Αντιπολεμικό κίνημα
Kοινές εκδηλώσεις Eλληνοκύπριων-Tουρκοκύπριων οργάνωσε η "Συμμαχία Σταματήστε τον πόλεμο": «Aυτοί οι ομαδικοί τάφοι να είναι οι τελευταίοι!»

Eλληνοκύπριοι και τουρκοκύπριοι συμμετείχαν στις εκδηλώσεις μνήμης από 25-28 Iούλη, που οργάνωσε η Συμμαχία Σταματήστε τον Πόλεμο-Kύπρος στο Intercollege (φωτό κάτω) και στους ομαδικούς τάφους των θυμάτων του πολέμου

Συγκλονισμό και συγκίνηση ένοιωσαν οι δεκάδες ελληνοκύπριοι και τουρκοκύπριοι που συμμετείχαν στις εκδηλώσεις μνήμης και τιμής για τα αθώα θύματα των πολέμων στην Κύπρο, που οργάνωσε η «Συμμαχία Σταματήστε τον Πόλεμο-Κύπρος», σε συνεργασία με 16 οργανώσεις και ακτιβιστές. 

Οι εκδηλώσεις φέτος συνέπεσαν με μια ιστορική συγκυρία, τις αποκαλύψεις για ομαδικούς τάφους, ε/κ και τ/κ, τις εκταφές λειψάνων και τη παράδοση τους στους συγγενείς.

Οι αποκαλύψεις αυτές δεν είναι παρά μόνο μικρό μέρος της τραγικής πραγματικότητας που συνθέτει το κυπριακό πρόβλημα. Είναι όμως αρκετές για να κάνουν θρύψαλα την επίσημη προπαγάνδα της κάθε πλευράς ότι η βαρβαρότητα ήταν «προνόμιο» μόνο των αντίπαλων και ότι η δική τους πλευρά ήταν το αθώο θύμα. Πολύς κόσμος αρχίζει να συνειδητοποιεί, για πρώτη φορά, ότι τα ίδια εγκλήματα έγιναν και από τις δυό μεριές με θύματα αμάχους και ότι καμιά πλευρά δεν νομιμοποιείται να παριστάνει το αθώο θύμα.

Τα εγκλήματα αυτά δεν ήταν «μεμονωμένα περιστατικά» αλλά το αποτέλεσμα της πολιτικής του εθνικισμού που ακολουθούσαν οι πολιτικές ηγεσίες και των δύο πλευρών. Δεν είναι τυχαίο ότι κανένας από τους αυτουργούς αυτών των φρικτών εγκλημάτων δεν διώχτηκε ποτέ. Αντίθετα θεωρούνταν ήρωες που εκτέλεσαν το καθήκον τους προς την πατρίδα και επιβραβεύονταν με θέσεις και αξιώματα στις κοινότητές τους.

Δεν μπορούμε να μιλάμε για επανένωση και ειρηνική συνύπαρξη όσο οι υπεύθυνοι γι αυτά τα εγκλήματα κυκλοφορούν ελεύθεροι και τιμώνται σαν ήρωες στην κοινότητά τους.

Mήνυμα

Αυτό ήταν και το μήνυμα που βγήκε μέσα από την πρώτη εκδήλωση που έγινε στο Intercollege στις 25 Ιουλίου. Περισσότερα από 150 άτομα παρακολούθησαν με συγκλονισμό και βαθιά συγκίνηση τους ομιλητές, που στη πλειοψηφία τους ήταν συγγενείς αγνοουμένων ή επιβιώσαντες από ομαδικές δολοφονίες κι από τις δύο κοινότητες που κατέθεσαν τις εμπειρίες τους. 

