“Ο μαρξισμός δεν είναι δόγμα, είναι οδηγός για τη δράση”, έλεγε ο Ένγκελς ενάμιση περίπου αιώνα πριν. Αυτή τη θέση έχει ως πυξίδα του το ετήσιο φεστιβάλ του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος “Μαρξισμός”, ο 30ός στη σειρά φέτος. Από το 1988 μέχρι σήμερα, ο “Μαρξισμός” συγκεντρώνει τις αγωνιστικές και πολιτικές εμπειρίες των εργατών και της νεολαίας την προηγούμενη χρονιά, δίνει το στίγμα για τις μάχες που έχουν να δώσουν την επόμενη περίοδο και αναδεικνύει, μέσα από ανοιχτή συντροφική συζήτηση με όλες τις δυνάμεις του κινήματος και της αριστεράς, τη συνολική προοπτική τους.
Το 1988 συμπληρώνονταν είκοσι χρόνια από το Μάη του ‘68. Οι απολογητές του συστήματος διακήρυτταν τότε ότι ο νεοφιλελευθερισμός έχει θριαμβεύσει και ότι οι ιδέες του μαρξισμού και της σύγκρουσης με τον καπιταλισμό είναι νεκρές. Ο “Μαρξισμός”, που οργάνωσε για πρώτη φορά εκείνη τη χρονιά η Οργάνωση Σοσιαλιστική Επανάσταση από την οποία προέρχεται το ΣΕΚ, έδωσε τη μάχη για να υπερασπίσει την επικαιρότητα του Μάη και των επαναστατικών ιδεών. Και αυτή την προσπάθεια συνέχισε τα επόμενα χρόνια σε μια στιγμή που και η αριστερά -μετά τις καταρρεύσεις των καθεστώτων του ανατολικού μπλοκ- προσαρμοζόταν στις ιδέες της αγοράς.
Στις αρχές του ‘90, η κυβέρνηση της ΝΔ με τον Μητσοτάκη εξαπέλυε μια σκληρή νεοφιλελεύθερη επίθεση στην εργατική τάξη και τη νεολαία σε όλα τα μέτωπα: ασφαλιστικό, ιδιωτικοποιήσεις αλλά και εθνικιστικές εκστρατείες για το “όνομα της Μακεδονίας”. Η συζήτηση για τους εργατικούς αγώνες και την προοπτική τους, δεμένη με την πάλη ενάντια στον εθνικισμό, ήταν στο κέντρο των “Μαρξισμών” εκείνα τα χρόνια. Οι απεργοί των μπλε λεωφορείων (ΕΑΣ) και της ΔΕΗ που έγιναν τα σύμβολα αντίστασης ενάντια σε αυτές τις επιθέσεις αλλά και όλοι όσοι πρωτοστάτησαν στις μάχες που έριξαν το Μητσοτάκη είχαν φιλοξενηθεί στο φεστιβάλ.
Η επιστροφή του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία το 1993 διέψευσε όλες τις ελπίδες για κατάργηση των νεοφιλελεύθερων μέτρων της προηγούμενης κυβέρνησης. Σύντομα το “εκσυχρονιστικό” ΠΑΣΟΚ του Σημίτη έγινε δυσδιάκριτο από τη νεοφιλελεύθερη ΝΔ. Από τότε και μέχρι το τέλος της δεκαετίας του '90, ο “Μαρξισμός” έδινε τη μάχη ενάντια στις ιδέες της δεξιάς σοσιαλδημοκρατίας που διακήρυττε ότι η ένταξη στην ΟΝΕ και το ευρώ ήταν “μονόδρομος”, ότι το μόνο στο οποίο μπορούμε να ελπίζουμε είναι στην “ευρωπαϊκή προοπτική” της χώρας και μια “αγορά με ανθρώπινο πρόσωπο”. Οι εργάτες του Σκαραμαγκά το 1995, οι απεργοί καθηγητές και οι απεργοί της Ιονικής το 1998, κάθε αγώνας που έδινε η εργατική τάξη και η νεολαία ενάντια σε αυτό το ψεύτικο ρεαλισμό σημάδευε τις συζητήσεις του “Μαρξισμού”. Το ίδιο και η κουβέντα που άνοιγε για την εναλλακτική στη χρεοκοπία της σοσιαλδημοκρατίας.
