Ιδέες
Nέο τεύχος “Σοσιαλισμός από τα Κάτω”: Το φως που καίει ακόμα

Στο κόκκινο φως της Οκτωβριανής Επανάστασης του 1917 που συνεχίζει, 100 χρόνια μετά, να τρομάζει την άρχουσα τάξη και να εμπνέει την εργατική αντίσταση στην Ευρώπη και όλο τον κόσμο, είναι αφιερωμένο το νέος τεύχος του «Σοσιαλισμός από τα Κάτω» (Νοέμβρης-Δεκέμβρης 2017, Νο 125) που μόλις κυκλοφόρησε –από το εξώφυλλό του που το κοσμεί το έργο του καλλιτέχνη της Ρώσικης Πρωτοπορίας Ιβάν Κλιούν «Κόκκινο φως» μέχρι την τελευταία σελίδα.

Όσο κι αν η κυρίαρχη προπαγάνδα προσπαθεί να μας πείσει ότι οι επαναστάσεις ανήκουν στο παρελθόν, οι πολιτικές εξελίξεις διεθνώς την διαψεύδουν. Μέσα σε δύο σελίδες, στην εισαγωγή του περιοδικού υπό τον τίτλο «Οι σταθερότητες κλονίζονται, η Αριστερά χρειάζεται επαναστατικές απαντήσεις», η Μαρία Στύλλου παρουσιάζει συμπυκνωμένα αυτή την εικόνα: την αδυναμία της κυρίαρχης τάξης παγκόσμια να εξασφαλίσει τη σταθερότητα του συστήματός της οικονομικά και πολιτικά αλλά και να ελέγξει την οργή της εργατικής τάξης. Από το Brexit και την εκλογή Τραμπ, μέχρι την αντίσταση στη Γαλλία μετά τη νίκη Μακρόν και από την πτώση του «δικομματισμού» στη Γερμανία, μέχρι την πρόσφατη τεράστια κρίση στην Καταλωνία, οι αβεβαιότητες των από πάνω μεγαλώνουν. Και η αντίσταση και αναζήτηση αριστερής διεξόδου από τα κάτω συνεχίζεται.

Αυτός είναι ο λόγος που «Εκατό χρόνια μετά τον Οκτώβρη, το φάντασμα της εργατικής επανάστασης εξακολουθεί να πλανιέται», όπως γράφει, «Οι δυνάμεις της επαναστατικής αριστεράς μπορούν και πρέπει να αναδείξουν αυτή την προοπτική όχι σα νοσταλγία ή ουτοπία, αλλά σαν ενεργή επικαιρότητα μέσα στις σημερινές συνθήκες. Μόνο έτσι μπορούν να διεκδικήσουν ότι θα γίνουν οι οργανωτές της εργατικής αντίστασης ώστε να βρει το δρόμο που της αξίζει».

Δύο άρθρα είναι αφιερωμένα στη Ρώσικη Επανάσταση. Στο πρώτο, «Ο Κόκκινος Οκτώβρης και η Ελλάδα», ο Κώστας Βλασόπουλος παρουσιάζει την επίδραση της Ρώσικης Επανάστασης στο ελληνικό εργατικό κίνημα και αριστερά στα πρώτα τους βήματα. Είναι «μια πολύτιμη παρακαταθήκη για τις μάχες του σήμερα και του αύριο», όπως γράφει, θυμίζοντας τις επαναστατικές ιδέες και πρακτικές που καθόρισαν τους εργατικούς αγώνες και διαμόρφωσαν την αριστερά εκείνης της περιόδου.

Στο δεύτερο, «Ο Μαρξ και η Ρώσικη Επανάσταση», η Μαρία Στύλλου υποστηρίζει ότι μόνο η μαρξιστική ανάλυση για τον καπιταλισμό είναι αυτή που μπορεί να εξηγήσει τόσο τη νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης όσο και την ήττα της μετά την επικράτηση του σταλινισμού. 

Η νίκη της επανάστασης και ο εργατικός έλεγχος σήμαιναν τη σύγκρουση με τα βασικά χαρακτηριστικά του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, την εκμετάλλευση της εργατικής τάξης και την οργάνωση της παραγωγής με βάση τον ανταγωνισμό ανάμεσα στα κεφάλαια. Σήμαιναν την αντικατάστασή τους από ένα νέο τρόπο παραγωγής «όχι με βάση το κέρδος αλλά τις ανάγκες». 

Ο σταλινισμός ήταν η υποταγή σε αυτά τα χαρακτηριστικά του καπιταλισμού. Αυτή την ανάλυση έκανε ο Τόνι Κλιφ όταν υποστήριζε, όπως αναφέρει το άρθρο, «ότι το καθεστώς στη Ρωσία ήταν κρατικός καπιταλισμός και όχι μια άλλη κοινωνία, χειρότερη (όπως έλεγαν οι δυτικοί προπαγανδιστές του Ψυχρού Πολέμου) ή καλύτερη (όπως έλεγαν οι απολογητές του Στάλιν) από τον καπιταλισμό».

