Στις 18, 20, 21 Μάη στην ΑΣΟΕΕ και στις 19 Μάη στη Νομική θα πραγματοποιηθεί φέτος ο τριακοστός «Μαρξισμός 2017» στην Αθήνα, αφιερωμένος στια 100 χρόνια από την Ρώσικη Επανάσταση.
Πρόκειται για ένα τετραήμερο συζητήσεων που στόχο έχει να ανοίξει, να παρέμβει και να εξοπλίσει απαντώντας σε όλα τα κρίσιμα ερωτήματα που αφορούν όλους και όλες όσοι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της σύγκρουσης με τα μνημόνια, το ρατσισμό, τον πόλεμο, τον φασισμό και την καταπίεση. Όλους και όλες όσοι αναζητούν την αριστερή εναλλακτική απέναντι στους μονόδρομους των θεσμών και τις προδοσίες του ΣΥΡΙΖΑ. Όλους και όλες, όσοι στρέφονται ξανά σήμερα στη Μαρξιστική Θεωρία και τις επαναστατικές παραδόσεις του εργατικού κινήματος προκειμένου να κατανοήσουν τον σημερινό κόσμο και να δώσουν τις σημερινές μάχες με καλύτερους όρους. Πρόκειται για μια προσπάθεια ξεκινημένη.
25 χρόνια πριν, ο «Μαρξισμός 92» αφιέρωνε δέκα συζητήσεις στο 1917 και στις επαναστάσεις που ακολούθησαν σε όλο τον κόσμο. Τότε, αυτή η συζήτηση έμοιαζε να αφορά μικρές μειοψηφίες. Η αφήγηση της κυρίαρχης τάξης που μπορούσε κανείς να βρει παντού ήταν ότι η κατάρρευση των καθεστώτων του κρατικού καπιταλισμού στη Ρωσία είχε σημάνει το κατά τον νεοφιλελεύθερο Φράνσις Φουκουγιάμα «Τέλος της Ιστορίας». Ήταν η κυρίαρχη αφήγηση.
Ακόμη και μέσα στην Αριστερά, ένα μεγάλο κομμάτι της και διεθνώς και στην Ελλάδα είχε, ήδη από την Γκορμπατσόφ εποχή, αποδεχθεί σαν μοναδική προοπτική το λεγόμενο «Σοσιαλισμό της Αγοράς», την εξέλιξη του οποίου που συναντάμε σήμερα στην Κίνα. Ένα μικρό κομμάτι της κλαψούριζε στη γωνία αναπολώντας το «μεγάλο πατερούλη» και λιβανίζοντας τα καθεστώτα που κατάρρευσαν κάτω από την ίδια τους την κρίση και την αντίσταση του κόσμου το 1989-90. Ενώ η πλειοψηφία των εργαζομένων και των νέων, που συγκρουόταν με τις νεοφιλελεύθερες επιθέσεις των Θάτσερ και των Μητσοτάκηδων στρεφόταν σαν μόνη «ρεαλιστική λύση» στον «εκσυγχρονισμό» και την «ανάπτυξη» που τους πρότεινε η σοσιαλδημοκρατία.
Σήμερα τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά και αυτό φαίνεται καταρχήν στους ίδιους τους από πάνω. Το άγχος που μπορεί να διακρίνει κανείς στην αντίπαλη πλευρά είναι αυτό της «επιστροφής». Σε πρόσφατο άρθρο του με τίτλο «Ο μπολσεβικισμός επιστρέφει» στον Economist, ο δημοσιογράφος Αdrian Wooldridge υποστηρίζει ότι «οι ομοιότητες με τον κόσμο που παρήγαγε την Ρώσικη Επανάσταση είναι πολύ κοντά για να επαναπαυόμαστε». Στους Financial Times των τελευταίων βδομάδων, μπορεί να διαβάσει κανείς άρθρα που απαντάνε στα ερωτήματα «Θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί η Οκτωβριανή Επανάσταση;», «Θα μπορούσε η Ρωσία να αποφύγει την επανάσταση το 1917;»
Αφιέρωμα
Το ρωσικό διαδυκτιακό “Project 1917” (που αναπαράγει μέρα προς μέρα τα γεγονότα του έτους 1917 στη Ρωσία μέσα από δηλώσεις ιστορικών προσώπων με τη μορφή «τουίτ») έχει πάνω από 160.000 συνδρομητές και έγινε επίσης ολοσέλιδο αφιέρωμα στους FT. Η κρίσιμη ιστορική πορεία της επανάστασης από το Φλεβάρη στον Οκτώβρη παύει να αποτελεί προνόμιο της επαναστατικής αριστεράς και γίνεται μέινστριμ στο διαδίκτυο.
