Στις 15 Μαρτίου θα γίνουν εκλογές στην Ολλανδία. Ο Γκέερτ Βίλντερς από το ακροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας ηγείται στις δημοσκοπήσεις. Η αριστερά μπορεί να είναι πολιτικά κλονισμένη αλλά την ίδια στιγμή έχουμε αρχίσει να βλέπουμε μια αύξηση των κινητοποιήσεων στο δρόμο.
Η τωρινή κυβέρνηση Εργατικών-VVD ήταν η πρώτη κυβέρνηση τα τελευταία 15 χρόνια που κατάφερε να ολοκληρώσει τη θητεία της. Το γεγονός ότι τα κατάφεραν, παρά τη βαθιά οικονομική κρίση και έχοντας πάρει πάνω από 40 δις μέτρα λιτότητας, έχει να κάνει με τη χαμηλή στάθμη των κινητοποιήσεων και την αδυναμία της αριστεράς να συγκρουστεί με το ρατσισμό και την πολιτική αποδιοπομπαίων τράγων της δεξιάς. Οι ισχυροί δεσμοί ανάμεσα στο Εργατικό κόμμα και τη συνδικαλιστική γραφειοκρατία κατάφεραν να μπλοκάρουν τη μαζική αντίσταση.
Δίκτυα
Τα δίκτυα από τα κάτω δεν ήταν αρκετά δυνατά ώστε να αναγκάσουν τις ηγεσίες να έρθουν σε σύγκρουση με τις επιθέσεις της κυβέρνησης. Το ριζοσπαστικό Σοσιαλιστικό Κόμμα έχει μετακινηθεί προς το κέντρο με στόχο να παρουσιάσει «υπεύθυνο» πολιτικό προφίλ και έχει ήδη συμμετάσχει σε κάποιες τοπικές κυβερνήσεις μαζί με τη νεοφιλελεύθερη δεξιά.
Αυτή η κατάσταση σήμανε ότι ο ακροδεξιός πολιτικός Γκέερτ Βίλντερς μπορεί να παρουσιάζει τον εαυτό του κατά κάποιον τρόπο, σαν τη φωνή «ενάντια στο κατεστημένο». Η ρητορική του έχει δανειστεί περιεχόμενα της αριστεράς, όπως το ζήτημα της μείωσης του ορίου ηλικίας για συνταξιοδότηση και της αύξησης των δαπανών για την υγεία, αλλά στην πράξη συνήθως ψηφίζει μαζί με τη συντηρητική δεξιά. Οι ρατσιστικές του καμπάνιες ενάντια στους μουσουλμάνους και τους πρόσφυγες έχουν μετατοπίσει το δημόσιο διάλογο προς τα δεξιά. Στην προεκλογική του καμπάνια υπόσχεται ότι θα κλείσει τα τζαμιά και τα μουσουλμανικά σχολεία, θα απαγορεύσει το Κοράνι, θα κλείσει τα σύνορα και θα απελαθούν όσοι πρόσφυγες έχουν πάρει χαρτιά.
Αυτού του είδους ο ρατσισμός έχει γίνει mainstream στην Ολλανδία. O πρωθυπουργός Ρούτε έχει επανειλημμένα ζητήσει από τους μετανάστες να φύγουν από τη χώρα. Ο σοσιαλδημοκράτης υπουργός Οικονομικών Ντάισελμπλουμ έχει δηλώσει ότι οι πρόσφυγες είναι «βόμβα» για το κράτος πρόνοιας στην Ευρώπη. Και αμέσως μετά την εκλογή του Τραμπ τα ολλανδικά ΜΜΕ προβάλουν συνέχεια υποστηρικτές του Βίλντερς.
Υπεύθυνα για το δυνάμωμα του Βίλντερς είναι αυτά τα κόμματα που θα ονομάζαμε κόμματα του «ακραίου κέντρου». Είναι τα κόμματα που είναι υπεύθυνα για τα πιο άγρια μέτρα λιτότητας και έχουν βρεθεί στην πρώτη γραμμή της ΕΕ πιέζοντας για ρατσιστικές συμφωνίες όπως αυτήν που υπέγραψαν με την Τουρκία για τους πρόσφυγες. Αυτή τους η πολιτική κάνει τον ρατσισμό να φαίνεται «νορμάλ». Μπροστά στην επιλογή ανάμεσα στο νεοφιλελεύθερο κέντρο και τη ρατσιστική δεξιά, αρκετοί επιλέγουν τη δεύτερη. Δεν υπάρχει φασιστικό κίνημα στους δρόμους -ο Βίλντερς δεν το χρειάζεται προς το παρόν- αλλά δεκαπέντε χρόνια ακροδεξιών πολιτικών χωρίς αντιπολίτευση έχουν δημιουργήσει γόνιμο έδαφος για να υπάρξει κάτι τέτοιο.
Σενάρια
Μετά τις εκλογές δύο είναι τα βασικά σενάρια - και τα δύο θα είναι κακά. Ή θα προκύψει μια κυβέρνηση συνασπισμού του συντηρητικού VVD με τον Βίλντερς που θα επιβάλει ακόμη πιο άγριες ρατσιστικές πολιτικές ή μια πλατιά νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση του κέντρου με τέσσερα ή και περισσότερα κόμματα. Αυτό θα δώσει την ευκαιρία σε ένα ήδη ισχυροποιημένο Βίλντερς να αναδειχθεί στην πιο δυνατή φωνή της αντιπολίτευσης.
Στην αριστερά, το Σοσιαλιστικό Κόμμα μιμείται όλο και περισσότερο τον Βίλντερς όταν ανοίγουν ζητήματα πάνω στη μετανάστευση. Ένας βουλευτής του, ο Ούλενμπελτ, δήλωσε την προηγούμενη βδομάδα: «Οι Ολλανδοί εργάτες πρώτα. Αυτό δεν είναι Τραμπ, δεν είναι Βίλντερς, είναι το Σοσιαλιστικό Κόμμα». Εξαιτίας αυτής του της στάσης ένα κομμάτι της νεολαίας προβλέπεται να ψηφίσει τους Πράσινους. Ακολουθούν μια χαμηλών τόνων προεκλογική καμπάνια, αλλά σε αντίθεση με το Σοσιαλιστικό Κόμμα δεν έχουν ρίζες στην εργατική τάξη και έχουν ένα άθλιο ιστορικό όσον αφορά στην υποστήριξη νεοφιλελεύθερων μέτρων.
Η πιο ενδιαφέρουσα εξέλιξη όμως είναι η ανάδειξη του ψηφοδελτίου «Άρθρο 1» που έχει πάρει το όνομά του από το ομώνυμο άρθρο του ολλανδικού συντάγματος ενάντια στις διακρίσεις, στο οποίο ηγείται η Ολλανδή-Σουριναμέζα Συλβάνα Σίμονς. Θα είναι δύσκολο να μπουν στη Βουλή, αλλά αν το πετύχουν, αυτό θα δώσει μια φωνή στα αντιρατσιστικά, γυναικεία και αντισεξιστικά κινήματα.
Ένα αντικαπιταλιστικό, αντιρατσιστικό και φεμινιστικό κόμμα είναι αναγκαίο, αλλά αυτό μπορεί να γεννηθεί μόνο μέσα από τους αγώνες. Την ίδια στιγμή που η κατεστημένη αριστερά κινείται προς το κέντρο, έχουμε δει μια αύξηση των κινητοποιήσεων μετά την εκλογή του Τραμπ. Πολλοί άνθρωποι καταλαβαίνουν ότι ο Βίλντερς μπορεί να είναι ο επόμενος. Κάθε φορά που ο Βίλντερς επιχειρεί να κάνει μια δημόσια εμφάνιση βρίσκεται αντιμέτωπος με αντιδιαδηλωτές.
Η διεθνής διαδήλωση ενάντια στο ρατσισμό και το φασισμό στις 18 Μάρτη θα γίνει τρεις μέρες μετά τις εκλογές. Υποστηρίζεται από πολλές αντιρατσιστικές και μουσουλμανικές οργανώσεις και συνδικάτα. Θα γίνει σε μια εξαιρετικά σημαντική στιγμή ώστε να βάλει πίεση ενάντια στη δημιουργία οποιασδήποτε κυβέρνησης με συμμετοχή του Βίλντερς.
Εwout van den Berg