Αυτή η μάχη, να έχει η αριστερά επαναστατικές απαντήσεις σε όλα τα μεγάλα ζητήματα που αναδεικνύονται σε κάθε γωνιά του πλανήτη, διατρέχει ολόκληρο το περιοδικό. Ξεκινώντας από την Ελλάδα. Ο νέος νόμος για τα συνδικάτα είναι η μεγαλύτερη επίθεση που ετοιμάζουν η κυβέρνηση Τσίπρα με την τρόικα το αμέσως επόμενο διάστημα με προφανή στόχο το τσάκισμα της εργατικής αντίστασης. Στο άρθρο «Η εργατική αντίσταση στο χτύπημα των συνδικάτων», ο Τάσος Αναστασιάδης εξηγεί ότι η επίθεση στα συνδικάτα στην εποχή των μνημονίων κλιμακώνεται, αλλά δεν είναι καινούργια. Ανατρέχοντας στους σκληρούς αγώνες της Μεταπολίτευσης που έχτισαν τα συνδικάτα και κέρδισαν συνδικαλιστικές ελευθερίες και δικαιώματα, θυμίζει τις αντίστοιχες προσπάθειες της άρχουσας τάξης και των κομμάτων της από τότε μέχρι σήμερα. Η ιστορία των εργατικών αγώνων είναι πολύτιμη για να πιάσουμε το νήμα και να αποτρέψουμε τη νέα επίθεση.

Αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της σύγκρουσης είναι οι μάχες ενάντια στο ρατσισμό και τη φασιστική απειλή. Στο άρθρο «Διεθνής Συνάντηση της ΚΕΕΡΦΑ» ο Πέτρος Κωνσταντίνου προβάλει το σημαντικό σταθμό του αντιρατσιστικού και αντιφασιστικού κινήματος που έγινε τον Οκτώβρη και τα μέτωπα που είναι ανοιχτά με ορίζοντα τη νέα μεγάλη διεθνή μέρα δράσης στις 17 Μάρτη του 2018.

Σε διεθνές επίπεδο, το νέο ΣΑΚ εστιάζει σε δύο καυτά σημεία. Στο άρθρο «Το Καταλανικό ζήτημα» ο Νίκος Λούντος εξηγεί το υπόβαθρο του κινήματος που έσκασε σα βόμβα στην καρδιά της Ευρώπης, κόντρα στην αντιδραστική προπαγάνδα περί επιστροφής των εθνικισμών. «Η έκρηξη του κινήματος στην Καταλωνία εντάσσεται στη συνολικότερη περίοδο που άνοιξε η οικονομική κρίση και στο πώς αυτή η κρίση μετατράπηκε σε πολιτική κρίση συγκεκριμένα στην Καταλωνία», υποστηρίζει, «Το ζήτημα της ανεξαρτησίας είναι ένας από τους τρόπους με τον οποίο ο κόσμος βρήκε τρόπο να έρθει στο προσκήνιο, να απαιτήσει και να αλλάξει τα πράγματα μέσα στην ευκαιρία που άνοιξε αυτή η κρίση». Παρουσιάζοντας τις ρίζες του αιτήματος της αυτοδιάθεσης στην περιοχή, υπερασπίζεται την άνευ όρων στήριξή του θυμίζοντας την επαναστατική παράδοση του Λένιν και των Μπολσεβίκων: «Το κριτήριο είναι από τη σκοπιά των γενικών συμφερόντων της εργατικής τάξης, δηλαδή αν η νίκη αυτού του κινήματος κάνει τα πράγματα δυσκολότερα για τους από πάνω και ανοίγει δυνατότητες για την εργατική τάξη».

Το άρθρο «Η κρίση στην Κορεατική χερσόνησο» μας μεταφέρει σε ένα άλλο θερμό σημείο του πλανήτη. Όπως εξηγεί ο Πάνος Γκαργκάνας που το υπογράφει, οι απειλές Τραμπ κατά της Βόρειας Κορέας δεν είναι καινούργια εξέλιξη, η περιοχή βρίσκεται «στο επίκεντρο των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών» από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα μέχρι την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου αλλά και μετά, με την «ανάδυση της Κίνας σε δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου». Και απαντά στο ερώτημα για το ποιος μπορεί να αποτρέψει μια καταστροφική πολεμική σύγκρουση. 

Η επαναστατική προοπτική δεν είναι απλά δυνατότητα. Στο άρθρο του «Καπιταλισμός και περιβάλλον-σχέσεις καταστροφής», ο Λέανδρος Μπόλαρης τονίζει ότι είναι και αναγκαιότητα -και μάλιστα επείγουσα για την επιβίωση ολόκληρης της ανθρωπότητας. Όπως γράφει: «ο καπιταλισμός πάντα κατέστρεφε το περιβάλλον στο κυνήγι του κέρδους. Όμως, αυτή η σχέση απειλεί σήμερα να διαβεί ένα κατώφλι χωρίς επιστροφή».

Παλιές και νέες εκδόσεις βρίσκονται στις τελευταίες σελίδες του περιοδικού με τις βιβλιοκριτικές. Το βιβλίο «Η θεωρία του Μαρξ για την αλλοτρίωση» του Ιστβάν Μέσαρος παρουσιάζει ο Σωτήρης Κοντογιάννης, το «Πρώτη φορά Αριστερά» του Βασίλη Ασημακόπουλου ο Γιώργος Πίττας, το «Κοινωνική μεταρρύθμιση ή επανάσταση» της Ρόζας Λούξεμπουργκ η Λίλιαν Μπουρίτη και το «Οι οικονομικές πλευρές της υποχρεωτικής ανταλλαγής μειονοτήτων μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας» του Μεχμέτ Μιχρί Μπελί ο Κώστας Πίττας.