Με αυτήν την έννοια ο κύκλος των συζητήσεων του Μαρξισμού 2017 για τη Ρώσικη Επανάσταση (με θέματα: «100 χρόνια από τη Ρώσικη Επανάσταση, Ουτοπία ή επικαιρότητα», «Η Επανάσταση και ο Πόλεμος», «Οι Μπολσεβίκοι, το κόμμα της νίκης», «Λένιν, Τρότσκι και Διαρκής Επανάσταση», «Αναρχικοί και Μπολσεβίκοι», «Οι Γυναίκες στην Ρώσικη Επανάσταση», «Η Ρώσικη Πρωτοπορία στις Τέχνες», «Πώς χάθηκε η Ρώσικη Επανάσταση») είναι μια ουσιαστική παρέμβαση σε μια πλατιά ανοιχτή συζήτηση που αφορά το σήμερα αλλά εξακολουθεί να κουβαλάει πολλά από τις αστικές και σταλινικές διαστρεβλώσεις του παρελθόντος.
«Πώς η κληρονομιά του Καρλ Μαρξ παραμένει ζωντανή; Το Κεφάλαιο του Μαρξ επιστρέφει και είναι στη μόδα». Αυτός ήταν το τίτλος του άρθρου του Σάμιουελ Φίσγουικ, βρετανού δημοσιογράφου στη βρετανική Evening Standard στις 10 Μαϊου. Όπως γράφει: «Πηγαίνοντας προς τις εκλογές το Λονδίνο επιστρέφει στον δικό του Μαρξ, από την τηλεόραση μέχρι τις φοιτητικές ομάδες συζήτησης. Δεν είναι μια επανάσταση, αλλά μια 180 μοιρών στροφή στη δημόσια σκέψη… Οι πωλήσεις του Κεφάλαιου έχουν εκτοξευθεί από το 2008, όπως και αυτές του Κομμουνιστικού Μανιφέστου, των Γκρούντρισε… Τον Ιούλιο χιλιάδες θα συμμετέχουν στο τετραήμερο φεστιβάλ Μαρξισμός 2017 στο Λονδίνο που οργανώνεται από το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα και θα γιορτάσει τα 150 χρόνια από την έκδοση του Κεφαλαίου… Η αλήθεια είναι ότι ο Μαρξ ζει. Ο κόσμος επισκέπτεται καθημερινά τον τάφο του στο Βόρειο Λονδίνο. Έρχονται για να τον τιμήσουν και όχι για να τον θάψουν».
Η συζήτηση αυτή δεν αφορά το «Μαρξισμό 2017» τον Ιούλη στο Λονδίνο, (ήδη έχουν προηγηθεί οι σχετικές εκδηλώσεις στην Κωνσταντινούπολη, στη Βιέννη και ακολουθεί μέσα στο Μάη το Βερολίνο) αλλά και το Μαρξισμό της Αθήνας και μάλιστα με δύο κύκλους συζητήσεων. Ο πρώτος, κάτω από τον τίτλο «Μαρξισμός: Θεωρία και Πράξη», περιλαμβάνει τις συζητήσεις: Μαρξισμός και Διαλεκτική, Καπιταλισμός, εκμετάλλευση και κρίσεις, Κράτος και επανάσταση και Αλλοτρίωση και εκμετάλλευση.
Ο δεύτερος με τίτλο «Ο καπιταλισμός σήμερα» έρχεται να δώσει απαντήσεις σε ερωτήματα, που άλλοτε αφορούσαν τους ειδικούς της πολιτικής οικονομίας και της «κοινωνιολογίας» αλλά σήμερα η ανάλυσή τους είναι καίρια προκειμένου να εξηγήσει κανείς την κρίση που σήμερα καταστρέφει τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων. Περιλαμβάνει τα θέματα: Ένας κόσμος σε κρίση, Η αντίσταση στον Τραμπ στην Αμερική, Η “Κόκκινη Αμερική”, Από την κατάληψη στη Τζένεραλ Μότορς στο Γούντστοκ του Εργάτη-το κίνημα στις ΗΠΑ, Η ΕΕ στα ’60, Που βαδίζει η Γαλλία μετά τις εκλογές.
