο μαχαίρι στις συντάξεις. Νέες, πρόσθετες επιβαρύνσεις στις ασφαλιστικές εισφορές. Ακόμα μεγαλύτερη ελαστικοποίηση της εργασίας -με "συμβάσεις" ημέρας ή και μερικών ωρών ακόμα. Ακόμα ευκολότερες απολύσεις.

Η κυβέρνηση έτρεξε, δια του στόματος του υπουργού Εργασίας Γιώργου Κατρούγκαλου, να δηλώσει ότι οι απαιτήσεις αυτές είναι "ακραίες". Το τι ακριβώς σημαίνουν τέτοιες δηλώσεις, αυτό το έχουμε μάθει πολύ καλά μέσα στα δυο περίπου χρόνια που ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται στην εξουσία: τα μέτρα είναι ακραία, αλλά θα τα εφαρμόσουμε παρόλα αυτά. Γιατί δεν υπάρχει άλλη λύση. Γιατί οι εναλλακτικές είναι χειρότερες...

Η Τρόικα έχει (όπως πάντα) τους τρόπους της να εκβιάσει την ελληνική κυβέρνηση. Το "πρόγραμμα" (το τρίτο μνημόνιο) λήγει, τυπικά, το 2018. Η Ελλάδα έχει ήδη συμφωνήσει με τους δανειστές σε ένα καθεστώς παράτασης της χρηματοδότησης. Οι όροι της χρηματοδότησης αυτής θα καθοριστούν από ένα "μεσοπρόθεσμο" σχέδιο. Το ΔΝΤ αρνείται να συνεχίσει να συμμετέχει, με οποιονδήποτε τρόπο, στο ελληνικό πρόγραμμα χωρίς αυτό το "μεσοπρόθεσμο". 

"Το Μεσοπρόθεσμο", γράφει η Καθημερινή,  "έχει τετραετή διάρκεια... Βασικά (όμως είναι) η δέσμευση της κυβέρνησης για το ύψος των δαπανών που θα κάνει τα πρώτα δύο έτη (αυτής) της τετραετούς περιόδου..." Το πότε ακριβώς θα κατατεθεί και θα συμφωνηθεί έχει, για την κυβέρνηση, τεράστια σημασία. Το τρίτο μνημόνιο προβλέπει  πρωτογενές πλεόνασμα 1.7% του ΑΕΠ το 2017 και 3.5% το 2018. Η κυβέρνηση δεν θέλει να δεσμευτεί από τώρα για το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2019. Αλλά ακριβώς αυτό θα γίνει αν δεν καταφέρει να έρθει σε συμφωνία με τους δανειστές μέσα στη φετινή χρονιά. 

Η κυβέρνηση πιέζεται να έχει κλείσει τη δεύτερη αξιολόγηση και τη διαπραγμάτευση για το μεσοπρόθεσμο μέχρι το "κρίσιμο"  Γιούρογκρουπ της 5ης Δεκέμβρη. Κανένας δεν πρέπει να έχει την παραμικρή αυταπάτη για το τι θα κάνει: θα υποχωρήσει.

Η κυβέρνηση δεν έχει τη θέληση να αντισταθεί στην Τρόικα, όσο ακραίες και παράλογες και αν είναι οι απαιτήσεις της. Ο δρόμος που διάλεξε τον Αύγουστο του 2015 με την αποδοχή του μνημονίου είναι ένας κατήφορος χωρίς τέλος. 

Μόνο η αντίσταση -στους χώρους δουλειάς, στους δρόμους, στις σχολές και τα σχολεία, παντού- μπορεί να σταματήσει αυτόν τον ολισθηρό δρόμο προς την άβυσσο.