Oξύνονται οι ανταγωνισμοί στην Ανατολική Μεσόγειο, μετά την κατάρρευση και των συνομιλιών για το Κυπριακό στην Ελβετία και ενόψει της γεώτρησης στο «οικόπεδο 11». Σύμφωνα με το in gr, η Κυπριακή Δημοκρατία εξέδωσε  οδηγία προς ναυτιλομένους με την οποία ανακοινώνεται ότι έχει κηρυχθεί ζώνη ασφαλείας 500 μέτρων γύρω από την εξέδρα γεώτρησης «West Κapella» στο τεμάχιο 11». 

Μέσα στην ελληνική βουλή ήδη έχουν αρχίσει οι πατριωτικές κορώνες. Για την κατάρρευση των συνομιλιών για το Κυπριακό όλες οι ευθύνες φορτώνονται στην τουρκική πλευρά ενώ ο πρωθυπουργός Τσίπρας δήλωσε ότι θα στηρίξει την Κυπριακή Δημοκρατίας στις έρευνες που πραγματοποιεί. Πρόκειται για επικίνδυνες κινήσεις. Όπως αναφέρεται στο τεύχος του περιοδικού Σοσιαλισμός από τα Κάτω που κυκλοφορεί:

«Στις 13 Ιούλη, η Τotal μαζί με την ιταλική ΕΝΙ έχουν κλείσει συμφωνίες για να ξεκινήσουν γεωτρήσεις σε διάφορα ‘οικόπεδα’, ανάμεσα στα οποία και το ‘οικόπεδο 6’ εντός του 2018. Η Τουρκία έχει θέσει ένα άτυπο casus belli (αιτία πολέμου) στα Ηνωμένα Έθνη διεκδικώντας το ‘οικόπεδο 6’ ως μέρος της δικής της υφαλοκρηπίδας. “Το ερώτημα των πολλών εκατομμυρίων είναι κατά πόσον η Τουρκία μπορεί να προχωρήσει σε ένα θερμό επεισόδιο κατά τη διάρκεια της ερευνητικής γεώτρησης της TOTAL στον Ονησίφορο (το οικόπεδο 11 δηλαδή) ή με τις κινήσεις της θα οδηγήσει τη γαλλική εταιρεία σε μια ακόμη παράταση των διεργασιών της στην κυπριακή ΑΟΖ” αναφέρει σε πρόσφατο άρθρο η κυπριακή εφημερίδα Πολίτης κάτω από τον τίτλο «ένας καυτός Ιούλιος αναμένεται στην κυπριακή ΑΟΖ». 

Να απαιτήσουμε να σταματήσουν τώρα οι μονομερείς διεκδικήσεις και όλα τα πολεμικά παιχνίδια στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι μόνοι κερδισμένοι από τις γεωτρήσεις είναι οι πολυεθνικές και οι καπιταλιστές στις δύο πλευρές των συνόρων. Άγκυρα-Αθήνα-Λευκωσία, εχθρός μας το κεφάλαιο και η στρατοκρατία. 

«Συνομιλίες» κόκκινων γραμμών για το Κυπριακό: Μια αναμενόμενη κατάρρευση

Η κατάρρευση των συνομιλιών για το Κυπριακό στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας δεν ήταν έκπληξη για όσους παρακολούθησαν από κοντά τις εξελίξεις των τελευταίων μηνών.

Στο Κραν Μοντανά συζητούσαν για μέρες την διαδικασία της διαπραγμάτευσης και ελάχιστα ή καθόλου την ουσία που είναι το να βρουν ένα κοινά αποδεκτό στάτους κβο. Έχουν συμφωνήσει από την εποχή του Μακάριου ότι αυτό το νέο στάτους κβο θα είναι η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία (ΔΔΟ) με πολιτική ισότητα των δύο κοινοτήτων. Αυτήν είναι που προσπαθούν να οριοθετήσουν μέσα από τις διαπραγματεύσεις καθώς και τα ζητήματα της ασφάλειας, των εγγυήσεων και της εφαρμογής των συμφωνιών. Η διάσκεψη στο Κραν Μοντανά υποτίθεται ότι έγινε για να κλείσει αυτές τις εκκρεμότητες.

Κανένας όμως δεν μπήκε σε αυτή τη διαπραγμάτευση με ειλικρινή στόχο να βρεθεί μια συμβιβαστική διευθέτηση κοινά αποδεχτή και από τις δύο πλευρές. Ο Αναστασιάδης έδειξε εδώ και καιρό ότι δεν είναι διατεθειμένος να θυσιάσει κάτι από τις ελληνοκυπριακές «εθνικές επιδιώξεις» για να φτάσει σε μια συμφωνία, ιδιαίτερα τώρα που πλησιάζουν οι εκλογές και ψάχνει για τις ψήφους των απορριπτικών. Σε αυτό είχε και την αμέριστη συμπαράσταση του Υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας, Κοτζιά ο οποίος μερικές φορές υπερθεμάτιζε με τις δικές του θέσεις. Στο ίδιο μοτίβο και η Τούρκικη πλευρά η οποία προσπαθεί να εντάξει το Κυπριακό και σε ένα συνολικότερο πλαίσιο διαπραγματεύσεων με την ΕΕ και ιδιαίτερα τη Γερμανία. Αυτό που ελπίζει είναι να πάρει τα ανταλλάγματα που θέλει τόσο από την ΕΕ όσο και στην ίδια τη Κύπρο ώστε να μπορεί να παρουσιάσει τη συμφωνία σαν επιτυχία και να εξασφαλίσει την υποστήριξη των εθνικιστών στην ίδια την Τουρκία.