Στην εμπέδωση του «Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση» από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έρχονται να απαντήσουν οι συζητήσεις του κύκλου «Η Εργατική τάξη το επαναστατικό υποκείμενο» με θέματα: Υπάρχει σήμερα ο “ιστορικός νεκροθάφτης”, Το Ενιαίο Εργατικό Μέτωπο, Τα συνδικάτα, όπλα των εργατών. Τα ερωτήματα πολλά: Έχει η εργατική τάξη σήμερα τον ίδιο πρωταγωνιστικό ρόλο που υποστήριζε ο Μαρξ; Ξεχωριστές συγκεντρώσεις ή κοινή δράση για την ανατροπή των επιθέσεων; Πώς οι εργαζόμενοι μπορούν να ξεπεράσουν τους σκοπέλους της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας;
Εναλλακτική
Η εναλλακτική στα μνημόνια δεν μπορεί παρά να είναι ταυτόχρονα κινηματική, πολιτική και ιδεολογική. Οι συζητήσεις (με θέματα: Η εργατική αντίσταση θα νικήσει, Η Αριστερή εναλλακτική, Το αντικαπιταλιστικό μεταβατικό πρόγραμμα, Ρεφορμισμός: τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται, Οι μάχες της νεολαίας) του κύκλου «Εργατικό κίνημα και Αριστερά» έρχονται να απαντήσουν στα ερωτήματα του 62% του ΟΧΙ μετά την παράδοση του ΣΥΡΙΖΑ στις πολιτικές των μνημονίων: Μπορούμε και πώς να διαγράψουμε το χρέος; Τι σημαίνει διεθνιστική έξοδος από το ευρώ και ρήξη με την ΕΕ από τα κάτω; Ποιος μπορεί να επιβάλει αυτές τις ανατροπές; Πώς μπορεί να λυθεί το πρόβλημα του συντονισμού ανάμεσα στους δεκάδες αγώνες που ξεσπάνε καθημερινά μέσα στους χώρους εργασίας; Πώς οργανώνουμε τις μάχες στους χώρους εργασίας και της νεολαίας;
Οι δύο συζητήσεις που κλείνουν αυτόν τον κύκλο με θέματα Το ΣΕΚΕ και ο Παντελής Πουλιόπουλος, Αντίσταση 1940-44 και ο Κόκκινος Δεκέμβρης θέτουν την ιστορική βάση πάνω στην οποία συνεχίζεται σήμερα η συζήτηση για το τι είδους Αριστερά χρειαζόμαστε. Μαζί με τις συζητήσεις του κύκλου «50 χρόνια από τη Χούντα» (50 χρόνια από τη χούντα, Ταξική πάλη και Συντάγματα, 45 χρόνια Οργάνωση Σοσιαλιστική Επανάσταση) καλύπτουν όλα τα μεγάλα γεγονότα και τις ταξικές συγκρούσεις του τελευταίου αιώνα στον ελλαδικό χώρο. Απαντώντας σε όλη την όψιμη προπαγάνδα είτε των δεξιών «αναθεωρητών» της ιστορίας της αντίστασης, του εμφυλίου, της δικτατορίας και της Μεταπολίτευσης είτε των προοδευτικών διανοουμένων του στρογγυλέματος των ιστορικών αντιθέσεων στην υπηρεσία των «ιστορικών συμβιβασμών» του σήμερα.
