Ποιός πήρε »ανάσα»;

Η «ανάσα» είχε τον αντίκτυπό της και στις χρηματαγορές και στο χρηματιστήριο της Αθήνας: ο γενικός δείκτης του ΧΑΑ (της πρώην Σοφοκλέους) έκλεισε το μεσημέρι της Δευτέρας 5% ψηλότερα. Ώρα για σαμπάνιες, λοιπόν;

Μάλλον όχι. Ή για να είμαστε πιο ακριβείς, κάθε άλλο. Αλλωστε τα πανηγύρια στο Χρηματιστήριο βούλιαξαν την Τρίτη μέσα στο γενικό κλίμα επιδείνωσης της κρίσης που έφερε η τραγωδία της Ιαπωνίας (βλέπε δίπλα και στη σελίδα 16).

Πρώτα απ' όλα οι αποφάσεις της περασμένης βδομάδας δεν αποτελούν κανενός είδους «σταθμό» ούτε για την Ευρωπαϊκή Ένωση ούτε για τη χώρα μας. Το μόνο που έκαναν οι ηγέτες της Ευρωζώνης στις Βρυξέλλες ήταν να κουκουλώσουν, για μια ακόμα φορά, το πρόβλημα.

«Στο μπαλαμούτι», γράφει χαρακτηριστικά ο Wolfgang Munchau στους Financial Times, «κανένας πολιτικός οργανισμός στον κόσμο δεν μπορεί να παραβγεί με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μην το απορρίπτετε. Η τέχνη του συμβιβασμού είναι κρίσιμη για να μπορούν να καταλήγουν σε συμφωνία 27 μέλη-κράτη. Το μπαλαμούτι έχει εξυπηρετήσει καλά την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσα στα προηγούμενα χρόνια. Η συμφωνία την οποία έκλεισαν οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης τις πρώτες ώρες του Σαββάτου ήταν ένα πολιτικά έξυπνο μπαλαμούτι... Δυστυχώς όμως, δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις μια κρίση χρέους με μπαλαμούτι...»

Οι ηγέτες των 17 χωρών της Ευρωζώνης αποφάσισαν να αυξήσουν τα πραγματικά διαθέσιμα κεφάλαια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ) -του ταμείου που δημιούργησαν την επαύριον της ελληνικής «διάσωσης» για να αντιμετωπίσουν το κύμα των χρεοκοπιών- από τα 250 στα 440 δισεκατομμύρια. Η αύξηση μπορεί να φαντάζει μεγάλη αλλά αυτά τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια δεν θα φτάσουν «ούτε για ζήτω» αν η κρίση φτάσει στην Ισπανία.

Δρακόντειο πρόγραμμα

Οι 17 αποφάσισαν ακόμα, να αντικαταστήσουν το ΕΤΧΣ μετά τη λήξη του το 2013 με έναν μόνιμο Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ), προικοδοτημένο με 500 δισεκατομμύρια Ευρώ ο οποίος θα μπορεί, όπως και ο σημερινός ΕΤΧΣ, να βοηθάει τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν δυσκολίες άμεσου δανεισμού από τις «αγορές» αγοράζοντας αυτός τα ομόλογα που εκδίδουν.

Υπό τον όρο, φυσικά, ότι οι κυβερνήσεις τους θα επιβάλλουν ένα δρακόντειο πρόγραμμα «εξυγίανσης» των δημόσιων οικονομικών σαν αυτό που έχει επιβάλλει η κυβέρνηση του Παπανδρέου στην Ελλάδα.

Η ιδέα της αξιοποίησης των κεφαλαίων των ταμείων αυτών για την επαναγορά ομολόγων σε «τιμές ευκαιρίας» από την δευτερογενή αγορά απορρίφτηκε. Προφανώς για να μην ανησυχήσουν οι κάτοχοι παλιών ομολόγων ότι θα χάσουν έστω και «ένα σεντ».

Τα 500 δισεκατομμύρια του ΕΜΣ θα συγκεντρωθούν, όπως και τα 440 του σημερινού ΕΤΧΣ, με την έκδοση Ευρωομολόγων (η ΕΕ αποφεύγει να τα ονομάσει έτσι) εγγυημένων από τις ισχυρές, «αξιόπιστες» σύμφωνα με  την Moody’s και τους άλλους οίκους αξιολόγησης, οικονομίες της Ευρώπης.

Η μόνη ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στον ΕΜΣ και το ΕΤΧΣ είναι η προστασία που παρέχει στις «αξιόπιστες» χώρες της Ευρώπης στην περίπτωση που μια χώρα σαν την Ελλάδα ή την Ιρλανδία τελικά χρεοκοπήσει. Σήμερα αν η Ιρλανδία πχ κηρύξει «παύση πληρωμών» ή ζητήσει «κούρεμα» του χρέους, η Γερμανική Κυβέρνηση θα αναγκαστεί να πληρώσει δισεκατομμύρια από τα δημόσια ταμεία για να ξεπληρώσει η ίδια τα δάνεια του ΕΤΧΣ τα οποία έχει εγγυηθεί -κάτι που είναι παράνομο με βάση το γερμανικό σύνταγμα.

Με τον νέο μηχανισμό τα χρέη προς τον ΕΜΣ θα έχουν προτεραιότητα απέναντι στα άλλα χρέη: τα χρήματα που θα συγκεντρωθούν, πχ από την δήμευση των περιουσιακών στοιχείων της χρεοκοπημένης χώρας θα χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή των «ευρωομολόγων» και μόνο αν περισσέψει κάτι θα εισπράξουν κάποιο μερίδιο και οι υπόλοιποι. Αν υπάρχει κάτι που θα μπορούσε να κάνει «σταθμό» τη σύνοδο κορυφής των Βρυξελών της περασμένης εβδομάδας αυτό είναι η ανοιχτή ομολογία ότι  χρεοκοπία της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας κλπ δεν αποτελεί πια το «αδιανόητο».

Η σύνοδος αποφάσισε ακόμα να μειώσει το επιτόκιο της Ελλάδας για τα 110 δις του Μνημονίου κατά 1 ποσοστιαία μονάδα. Και να παρατείνει τον χρόνο αποπληρωμής από τα 4.5 στα 7.5 χρόνια. Με αντάλλαγμα την «αξιοποίηση» της δημόσιας περιουσίας, αξίας 50 δισεκατομμυρίων Ευρώ -έναν στόχο που μπορεί, σε σχέση με τις πιθανότητες που έχει να υλοποιηθεί, να συγκριθεί μόνο με ελληνικά σχέδια «κατάκτησης του διαστήματος»:

Μέχρι σήμερα τα προγράμματα των ιδιωτικοποιήσεων όλων των ελληνικών κυβερνήσεων των 20 τελευταίων ετών έχουν αποδώσει περίπου 20 δισεκατομμύρια. Και αυτά σε μια περίοδο που οι «επενδυτές» έκαναν ουρά για να αγοράσουν -σε εξευτελιστικές τιμές είναι αλήθεια- τα διάφορα «φιλέτα». Πενήντα δισεκατομμύρια σήμερα με τους επενδυτές να τρέχουν να σωθούν και το εργατικό κίνημα συνεχώς στους δρόμους -αυτό δεν είναι σχέδιο, είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

«Με δεδομένο το μέγεθος των χρεών της», γράφει  ο ανταποκριτής της εφημερίδας Financial Times στις Βρυξέλλες, «οι αλλαγές θα έχουν κατά πάσα πιθανότητα μόνο οριακές επιπτώσεις πάνω στο ενδεχόμενο χρεοκοπίας της Αθήνας».

Πήραμε ανάσα...