Βάσεις
Η εμφάνιση του αντικαπιταλιστικου κινήματος στο Σιάτλ το 1999 ήταν για το ΣΕΚ το σημάδι ότι οι ιδέες της σύγκρουσης με το σύστημα ξαναγεννιούνται μαζικά και διεθνώς. Η οργάνωση των διαδηλώσεων της Πράγας ενάντια στη σύνοδο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας το Σεπτέμβρη του 2000, της Γένοβα ενάντια στη συνάντηση των G8 τον Ιούλη του 2001, “πέρασε” μέσα από τους “Μαρξισμούς”. Από τότε μπήκαν οι βάσεις για τις μάχες των τελευταίων χρόνων ενάντια στο ΔΝΤ και όλους τους διεθνείς οργανισμούς που επιβάλλουν τα μνημόνια στη χώρα μας.
Το ίδιο συνέβη με την οργάνωση του αντιπολεμικού κινήματος ενάντια στην εισβολή του Μπους στο Αφγανιστάν και το Ιράκ το 2002 και το 2003 αντίστοιχα. Το φεστιβάλ βρέθηκε στο κέντρο της συζήτησης για τον πόλεμο, τον ιμπεριαλισμό, την πάλη ενάντια στην ισλαμοφοβία. Πρωτοστάτησε εκείνα και όλα τα επόμενα χρόνια στο να φέρει τη φωνή του διεθνούς αντικαπιταλιστικού και αντιπολεμικού κινήματος στην Ελλάδα. Συνδικαλιστές από τη Γένοβα μέχρι τη Βενεζουέλα, γνωστοί διανοούμενοι και ακτιβιστές από τις ΗΠΑ μέχρι το Ιράκ, το Λίβανο και την Αίγυπτο συμμετείχαν στη διοργάνωση.
Η σύνδεση του αντικαπιταλιστικού και αντιπολεμικού κινήματος με τους αγώνες των εργατών και της νεολαίας ενάντια στις επιθέσεις της άρχουσας τάξης και των κυβερνήσεων ήταν επίσης στο κέντρο των “Μαρξισμών”. Δίπλα στα διεθνή πάνελ βρίσκονταν αυτά των συμβασιούχων και των καθαριστριών των δημόσιων σχολείων, των τραπεζοϋπαλλήλων, των απεργών της Ολυμπιακής, των δασκάλων, των φοιτητικών καταλήψεων και όλων των κομματιών που από το 2004 μέχρι το 2009 έδιναν τις μάχες ενάντια στην κυβέρνηση Καραμανλή.
Την τελευταία εξαετία της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων, ο “Μαρξισμός” έχει στην καρδιά του τις μάχες της εργατικής τάξης ενάντια στις μνημονιακές επιθέσεις του Παπανδρέου, του Παπαδήμου, των Σαμαροβενιζέλων και τώρα του Τσίπρα. Δεν υπάρχει αγώνας, από την κατάληψη της ΕΡΤ μέχρι τις καθαρίστριες, που να μην έχει περάσει από τις συζητήσεις του “Μαρξισμού”. Έχει παίξει ρόλο στη δημιουργία και το δυνάμωμα του αντιρατσιστικού και αντιφασιστικού κινήματος που παλεύει ενάντια στις ρατσιστικές πολιτικές της Ευρώπης-Φρούριο, ενάντια στην άνοδο της ακροδεξιάς και τους νεοναζί δολοφόνους της Χρυσής Αυγής. Μετανάστες, πρόσφυγες, αντιρατσιστές και αντιφασίστες ακτιβιστές έχουν μιλήσει για αυτές τις μάχες.
Μαρξιστές οικονομολόγοι, προσωπικότητες της αριστεράς και των κινημάτων τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό έχουν μιλήσει αυτά τα χρόνια για τις αιτίες της κρίσεις αλλά και τις απαντήσεις που χρειάζεται να έχει η Αριστερά. Ξανά και ξανά οι ιδέες του κοινοβουλευτικού και του επαναστατικού δρόμου έχουν “συγκρουστεί” στις συζητήσεις του φεστιβάλ. Στα πλαίσια αυτά ο “Μαρξισμός” έγινε και βήμα για τη συγκρότηση της αντικαπιταλιστικής αριστεράς που οδήγησε στη δημιουργία της ΑΝΤΑΡΣΥΑ.
