Εκπαίδευση και Νεολαία
Η μάχη για το Άρθρο '16: Ο “τρίτος γύρος” της Παιδείας

Στις 10 Γενάρη ξεκινάει, μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο, ο τρίτος γύρος των κινητοποιήσεων για δημόσια και δωρεάν παιδεία. Είναι η μάχη ενάντια στην αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος που θα ανοίξει το δρόμο στην ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Μετά το πρώτο κύμα, με τις νικηφόρες φοιτητικές καταλήψεις και την απεργία διαρκείας των πανεπιστημιακών το καλοκαίρι αλλά και το δεύτερο κύμα, με την απεργία διαρκείας των δασκάλων και τις μαθητικές καταλήψεις το φθινόπωρο, αυτή τη φορά θα βρίσκονται όλοι μαζί ενάντια στην κυβέρνηση Καραμανλή.

Πολύ σωστά το άρθρο 16 έχει γίνει η αιχμή για ολόκληρο το κίνημα της παιδείας. H αναθεώρησή του αποτελεί τη μεγαλύτερη επίθεση του νεοφιλελευθερισμού στην Εκπαίδευση, καθώς δίνει το πράσινο φως και την πλήρη ιδιωτικοποίησή της.

Το άρθρο 16 κατοχυρώνει δύο πολύ σημαντικά πράγματα. Καταρχήν τη Δημόσια και Δωρεάν Ανώτατη Εκπαίδευση σε όλους. Κατοχυρώνει δηλαδή το αυτονόητο για τον καθένα από μας, ότι η ανώτατη εκπαίδευση είναι δημόσιο αγαθό και ότι όλοι, ανεξαρτήτως οικονομικής ή άλλης κατάστασης, έχουν το δικαίωμα να σπουδάσουν.

Δεύτερον υπαγορεύει ότι το δικαίωμα της δημόσιας και δωρεάν ανώτατης εκπαίδευσης είναι υποχρεωμένο να το προσφέρει σε όλους με την ανάλογη χρηματοδότηση αποκλειστικά το κράτος. Οπως γράφει ρητά "η σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται". Εξασφαλίζει δηλαδή ότι η παιδεία δεν γίνεται εμπόρευμα στα χέρια του κάθε ιδιώτη με σκοπό το κέρδος.

Για το νεοφιλελευθερισμό και την κυβέρνηση της ΝΔ που τον υπηρετεί, όμως, η παιδεία δεν είναι δημόσιο αγαθό που μπορούν να το απαλαμβάνουν όλοι και μάλιστα δωρεάν. Είναι άλλο ένα μεγάλο φιλέτο προς πώληση, ένα ανέγγιχτο ακόμα πεδίο επιχειρηματικής δράσης με τεράστια κέρδη. Ο Καραμανλής θέλει να δώσει το δικαίωμα σε κάθε βιομήχανο, τραπεζίτη και επιχειρηματία να φτιάχνει και από ένα πανεπιστήμιο, πλουτίζοντας σε βάρος των φοιτητών και των οικογενειών τους.

Το κίνημα των φοιτητών και των πανεπιστημιακών έχει ήδη καταγράψει μια νίκη ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης, όταν με τις καταλήψεις και την απεργία διαρκείας το περασμένο καλοκαίρι ανάγκασε τη Γιαννάκου να αναβάλει τη ψήφιση του νέου Νόμου Πλαίσιου για τα Πανεπιστήμια. Ηταν το πρώτο βήμα της ίδιας επίθεσης που έδειχνε ότι η πρόθεση της κυβέρνησης είναι η μετατροπή του Πανεπιστημίου σε επιχείρηση.

Επιχειρούσε να πετάξει χιλιάδες φοιτητές έξω από τα Πανεπιστήμια επιβάλοντας πλαφόν φοίτησης (το περίφημο ν+2). Καθιέρωνε 4ετή συμβόλαια μεταξύ κράτους και πανεπιστημίων που θα καθόριζαν το ύψος της χρηματοδότησης χωρίς να εξασφαλίζεται η ανανέωσή τους. Επέβαλε δίδακτρα στους φοιτητές. Διόριζε "οικονομικούς διαχειριστές" στα Πανεπιστήμια που θα έκριναν σε ποιους τομείς εκπαίδευσης τα κονδύλια θα ήταν πιο "αποδοτικά", αλλά και ποιες επιχειρήσεις θα επένδυαν χρήματα στα δημόσια Πανεπιστήμια για να συμπληρώσουν τις ανάγκες τους από την υποχρηματοδότηση.

Δίκαια λοιπόν οι φοιτητές και οι πανεπιστημιακοί παλεύουν ενάντια στην αναθεώρηση του άρθρου 16 που αποτελεί κλιμάκωση όλων των παραπάνω επιθέσεων.

