Η τελευταία ταινία του Μάρτιν Σκορτσέζε «Σιωπή» είναι μια μεγάλη απογοήτευση. Όχι γιατί στερείται κινηματογραφικές αρετές, ο Σκορτσέζε έχει αποδείξει εδώ και πολλά χρόνια ότι μπορεί να στήνει τις πιο μαγικές εικόνες. Ούτε γιατί πραγματεύεται ένα θρησκευτικό θέμα, την πίστη. Πολλοί σπουδαίοι κινηματογραφιστές όπως ο Καρλ Ντράγιερ, ο Ρομπέρ Μπρεσόν, ο Μπέργκμαν έχουν γυρίσει εξαιρετικές ταινίες με υπερβατικές – θρησκευτικές αναζητήσεις. Το πρόβλημα δεν είναι η υπερβατικότητα, αλλά η οπτική γωνία και η ουσία που κάνουν κατά τη γνώμη μας την «Σιωπή» ένα πομπώδες έργο που στην πραγματικότητα ξεπλένει τα αμαρτήματα του Χριστιανισμού.
Η τανία βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του καθολικού Ιάπωνα συγγραφέα Σουσάκου Έντο και αφηγείται τις τύχες δυο Πορτογάλων Ιησουιτών που πήγαν στην Ιαπωνία του 17ου αιώνα για να στηρίξουν τις χριστιανικές κοινότητες, αλλά κύρια για να αναζητήσουν τα ίχνη του μέντορά τους, πατέρα Φερέιρα. Για τον Π.Φερέιρα διαδιδονταν φήμες ότι είχε αλλαξοπιστήσει, μετά από σκληρά βασανιστήρια στα οποία υποβλήθηκε ο ίδιος και οι πιστοί του από τη βουδιστική εξουσία των Σογκούν. Σύντομα θα συλληφθούν και ο ένας θα βρεθεί στο ίδιο ερώτημα που οδήγησε τον δάσκαλό του στην αποστασία: Να αρνηθεί την πίστη του για να σώσει το ποίμνιό του από τα βασανιστήρια, δίνοντας έτσι ένα άλλο περιεχόμενο στην έννοια της πίστης και του μαρτυρίου.
Αν όμως ο συγγραφέας, μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση Γαλλοθρεμμένου καθολικού Ιάπωνα θέλησε να εστιάσει στο χάσμα Δυτικού – Ανατολικού πολιτισμού από τη σκοπιά του Ανατολικού, ο Σκορτσέζε διαπράττει σοβαρό ατόπημα να αναπαράγει μια τέτοια θέση από τη μεριά του «ανώτερου» Δυτικού. Έτσι οι ιεραπόστολοι καθαγιάζονται ενώ οι Ιάπωνες γίνονται οι «άλλοι», από τον αυστηρό κυβερνήτη μέχρι τον εξαθλιωμένο «Ιούδα» παρουσιάζονται σαν καρικατούρες με πεταχτά δόντια και τσιριχτή φωνή, λες και βγήκαν από τις φιλο-αποικιακές αφηγήσεις του Τεν-τεν. Η σύγκριση με το «Αποκάλυψη τώρα» είναι ατυχής γιατί τόσο ο Κόπολα όσο και ο συγγραφέας Κόνραντ ήταν καθαρά ενάντια στους «πολιτισμένους» Δυτικούς.
Πράγματι, οι χριστιανοί κυνηγήθηκαν χωρίς έλεος από το θρησκευτικό κατεστημένο της Ιαπωνίας, όμως η καταπίεση είχε ένα ολόκληρο ιστορικό και κοινωνικό υπόβαθρο, δεν είχε να κάνει με ιδέες και διαφορά νοοτροπίας. Στην πιο ενδιαφέρουσα ίσως στιγμή, ο Ιάπωνας αξιωματούχος συγκρίνει τον Χριστιανισμό με μια ερωμένη (κονκουμπίνα) που δεν μπορεί να ικανοποιήσει τον άρχοντά της (την Ιαπωνία), κάνοντας σαφή αναφορά στην ανάμειξη των Ευρωπαϊκών δυνάμεων στα εσωτερικά της. Ο ιεραπόστολος Ροντρίγκεζ υπεκφεύγει λέγοντας ότι ο θεός δεν έχει να κάνει με αυτά. Η θρησκεία όμως που ο ίδιος εκπροσωπεί έχει! Η καθολική εκκλησία και το τάγμα των Ιησουϊτών είχαν πρωτοστατήσει στην εξόντωση των «άλλων» Μουσουλμάνων και Εβραίων στην Ιβηρική χερσόνησο. Ακόμη και το μαρτύριο στο οποίο υπέβαλαν τον Φερέιρα είναι το διαβόητο «στραπάδο» που πρώτη επινόησε η Ιερά Εξέταση.
Μήπως όμως η πίστη είναι κάτι άλλο; Κάτι ανώτερο από πολιτικολογίες και αναλύσεις, που επιδέχεται πολλαπλή και εσωτερικευμένη ερμηνεία; Όσοι επαίνεσαν την «Σιωπή» στην υπεράσπιση της πίστης, θα πρέπει να αναλογιστούν ότι οι άνθρωποι και μαζί η ιστορία δεν κινούνται με βάση τις ιδέες στα κεφάλια αλλά με τα έργα τους, με το ποιά πλευρά διαλέγουν στις μεγάλες αντιπαραθέσεις και από την έκβαση των αντιπαραθέσεων. Η «Σιωπή» είναι ένα ιδεαλιστικό έργο με επιλεκτική μνήμη και επιλεγμένη πλευρά: τον Δυτικό πολιτισμό.