Αυτή την παράδοση, που συνδυάζει την ανάλυση των μαρξιστικών ιδεών και της ιστορίας του εργατικού κινήματος με την επικαιρότητα των μαχών που δίνει η εργατική τάξη σήμερα, συνεχίζει ο “Μαρξισμός 2017”. Και γι' αυτό είναι αφιερωμένος στα 100 χρόνια της Ρώσικης Επανάστασης. Για να δυναμώσουν οι ιδέες αλλά και η πράξη της πάλης ενάντια στο σύστημα της εκμετάλλευσης και της καταπίεσης, για να ανοίξει σήμερα η προοπτική της ανατροπής του.
Μεταξύ των ομιλητών θα βρίσκονται οι:
Οι θεματικές και οι συζητήσεις στο τετραήμερο
Με έμπνευση από τη Ρώσικη Επανάσταση
Ο φετινός Μαρξισμός είναι αφιερωμένος στα 100 χρόνια από τη Ρώσικη Επανάσταση. Οι εκδηλώσεις που οργάνωσε το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα τις τελευταίες εβδομάδες σε όλη τη χώρα για τη μεγάλη αυτή επέτειο έδειξαν ότι η συζήτηση στο τετραήμερο θα είναι θυελλώδης.
“Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη στις 29/3”, έγραψαν στην ανταπόκρισή τους στην Εργατική Αλληλεγγύη η Ιωάννα Κατλαμούση και ο Σάββας Κκονέ, “Την εισήγηση έκανε ο Πάνος Γκαργκάνας, με μια ιστορική αναδρομή στην πορεία της επανάστασης από το Φλεβάρη μέχρι τον Οκτώβρη του 1917. Παρέμβαση έκανε ο Θανάσης Αγαπητός από το ΝΑΡ υπογραμμίζοντας την ιστορική παρακαταθήκη της εργατικής επανάστασης του '17 για το κίνημα και την εργατική τάξη που δίνει τη μάχη σήμερα κόντρα σε μνημόνια βάζοντας το ζήτημα της πραγματικής αριστερής εναλλακτικής. Ο Μπάμπης Κουρουνδής, μέλος του ΔΣ του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, στάθηκε στη διάκριση ανάμεσα στη ρεφορμιστική και επαναστατική αριστερά. Ο Μανώλης Σπαθής τόνισε ότι η εργατική τάξη σήμερα είναι πιο δυνατή όχι μόνο αριθμητικά αλλά και από άποψη συλλογικότητας και εμπειριών αντίστασης. Η Φύλλια Πολίτη τόνισε πως η απελευθέρωση της εργατικής τάξης σημαίνει την απελευθέρωση όλων των καταπιεσμένων, γυναικών, ομοφυλόφιλων, εθνικών μειονοτήτων, όπως έδειξαν τα επιτεύγματα της επανάστασης τότε”.
“Η συζήτηση για τη Ρώσικη Επανάσταση στην Ξάνθη στις 31/3 έθιξε όλα τα καίρια σημεία”, έγραψε η Βάσω Αλεξοπούλου, “Ο σ. Γιάννης Αγγελόπουλος αναφέρθηκε στα γεγονότα από τον Φλεβάρη μέχρι τον Οκτώβρη και τόνισε οτι οι πραγματικές αλλαγές στην κοινωνία γίνονται όταν η εργατική τάξη ξεσηκώνεται. Ο σ. Παντελής τόνισε ότι η Ρώσικη Επανάσταση κατάφερε να σταματήσει το σφαγείο του πολέμου. Η σ. Βάσω υποστήριξε ότι ποτέ καμιά αστική δημοκρατία δεν κατάφερε να ικανοποιήσει τις ανάγκες των καταπιεσμένων τόσο αποτελεσματικά κι αποφασιστικά όσο το νεαρό εργατικό κράτος των σοβιέτ. Ο σ. Τζεμαλί έδωσε μια αναλυτική εικόνα για τους αγώνες που δίνει σήμερα το εργατικό κίνημα στο χώρο της εκπαίδευσης τονίζοντας ότι όπως και τότε έτσι και σήμερα αυτή είναι η μόνη δύναμη που μπορεί να αλλάξει τα πράγματα. Ανέφερε ακόμα ότι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ συνέχισε την πολιτική των διακρίσεων απέναντι στην μειονότητα και καταπάτησε όλες τις υποσχέσεις, μολονότι ο κόσμος της μειονότητας την εμπιστεύτηκε και της έδωσε 70%-75% στις εκλογές. Ο σ. Μιχάλης έκλεισε τη συζήτηση καλώντας όλους τους παρευρισκόμενους στο τετραήμερο του Μαρξισμού, στην Αθήνα”.