Το επιχείρημα ότι ο "ανταγωνισμός" ιδιωτικών-δημόσιων Πανεπιστημίων θα ανεβάσει το επίπεδο της παρεχόμενης εκπαίδευσης είναι ψεύτικο. Μόνο η αύξηση της χρηματοδότησης μπορεί να εξασφαλίσει την αναβάθμιση της Εκπαίδευσης. Για την κυβέρνηση της ΝΔ, όμως, η χρηματοδότηση της παιδείας είναι ένα ακόμα "βάρος" από το οποίο πρέπει να απαλλαγεί. Ο προϋπολογισμός του 2007, με τα κονδύλια για την Παιδεία να είναι μειωμένα στο χαμηλότερο ποσοστό της τελευταίας δεκαετίας, το δείχνει καθαρά. Οι προτεραιότητες του Καραμανλή, με τις φοροαπαλλαγές των επιχειρήσεων, με την αύξηση των εξοπλισμών και την αποστολή φρεγατών στο Λίβανο, "δεν αντέχουν περιτά έξοδα" όπως η Παιδεία.

Ψεύτικο

Το ίδιο ψεύτικο είναι το επιχείρημα ότι έτσι θα μπει έλεγχος στα ιδιωτικά Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών και τα ιδιωτικά Κολέγια που ήδη υπάρχουν. Είναι το επιχείρημα που χρησιμοποιεί η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ για να δικαιολογήσει τη συναίνεσή της στο άρθρο 16, συναντώντας τεράστια αντίδραση και από τη βάση του κόμματός της. Το μόνο που θα κάνει η αναθεώρηση είναι να αναβαθμίσει αυτά τα ιδρύματα, ανοίγοντάς τους μάλιστα το δρόμο να διεκδικούν χρηματοδότηση από το κράτος επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο την οικονομική κατάσταση των δημόσιων Πανεπιστημίων.

Το επιχείρημα τέλος ότι έτσι μόνο θα περιοριστεί η μετανάστευση των φοιτητών στο εξωτερικό, είναι γελοίο. Η απάντηση βρίσκεται στα αιτήματα του εκπαιδευτικού κινήματος. Είναι η ελεύθερη πρόσβαση στα Πανεπιστήμια και όχι το σφαγείο της Γιαννάκου, είναι η αύξηση της χρηματοδότησης της Παιδείας για υποδομές εξοπλισμό και έρευνα, είναι η δωρεάν σίτιση και στέγαση των φοιτητών, είναι οι αυξήσεις στους μισθούς των εκπαιδευτικών, είναι οι προσλήψεις μόνιμου προσωπικού σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.

Ο αγώνας των φοιτητών και των πανεπιστημιακών έχει ανάγκη τη συμπαράσταση όλων. Oι μαθητές, οι δάσκαλοι και οι καθηγητές έχουν κάθε λόγο να βρεθούν στο πλάι τους το επόμενο διάστημα, συνεχίζοντας τις κινητοποιήσεις που ξεκίνησαν το φθινόπωρο με καταλήψεις στα σχολεία και με απεργία διαρκείας. Γιατί η ιδιωτικοποίηση των Πανεπιστημίων είναι η αρχή για την ιδιωτικοποίηση όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης.

Είναι πρώτα απ'όλα μάχη ενάντια στη βάση του 10 που επέβαλε η Γιαννάκου για να μπει ένας μαθητής στο δημόσιο Πανεπιστήμιο. Η επίθεση αυτή γίνεται τώρα πιο κατανοητή. Μόνο φέτος, πρώτη χρονιά ισχύος της, 65.000 μαθητές έμειναν έξω από την ανώτατη εκπαίδευση και 19.000 θέσεις σε ΑΕΙ και ΤΕΙ έμειναν κενές, με αποτέλεσμα συγχωνεύσεις τμημάτων και το κλείσιμο πολλών άλλων.Για να δικαιολογήσει την επίθεση, η Γιαννάκου έκανε την εξής απίστευτη δήλωση: "Δεν είναι όλα τα παιδιά κατάλληλα για τα πανεπιστήμια". 

Με την απεργία διαρκείας του φθινοπώρου οι δάσκαλοι διεκδίκησαν αυξήσεις στους μισθούς, μαζικές προσλήψεις εκπαιδευτικών, αύξηση των δαπανών για την παιδεία στο 5% του ΑΕΠ. Ηταν αιτήματα κόντρα στην λιτότητα και τις περικοπές, κόντρα στο πέταγμα χιλιάδων μαθητών έξω από την εκπαίδευση, κόντρα στην υποχρηματοδότηση του σχολείου και την μετατροπή του σε επιχείρηση με ιδιώτες χορηγούς. Αν η αναθεώρηση του άρθρου 16 περάσει, η επίθεση στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια θα κλιμακωθεί. Η ανατροπή της είναι και δική τους υπόθεση, ζωντανεύοντας όλα όσα πάλεψαν το φθινόπωρο.

Ταυτόχρονα η μάχη ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της παιδείας είναι μάχη των συνδικάτων και όλης της εργατικής τάξης. Οχι μόνο γιατί φορτώνει άλλη μια υποχρέωση του κράτους στις πλάτες των εργαζόμενων, λέγοντας ότι όποιος έχει να πληρώσει ένα ιδιωτικό Πανεπιστήμιο, θα δει το παιδί του να σπουδάζει. Αλλά και γιατί συνδέεται με όλες τις μάχες που δίνουν οι εργαζόμενοι ενάντια στο ξεπούλημα των κοινωνικών υπηρεσιών και το χτύπημα των εργασιακών δικαιωμάτων. Συνδέεται με τη μάχη ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του ΟΤΕ και των λιμανιών, ενάντια στην κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων στις ΔΕΚΟ και παντού, ενάντια στην κατάργηση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων.