Διεθνή
Δημοψήφισμα στην Καταλωνία: Το ισπανικό κράτος σε πανικό

Διαδήλωση υπέρ του δημοψηφίσματος της Καταλωνίας στη χώρα των Βάσκων

Σε πανικό βρίσκεται το ισπανικό κράτος και η κυβέρνησή του μπροστά στο δημοψήφισμα που οργανώνεται στην Καταλωνία την 1η του Οκτώβρη. Η κυβέρνηση του Ραχόι δεν αναγνωρίζει το δημοψήφισμα, το καταγγέλλει ως παράνομο και ολόκληρος ο κρατικός μηχανισμός έχει ριχτεί στη μάχη για να το σταματήσει. Η κυβέρνηση της Καταλωνίας που οργανώνει το δημοψήφισμα, από τη μεριά της έχει ήδη περάσει την ανάλογη νομοθεσία για τη διεξαγωγή του και δηλώνει ότι την 1η του Οκτώβρη θα έχουν στηθεί έξι χιλιάδες κάλπες.

Όταν λέμε ότι ολόκληρο το κράτος έχει μπει στη μάχη, είναι κυριολεξία. Η εισαγγελία βγάζει παράνομες τις αποφάσεις της καταλανικής κυβέρνησης, απειλεί και εκβιάζει τους δημόσιους υπάλληλους ότι αν βοηθήσουν στη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, παρανομούν και κινδυνεύουν. Το Υπουργείο Οικονομικών προσπαθεί να πάρει τον έλεγχο των λογαριασμών της καταλανικής κυβέρνησης, μέχρι και των πιστωτικών καρτών που έχουν στη διάθεσή τους οι υπουργοί και άλλοι αξιωματούχοι, για να μην μπορεί να διατεθεί δημόσιο χρήμα για το δημοψήφισμα. Η αστυνομία εισβάλλει στα τυπογραφεία όπου τυπώνεται προεκλογικό υλικό, έχουν ήδη κάνει κατασχέσεις πάνω από δύο εκατομμυρίων αφισών και φυλλαδίων. Η Γκουάρδια Θιβίλ (Χωροφυλακή) έχει κατεβάσει το επίσημο σάιτ της καταλανικής κυβέρνησης με την ενημέρωση για το πού και πώς ψηφίζεις. Προσπάθειες που έχουν γίνει σε περιοχές εκτός Καταλωνίας να οργανωθούν εκδηλώσεις ενημέρωσης και στήριξης διαλύθηκαν από την αστυνομία. Τα ισπανικά ΜΜΕ έχουν μετατραπεί σε μηχανές ανοιχτής προπαγάνδας, θυμίζοντας το MEGA και το ΣΚΑΙ πριν το ελληνικό δημοψήφισμα το 2015. Οι απειλές που χρησιμοποιούν είναι οι αναμενόμενες: θα καταρρεύσει η οικονομία της Καταλωνίας, θα μείνει εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα αποσυρθούν όλες οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις κλπ.

Σε πολιτικό επίπεδο όλη αυτή η επιθετικότητα δεν έχει κανένα αποτέλεσμα. Πρώτον, στην ίδια την Καταλωνία έχει εξαγριώσει τον κόσμο, μιας και το ισπανικό κράτος πλέον δεν αρνείται απλώς το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση, αλλά το ίδιο το δημοκρατικό δικαίωμα να ψηφίσεις. Το “Ναι” στην ανεξαρτησία πλέον γίνεται ένα με το σύνθημα “Θα ψηφίσουμε”. Δεύτερον, τόσο η ισπανική Δεξιά όσο και η Σοσιαλδημοκρατία (PSOE) έχουν καταρρεύσει εκλογικά στην Καταλωνία τα τελευταία χρόνια. Όσο και να φωνάζουν δεν είναι πολλοί αυτοί που τους ακούνε. Το PSOE είχε 45% το 2008 και 16% στις περσινές εκλογές, ενώ το Λαϊκό Κόμμα δεν έφτασε το 14%.

Δικαιώματα

Το καταλανικό ζήτημα ήταν ανοιχτό από τις αρχές του 20ου αιώνα, και έκλεισε για 40 χρόνια κάτω από την μπότα της φρανκικής δικτατορίας. Η ήττα της ισπανικής επανάστασης του ‘36 σήμανε χιλιάδες νεκρούς, φυλακισμένους, εξόριστους και όλα τα δικαιώματα των γλωσσικών και εθνικών μειονοτήτων στο γύψο. Ο Λιούς Κομπάνις που είχε κηρύξει την “Καταλανική Δημοκρατία” το 1934, παραδόθηκε από τους ναζί στον Φράνκο για να εκτελεστεί το 1940. Η ισπανική “Μεταπολίτευση” μετά το θάνατο του δικτάτορα το ‘75 έγινε με τρόπο ώστε ο βασικός μηχανισμός του φρανκικού κράτους να παραμείνει αλώβητος. Το Σύνταγμα του ‘78 νομιμοποίησε την ομαλή μετάβαση από το δικτάτορα στο βασιλιά, με όλους τους χουντικούς να παραμένουν στις θέσεις τους, και έκοψε ξανά τη συζήτηση για το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση.

Όμως η πολιτική κρίση, τα τελευταία έξι χρόνια, στην Καταλωνία πήρε χαρακτηριστικά αναγέννησης του κινήματος για την ανεξαρτησία. Η εθνική επέτειος των Καταλανών στις 11 Σεπτέμβρη μετατράπηκε χρόνο με το χρόνο σε μαζική ανυπακοή προς το ισπανικό κράτος. Το 2012 πήραν μέρος σχεδόν 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι. Αυτό προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις στο πολιτικό σκηνικό, την ώρα που το κίνημα της ανεξαρτησίας απλωνόταν στις γειτονιές και δενόταν με τη συνολικότερη οργή ενάντια στη λιτότητα, τη διαφθορά, την καταστολή και το “καθεστώς του ‘78” που έχει στο κέντρο του το Παλάτι. Αποκορύφωμα αυτής της αλλαγής στους συσχετισμούς ήταν ο σχηματισμός της τωρινής κυβέρνησης του Κάρλες Πουτζντεμόν με το ξεκίνημα του 2016, που δεσμεύτηκε ότι θα βάλει μπρος τη διαδικασία για δημοψήφισμα και ανεξαρτησία. Παράλληλα, εξελίχθηκε μια συνολικότερη αριστερή στροφή στην Καταλωνία, τόσο εντός του φιλο-ανεξαρτησιακού ρεύματος όσο και εκτός. Σύμμαχοι του Ποδέμος κέρδισαν τη δημαρχία στην Βαρκελώνη και στις ισπανικές εκλογές ήρθαν πρώτοι στην Καταλωνία. Εντός του ανεξαρτησιακού ρεύματος η ίδια στροφή εκφράστηκε με άνοδο του αντικαπιταλιστικού CUP και της Ρεπουμπλικανικής Αριστεράς.

Το δημοψήφισμα της 1ης Οκτώβρη θα είναι ένα δυνατό χτύπημα στον Ραχόι, το παλάτι και όλον τον μηχανισμό που έχει τα χέρια του το ισπανικό κράτος τα τελευταία 40 χρόνια παίρνοντας σκυτάλη από τον Φράνκο. Δεν μπορεί να έχει κανένας εμπιστοσύνη στον Πουτζντεμόν για το τι θα κάνει στις 2 του Οκτώβρη, αλλά ήδη εκατομμύρια άνθρωποι έχουν μπει σε κίνηση και βγάζουν συμπεράσματα για το κράτος, τη δημοκρατία που δεν θέλει κάλπες και τα Συντάγματα που αντί για χάρτες δικαιωμάτων γίνονται εργαλεία στα χέρια των μπάτσων και των εισαγγελέων.