“Την εκδήλωση στο Περιστέρι στις 1/4 παρακολούθησαν δεκάδες αγωνιστές κι αγωνίστριες από τις γειτονιές των δυτικών, φοιτητές, εργαζόμενοι και μέλη της τοπικής ΑΝΤΑΡΣΥΑ”, έγραψε ο Κώστας Λάππας, “Στο χώρο της εκδήλωσης λειτουργούσε έκθεση φωτογραφίας για την Ρώσικη επανάσταση. Οι εισηγήσεις της Μαρίας Στύλλου και του Λέανδρου Μπόλαρη εστίασαν στο ότι η Ρώσικη Επανάσταση δεν είναι απλά ένα φοβερό ιστορικό γεγονός, αλλά και σήμερα επίκαιρη”.
Διαδικασία
Στις εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν στα Χανιά και το Ηράκλειο στις 1/4 και 2/4 αντίστοιχα, ομιλητές ήταν ο Κώστας Βλασόπουλος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης και ο Γιάννης Σηφακάκης, μέλος της ΚΣΕ ΑΝΤΑΡΣΥΑ. “Ο Κ. Βλασόπουλος προχώρησε σε μια αναλυτική παρουσίαση της περιόδου από την έναρξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι τη Ρώσικη Επανάσταση και επεσήμανε τον κομβικό ρόλο που είχαν οι αποφάσεις των Μπολσεβίκων στον πολιτικό εξοπλισμό της εργατικής τάξης και στη νίκη”, έγραψε ο Ειρηναίος Μαράκης για την εκδήλωση στα Χανιά, “Ο Γ. Σηφακάκης στάθηκε στην ίδια την επαναστατική διαδικασία το 1917, δίνοντας έμφαση στο ρόλο του επαναστατικού κόμματος που μπορεί να κερδίσει την πλειοψηφία στη δράση και τις επαναστατικές ιδέες. Ακολούθησαν τοποθετήσεις για τον ρόλο των σοβιέτ, για τα ζητήματα της στρατηγικής και της τακτικής μας μέσα στους διάφορους αγώνες, με έμπνευση πάντα το 1917”.
Στο Ηράκλειο, “ακούστηκαν πολλά επιχειρήματα για την αναγκαιότητα της ρήξης με τον καπιταλισμό σήμερα, αξιοποιώντας την εμπειρία του Οκτώβρη”, έγραψε ο Αλέξανδρος Παπαϊωάννου, “Στην τοποθέτησή του, εργαζόμενος απ' την ΔΕΗ έφερε το παράδειγμα του χρέους στην Ρωσία, που ενώ μετά την επανάσταση οι Μπολσεβίκοι το είχαν διαγράψει, στην συνέχεια η αντεπανάσταση του σταλινισμού το ξαναδημιούργησε με δανεισμό απ' το νεοσύστατο τότε ΔΝΤ. Ο Μύρωνας, φοιτητής απ' την Ιατρική, αναφέρθηκε επιγραμματικά στον ρόλο που έπαιξε ο Τρότσκι μέσα απ' τις θεωρίες του αλλά και την δράση και μας κάλεσε να συνεχίσουμε τις συζητήσεις γύρω απ' την απελευθέρωση των καταπιεσμένων στο φετινό Μαρξισμό”.
Αντίστοιχες εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν και στις σχολές της Αθήνας τη Δευτέρα 3/4 (Νομική, ΤΕΙ) και την Τρίτη 4/4 (Πάντειο, Φιλοσοφική).
Σ.Μ.