Ακουσαν τον Πέτρο Σουπουρή από το Παλαίκυθρο που τότε ήταν μόλις 9 χρόνων να περιγράφει πως νίκησε τον πόνο από την απώλεια των γονιών και των συγγενών του στη ομαδική σφαγή 19 ελληνοκυπρίων αμάχων, και τα τραύματα στο παιδικό του σώμα και τη ψυχή για να διδάξει στα δικά του παιδιά να αγωνίζονται για την ειρήνη και να σέβονται τους άλλους. Ακουσαν τον Χουσείν Ακανσόι από τη Μάραθα που τότε  ήταν 17 χρόνων να περιγράφει πώς έχασε 30 στενούς συγγενείς του στη ομαδική σφαγή 95 τουρκοκυπρίων αμάχων και πώς νίκησε τον πόνο και την οργή που του προκάλεσε η θέα των αποκεφαλισμένων κορμιών των αδελφών του και έγινε ένα μαχητικός αγωνιστής της ειρήνης και της επαναπροσέγγισης. Στο ίδιο πνεύμα μίλησαν και οι άλλοι ομιλητές αλλά και όσοι τοποθετήθηκαν από το ακροατήριο. 

Yπάρχουν πολλά που ακούστηκαν στην εκδήλωση -συζήτηση και απο τους αλλους ομιλητές που είναι συγκλονιστικά, όπως η παρουσίαση της φωτογραφίας με τους μαθητές της τρίτης Δημοτικού απο το χωριό Μάραθα απο τους οποίους επιβίωσε μόνο ένας. Ενας απο τους ομιλητές είναι γιός ε/κ αγνοούμενου ο οποίος παρέλαβε τα οστά του πατέρα του μετά απο 33 χρόνια και η κηδεία έγινε ανάμεσα στις δυο εκδηλώσεις (Παρασκευή 27/7) και δεν δέχτηκε να βγάλει επικήδειο κάποιος υπουργός όπως έγινε σε όλες τις άλλες περιπτώσεις. Mια τουρκοκύπρια που είναι εγγόνι ενός τουρκοκύπριου που δολοφονήθηκε το 1964 ενώ επέστρεφε σπίτι του με το ταξί, μας διάβασε ένα κείμενο, όπως και η Λευλά Κιράλπ που ο άντρας της ήταν ανάμεσα στους 83 τ/κ που δολοφονηθηκαν στη Τόχνη λίγες μόνο μέρες μετά το γάμο τους. Τώρα έχει εντοπιστεί και το σημείο που πιθανό να είναι θαμένη μια ομάδα απο αυτούς τους τουρκοκύπριους.

Aλήθεια

Κοινή ήταν και η διαπίστωση ότι πρέπει επιτέλους να ακουστεί η αλήθεια για αυτά τα εγκλήματα και να καταδικαστούν αυτοί που τα έκαναν. «Δεν ζητάμε να στηθούν δικαστήρια για να τους δικάσουν» όπως λέει η διακήρυξη που υιοθέτησαν οι οργανωτές των εκδηλώσεων, «ζητούμε όμως οι αυτουργοί και οι ηθικοί αυτουργοί αυτών των εγκλημάτων να καταδικαστούν πολιτικά, ηθικά και κοινωνικά. Πρέπει να τιμήσουμε τα αθώα θύματα της άλλης πλευράς όπως ακριβώς τιμούμε τους δικούς μας. Οι νεκροί και οι αγνοούμενοι της Κύπρου μπορούν έτσι να γίνουν γέφυρα ειρήνης και συμφιλίωσης αντί πηγή μισαλλοδοξίας όπως θέλουν να τους χρησιμοποιούν η επίσημη πολιτική και οι εθνικιστές στην κάθε πλευρά». 

Αυτό ακριβώς ήταν και το περιεχόμενο της δεύτερης εκδήλωσης που έγινε το Σάββατο 28 Ιούλη. Εβδομήντα Ελληνοκύπριοι και Τoυρκοκύπριοι με λεωφορείο αλλά και ιδιωτικά αυτοκίνητα ξεκίνησαν το πρωί από το Λήδρα Πάλας για να επισκεφτούν τον ομαδικό τάφο στην περιοχή Παρισσινού. Εκεί, διαβάστηκε η κοινή διακήρυξη ενώ η δημοσιογράφος Σεβγκιούλ Ουλουτάγ εξήγησε πώς βρέθηκαν θαμμένοι στους ομαδικούς τάφους της περιοχής, Τουρκοκύπριοι από το Καϊμακλί και την Ομορφίτα. Στη συνέχεια ο κόσμος, σιωπηλά, έσκυβε αποθέτοντας στον χώρο γιασεμί, τριαντάφυλλα και γαρύφαλλα. Την αμήχανη σιωπή έσπασε το σύνθημα που φώναξε κάποιος και το επανέλαβαν όλοι «Να είναι ο τελευταίος!» (ομαδικός τάφος).