Τώρα και οι δυο πλευρές επιδίδονται στο προσφιλές τους παιχνίδι, την επίρριψη των ευθυνών για το ναυάγιο στην άλλη πλευρά. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι φταίνε και οι δυό. Καμιά από τις δυο πλευρές ή τους άλλους εμπλεκόμενους δεν μπήκε σε αυτή τη διαπραγμάτευση έχοντας στο μυαλό της τα συμφέροντα των απλών ανθρώπων στο νησί, την ειρήνη, την επανένωση, την συνεργασία. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι μόνοι κερδισμένοι από αυτή την εξέλιξη είναι οι εθνικιστές και στις δυο πλευρές. Τα απορριπτικά κόμματα και οι εθνικιστές πανηγυρίζουν, ο Αρχιεπίσκοπος ζήτησε κυβέρνηση εθνικής ενότητας και νέα εξοπλιστικά προγράμματα. Τα ΜΜΕ αναπαράγουν την κυρίαρχη αφήγηση στην κάθε πλευρά. 

Οι περισσότεροι από τους υποστηρικτές της ειρηνικής συνύπαρξης και του συμβιβασμού αδυνατούν να απαντήσουν σε αυτό το εθνικιστικό ξέσπασμα γιατί η αφετηρία τους δεν είναι ο διεθνισμός αλλά μια συμβιβαστική διάθεση σαν αποτέλεσμα μιας «ρεαλιστικής πολιτικής». Εκείνο που χρειάζεται δεν είναι να θρηνούμε στα ερείπια του Κραν Μοντανά που άφησαν πίσω τους οι ηγέτες αλλά μια πολιτική για το πώς μπορούμε να πάμε παρακάτω. 

Συμφέροντα

Το ότι δυσκολεύονται να συμφωνήσουν δεν έχει να κάνει με τον δύστροπο χαρακτήρα του Αναστασιάδη ή τις χοντροκομμένες παρεμβάσεις του Κοτζιά ή την δισταχτικότητα του Ακκιτζί ή την έπαρση του Τσαβούσογλου αλλά με το ότι αντιπροσωπεύουν διαφορετικά και συγκρουόμενα συμφέροντα. Ελλάδα και Τουρκία διεκδικούν να αναβαθμίσουν το ρόλο τους στην περιοχή σαν περιφερειακές δυνάμεις. Σε μια περιοχή, όπως η Μέση Ανατολή και σε μια εποχή κρίσης και αστάθειας που τα σύνορα ξανασχεδιάζονται, νέες συμμαχίες και σφαίρες επιρροής ξανασχεδιάζονται, το ποιος και με ποιο τρόπο θα ελέγχει το «αβύθιστο αεροπλανοφόρο» της Μεσογείου όπως χαρακτηρίζεται η Κύπρος έχει μεγάλη σημασία. Παρά τις όποιες επιμέρους διαφωνίες ανάμεσα στις τοπικές ελίτ των δύο πλευρών και των μητέρων πατρίδων, οι στρατηγικοί σχεδιασμοί παραμένουν κοινοί.

Είναι φανερό ότι οι μόνοι που πραγματικά έχουν συμφέρον να παλέψουν για ειρήνη και επανένωση μέσα από μια δημοκρατική διευθέτηση κοινά αποδεκτή που να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ένα νησί χωρίς στρατούς και βάσεις, που να είναι γέφυρα φιλίας των λαών της περιοχής, είναι οι απλοί άνθρωποι των δύο πλευρών. Αυτοί ήταν πάντα τα αθώα θύματα και θύτες ήταν οι ελίτ, οι άνθρωποι που είχαν την εξουσία και έλεγχαν τις εξελίξεις και στις δύο πλευρές. Αυτοί είναι που εφάρμοσαν πολιτικές εθνικού ξεκαθαρίσματος για να επιβάλουν τις θέσεις τους και να εξασφαλίσουν τα συμφέροντά τους στο νησί.

Τα συνδικάτα και στις δυό πλευρές έχουν κάνει σημαντικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση μέσα από δικοινοτικές πρωτοβουλίες και κινητοποιήσεις. Πολλές δικοινοτικές ομάδες κυρίως στο χώρο της αριστεράς δραστηριοποιούνται τα τελευταία χρόνια. Οι τελευταίες εξελίξεις μπορεί να σκόρπισαν απογοήτευση αλλά ταυτόχρονα ξεκαθάρισαν σε πολύ περισσότερο κόσμο ότι δεν πρέπει να έχει καμιά εμπιστοσύνη στις ηγεσίες και τις διπλωματικές τους μανούβρες και ότι χρειάζεται να πάρουμε πρωτοβουλίες από τα κάτω με στόχο να προωθήσουμε την πραγματική ενότητα και κοινή δράση με αιτήματα την πλήρη αποστρατικοποίηση, το άνοιγμα των οδοφραγμάτων για ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων και αγαθών, για κοινή δράση και συντονισμό για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, την έμπρακτη διεκδίκηση της νεκρής ζώνης σαν χώρου εκδηλώσεων και κοινής δράσης, να κλείσουν οι βάσεις. 

Ντίνος Αγιομαμίτης