Η όξυνση των ανταγωνισμών από τον Ειρηνικό Ωκεανό και την Κορέα μέχρι το Αιγαίο, τη Μέση Ανατολή και τα Βαλκάνια, αναδεικνύει πόσο ο πλανήτης και οι ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων εξακολουθούν να κινδυνεύουν σήμερα κάτω από τις επεμβάσεις του κάθε Τραμπ και του κάθε Πούτιν. Ο κύκλος «Ιμπεριαλισμός σήμερα» (περιλαμβάνει τις συζητήσεις «Από τον Λένιν στον Τραμπ οι ανταγωνισμοί σήμερα, Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος: Η Διεθνιστική Αλληλεγγύη των εργατών) θα αναζητήσει απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα: Πώς μπορούμε να σταματήσουμε τον πόλεμο και τις επεμβάσεις; Τι φέρνει ο άξονας «Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ-Αιγύπτου, «σταθερότητα» ή αστάθεια; Πώς απαντάμε στην εθνικιστική προπαγάνδα των Καμένων που ελέγχοντας ένα από τα πιο κρίσιμα πόστα της κυβέρνησης, φέρνουν τα θερμά επεισόδια δίπλα μας; Ποιος θα πληρώσει τελικά το μάρμαρο των ενδοαστικών ανταγωνισμών;
Ο κύκλος με τίτλο «Αντίσταση στον ρατσισμό και την ακροδεξιά» έρχεται να απαντήσει σε μια από τις ναυαρχίδες της επίθεσης της άρχουσας τάξης, δίπλα στη λιτότητα και τον ιμπεριαλισμό: Αυτόν του ρατσισμού, της ισλαμοφοβίας και του φασισμού.
Είναι μονόδρομος και πώς μπορούμε να σταματήσουμε σήμερα την άνοδο του φασισμού; Τι μπορούμε να κάνουμε για να σταματήσουμε την ρατσιστική πολιτική της ΕΕ που τους στρώνει το δρόμο; Αυτά και άλλα ερωτήματα θα απαντηθούν στις συζητήσεις αυτού του κύκλου με θέματα Η πάλη ενάντια στο ρατσισμό και τη φασιστική απειλή, Ο αγώνας για την καταδίκη της Χρυσής Αυγής, Αντίσταση στην Ισλαμοφοβία, Το Εβραϊκό ζήτημα.
Τους τελευταίους μήνες οι γυναίκες, με αφορμή την εκλογή Τραμπ, διαδήλωσαν κατά εκατοντάδες χιλιάδες όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, ενάντια στο θεσμικό σεξισμό αλλά και τη λιτότητα που χτυπάει από την πίσω πόρτα τα δικαιώματά τους. Οι συζητήσεις με θέματα Πώς παλεύουμε το σεξισμό, Καπιταλισμός και ομοφοβία, κατάπιάνονται με την ταξική φύση της καταπίεσης στις αρχές του 21ου αιώνα.
Στον ίδιο κύκλο με κύκλο με τίτλο «Μαρξισμός και απελευθέρωση» περιλαμβάνονται και οι συζητήσεις Τζον Μπέργκερ, τέχνη και Μαρξισμός, Απελευθερωτικός κινηματογράφος; Σε μια Αθήνα και σε μια χώρα που μέσα στην κρίση μοιάζει όλο και περισσότερο να γίνεται το κέντρο μιας πολιτιστικής έκφρασης από το θέατρο στα γκράφιτι και από το σινεμά στις εικαστικές τέχνες, οι συζητήσεις καταπιάνονται με το ρόλο τη τέχνης στην πάλη ενάντια στο σύγχρονο καπιταλισμό, τα όρια και τις αντιφάσεις της, αναζητώντας απαντήσεις στην εμπορευματοποίηση της τέχνης.
«Η “τάξη” σας είναι χτισμένη στην άμμο. Αύριο κιόλας η επανάσταση θα ανυψωθεί με μια βροντή και με σαλπίσματα θα ανακοινώσει στον τρόμο σας: Ήμουν, Είμαι, Θα είμαι!». Φέτος, αυτό το τελευταίο μήνυμα της Ρόζας Λούξεμπουργκ, λίγο πριν δολοφονηθεί προδομένη από τη σοσιαλδημοκρατία το 1919, έγινε αφίσα στους δρόμους της Αθήνας αλλά και καλλιτεχνικό δρώμενο, στα πλαίσια -τι ειρωνεία- μιας διοργάνωσης που στηρίζεται από το κράτος που την εκτέλεσε.
Την προσφορά της και το ρόλο της, καθώς και των άλλων μεγάλων επαναστατών, που έθαψε για χρόνια ο σταλινισμός, έρχεται να παρουσιάσει ο κύκλος με τίτλο «Επαναστάσεις και επαναστάτες» που περιλαμβάνει τις συζητήσεις: Η Ροζα Λουξεμπουργκ και η Γερμανική Επανάσταση, Ογδόντα χρόνια από το θάνατο του Αντόνιο Γκράμσι, Ο Τρότσκι το ‘30.