Το κομβόι ειρήνης στη συνέχεια κατευθύνθηκε προς το οδόφραγμα του Αγ. Δομετίου με προορισμό τον ομαδικό τάφο Ελληνοκυπρίων στο χωριό Παλαίκυθρο. Στην τ/κ πλευρά του οδοφράγματος, αστυνομικοί ανέκοψαν το λεωφορείο ανακοινώνοντας πως δεν θα επιτρεπόταν στους ε/κ επιβάτες να περάσουν. 

Αποφασίστηκε τότε να πραγματοποιηθεί διαμαρτυρία λίγα μέτρα μακριά από το τ/κ οδόφραγμα. Παραταχθήκαμε στην άκρη του δρόμου με το πανό, χειροκροτούσαμε ρυθμικά και φωνάζαμε συνθήματα στα τούρκικα και ελληνικά «Στην Κύπρο την ειρήνη κανείς δεν σταματά». Οι ελληνοκύπριοι παραδώσαμε στους Τουρκοκύπριους συντρόφους μας τα λουλούδια για να τα καταθέσουν εκ μέρους μας στον ομαδικό τάφο. Τα αυτοκίνητα που περνούσαν, σταματούσαν για λίγο έπαιρναν τη διακήρυξή μας κι εκφράζανε την αλληλεγγύη τους.

Στη συνέχεια οι τ/κ σύντροφοι διέσχισαν το οδόφραγμα κρατώντας το πανό των εκδηλώσεων, νοίκιασαν λεωφορείο και τράβηξαν προς το Παλαίκυθρο όπου άφησαν λουλούδια και στεφάνια στο χώρο του ομαδικού τάφου.

Ηταν συγκλονιστικές εκδηλώσεις γεμάτες συναισθηματική φόρτιση ακόμη και για μας που ξέραμε και μιλούσαμε για αυτά τα εγκλήματα αλλα είναι πολύ διαφορετικό να βρεθείς εκεί, πάνω απο τους τάφους, στα πηγάδια που πέταξαν τα άψυχα κορμιά τόσων αθώων ανθρώπων. Το θέμα έχει ανοίξει για τα καλά και είναι σίγουρο ότι θα παίξει σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις γύρο απο το κυπριακό την επόμενη περίοδο.

Το γεγονός ότι ήταν η πρώτη φορά που συνεργάστηκαν τόσες οργανώσεις (ξεκινήσαμε 6 και φτάσαμε 16) για να πετύχουν αυτές οι εκδηλώσεις δείχνει πραγματικά το πόσο μεγάλες είναι οι δυνατότητες για να χτίσουμε ένα μαζικό κίνημα στην Kύπρο ενάντια στον πόλεμο και τον εθνικισμό.

Για όσους συμμετείχαν φέτος στις εκδηλώσεις μνήμης η εμπειρία ήταν μοναδική. Τελικά εκείνο που μένει δεν είναι ούτε η αντιμετώπιση από τα ΜΜΕ που έθαψαν τις εκδηλώσεις, ούτε η απαγόρευση των τ/κ αρχών αλλά ούτε και το γεγονός ότι απουσίαζαν τα μεγάλα κόμματα και οργανώσεις κι από τις δύο πλευρές, αλλά το μήνυμα αυτών των εκδηλώσεων που ανταποκρίνεται στα αισθήματα χιλιάδων απλών Ε/κ και Τ/κ που συμπυκνώνεται σε αυτό που ακούμε συνέχεια και στις δυο πλευρές. «Να μη ξαναζήσουμε παρόμοιες εμπειρίες εμείς και τα παιδιά μας».