Ο «Δράκος» του Ευγένιου Σβάρτς, παίζεται όλον τον Ιούνιο από την θεατρική ομάδα «DUENDE» στην Ικαρία. Σύμφωνα με την υπόθεση του έργου, ο Λανσελότος, ένας περιπλανώμενος ήρωας και επαγγελματίας δρακοκτόνος φτάνει σε μια πόλη που εξουσιάζει ένας φοβερός Δράκος και προσπαθεί να σώσει την Έλσα, ένα κορίτσι που ο Δράκος θέλει για γυναίκα του. Η ιστορία ξεκινά σαν αθώο παραμύθι, αλλά μόνο αυτό δεν είναι. Γρήγορα μαθαίνουμε ότι οι αρχές της πόλης με επικεφαλής τον Δημάρχο, και τον γιο του που είναι ιδιαίτερος γραμματέας του Δράκου, δεν είναι καθόλου ευχαριστημένες με την κίνηση αυτή του ήρωα και θα κάνουν τα πάντα για να τον αποτρέψουν. Αργότερα, όταν η μάχη θα έχει τελειώσει και ο Δράκος θα έχει νικηθεί, ο Δήμαρχος θα αναγορεύσει τον εαυτό του σε Δρακοκτόνο, θα θελήσει να παντρευτεί το ίδιο κορίτσι και θα κλείσει φυλακή όλους όσους βοήθησαν τον Λανσελότο, ενώ οι κάτοικοι της πόλης από φόβο δεν θα τολμήσουν να αντιδράσουν.
Το έργο είναι γραμμένο στην Ρωσία το 1943 και παρουσιάστηκε από τον συγγραφέα ως καταδίκη του Ναζισμού και του Φασισμού. Όντως, ο Δράκος του έργου έχει όλα τα χαρακτηριστικά του Χίτλερ: Για να εξουσιάσει χρησιμοποιεί τον φόβο, την καχυποψία και τον ρατσισμό, είναι ύπουλος, πανούργος και φοβιτσιάρης και παρόλο που το διαλαλεί σε όλους δεν είναι ανίκητος. Παρά τα ισχυρά αντιφασιστικά του μηνύματα το έργο κατέβηκε την επόμενη της πρεμιέρας και πέρασαν δεκαετίες μέχρι να ξαναπαιχτεί. Προφανώς, οι λογοκριτές της εποχής είδαν στο πρόσωπο του Δημάρχου και του γιου του την άρχουσα τάξη της Ρωσίας εκείνη την εποχή: την γραφειοκρατία.. Οι αναλυτές του έργου δεν έχουν καταλήξει στους συμβολισμούς των προσώπων του έργου, όμως οι αναλογίες είναι πολλές φορές κραυγαλέες.
Το έργο ισορροπεί ανάμεσα στο ακράτητο γέλιο όταν γελοιοποιούνται ο Δράκος ή ο Δήμαρχος και τη βαθιά συγκίνηση για το χαμό του Λανσελότου και την τύχη της Έλσας.
Αν όμως η γελοιοποίηση των τυράννων είναι ο ένας από τους στόχους του Σβάρτς, ο άλλος είναι η έντονη κριτική στους «υπηκόους» των τυράννων. Και φυσικά δεν μπορούμε να παραβλέψουμε την αιχμηρότητα πολλών ακόμα ερωτημάτων που θέτονται:
- Ποιος αλλάζει την κοινωνία; Μια μειοψηφία αποφασισμένων και πεφωτισμένων ελιτιστών ή η δράση μιας μάζας που ενδέχεται να κουβαλάει τη νοοτροπία και την απογοήτευση του παρελθόντος;
- Αξίζει να θυσιαστείς για ανθρώπους που αγνοούν πώς να χειριστούν την ελευθερία τους;
- Πόσο έχει μολυνθεί η κοινωνία μας από το μικρόβιο του Δράκου; Που βρίσκεται ο Δράκος; Ανάμεσά μας ή μέσα μας;
- Που βρίσκεται η λεπτή γραμμή που χωρίζει την κοινωνική από την ατομική ευθύνη; Όλοι μας μαθαίνουμε από το σύστημα να γινόμαστε πιο ατομιστές, πιο άδικοι, πιο σκληροί. Γιατί όμως μερικοί παίρνουν το μάθημά τους καλύτερα;
Αν τύχει να περνάτε από την Ικαρία τον Ιούνιο, αξίζει να δείτε αυτή την παράσταση, αλλά αξίζει και να διαβάσετε και το βιβλίο.
Βασίλης Λουκάς