Οικονομία και Πολιτική
Εκλογές 16 Σεπτέμβρη: Kαμιά εμπιστοσύνη στο ΠAΣOK - Δεν γυρίζουμε πίσω στην οχταετία Σημίτη

O Γ.Παπανδρέου ποτέ δεν ζήτησε συγνώμη για την υποστήριξη που έδωσε στα πολεμοκάπηλα ψέματα του Kόλιν Πάουελ

«Δεν υπάρχει κανένα σημείο επαφής με τη ΝΔ», δήλωσε ο Γιώργος Παπανδρέου στην πρώτη του συνέντευξη μετά την προκήρυξη των εκλογών, στην εφημερίδα Εθνος στις 20 Αυγούστου.  «Εκπροσωπούμε δύο διαφορετικούς κόσμους». 

Κι όμως αν ανατρέξει κανείς, σε όλη την περίοδο της διακυβέρνησης της ΝΔ όπου το ΠΑΣΟΚ σαν αντιπολίτευση κλήθηκε να εκφράσει στην πράξη τι ακριβώς εκπροσωπεί, η ηγεσία του τάχθηκε με την πλευρά της αγοράς, της νεοφιλελεύθερης πολιτικής εκπροσωπώντας και στηρίζοντας τα ίδια ακριβώς συμφέροντα που στήριξε η κυβέρνηση του Καραμανλή.

Ο Γ. Παπανδρέου, όπως και κάθε  σοσιαλδημοκράτης, προσπαθεί έστω και την τελευταία στιγμή, στον ένα μήνα που απομένει μέχρι τις εκλογές, να εμφανίσει το ΠΑΣΟΚ με το προφίλ του κόμματος που φτάνει μέχρι την αριστερά χρησιμοποιώντας συνθήματα του στιλ «νέα αλλαγή» ή μοιράζοντας υποσχέσεις για «αναδιανομή του εισοδήματος» και «δουλειά για όλους», έστω και αν στο πρόγραμμά του ασπάζεται το νεοφιλελευθερισμό και την αγορά όπως ακριβώς και η ΝΔ. Ομως το ΠΑΣΟΚ του Γ. Παπανδρέου δεν μπορεί να κρύψει ότι δεν εκπροσωπεί τίποτα το διαφορετικό από το ΠΑΣΟΚ του Σημίτη και ότι μετά από τρία χρόνια τεράστιων μαχών ενάντια στις νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις της ΝΔ, η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ έχει αποδείξει ότι βρίσκεται στην πιο δεξιά της φάση. 

Η νεολαία και οι εργαζόμενοι που συγκρούστηκαν με τις μεταρρυθμίσεις της ΝΔ, οδηγώντας στην ουσία την κυβέρνηση σε αδιέξοδο, δεν έχουν κανένα λόγο να εμπιστευτούν τις ψεύτικες υποσχέσεις του Γ. Παπανδρέου. Και μόνο μία γρήγορη ματιά στο πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ είναι αρκετή για να πείσει ότι οι «δύο κόσμοι» στους οποίους αναφέρεται είναι μόνο ένα ρητορικό προεκλογικό σχήμα λόγου. 

Πρόκειται για ένα πρόγραμμα προσαρμοσμένο στις ανάγκες των καπιταλιστών που  απαιτούν την εφαρμογή της πολιτικής της απελευθέρωσης των αγορών. Ομως η διαφορά του Παπανδρέου είναι ότι αυτό το πρόγραμμα φροντίζει πάντα να το σερβίρει με μπόλικη σάλτσα από υποσχέσεις για «κοινωνικό κράτος» και «κράτος δικαίου». Ετσι στην ίδια συνέντευξη (20/8) όταν ο Γ. Παπανδρέου αναφέρεται στο σκάνδαλο των ομολόγων, τονίζει ότι «είναι ένα σχέδιο αρπαγής που βάζει σε κίνδυνο τις συντάξεις των ασφαλισμένων» για το οποίο «η ΝΔ προσπαθεί να συγκαλύψει τις ευθύνες των πολιτικών προσώπων της κυβέρνησης που το σχεδίασαν και το υλοποίησαν». Ομως τα σκάνδαλο με τα ομόλογα δεν είναι  απλά ζήτημα κάποιων  ανήθικών στελεχών της κυβέρνησης και των ταμείων. 

Aγορά

Τα «δομημένα ομόλογα» είναι από μόνα τους σκάνδαλο. Καθημερινά στις διεθνείς χρηματαγορές δισεκατομμύρια περνάνε από τα ασφαλιστικά ταμεία στα θησαυροφυλάκια των τραπεζών.  Το ΠΑΣΟΚ στο πρόγραμμά του δεν αμφισβητεί αυτή τη λειτουργία της αγοράς, που εγκαινίασε η περίοδος Σημίτη. Μιλά για «ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα προσαρμοσμένο στις νέες συνθήκες απελευθέρωσης της κίνησης των κεφαλαίων, ώστε η Ελλάδα να αναδειχθεί σε χρηματοοικονομικό "μυαλό" στην ευρύτερη περιοχή». Το ΠΑΣΟΚ όχι μόνο δεν έχει στόχο να βάλει τέρμα σε αυτό το σκάνδαλο αλλά έχει στόχο να καλύψει τις τρύπες που δημιουργήθηκαν στα ταμεία με ακόμα μεγαλύτερο άνοιγμα στην αγορά.  

Για παράδειγμα μπορεί τα ταμεία να βουλιάζουν γιατί εκτός από τα δομημένα, οι εργοδότες δεν πληρώνουν και γιατί η ανασφάλιστη εργασία έχει πολλαπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια, αλλά ο Παπανδρέου υπόσχεται ότι θα δημιουργήσει το «Εθνικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης», το οποίο θα είναι  ένα «συλλογικό πορτοφόλι» που θα επενδύει στις αγορές με την στρατηγική και τακτική των διαχειριστών αμοιβαίων κεφαλαίων εγγυημένης απόδοσης...Στο Εθνικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης θα εισρέουν έσοδα από την αξιοποίηση της Δημόσιας ακίνητης περιουσίας, τις μετοχοποιήσεις Δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών και άλλες πηγές». 

Ομως το πρόβλημα του ασφαλιστικού δεν λύνεται με ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας των ταμείων και των ΔΕΚΟ. Οταν οι εργαζόμενοι και τα συνδικάτα διεκδικούν «φέρτε πίσω τα κλεμμένα», εννοούν να πληρώσουν οι κερδοσκόποι και οι τραπεζίτες. Το ΠΑΣΟΚ όμως δεν θέλει σε καμία περίπτωση να βάλει χέρι σε αυτά τα προκλητικά κέρδη τους. 

Αντίθετα ο στόχος είναι η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της ανταγωνιστικότητας, όπως ακριβώς και στην διακυβέρνηση Σημίτη, που σημαίνει στην πράξη αύξηση των κερδών του κεφαλαίου σε βάρος των εργαζομένων. Ετσι οι υποσχέσεις για αύξηση των δαπανών για την Παιδεία, για προσλήψεις 3.000 νοσηλευτών το χρόνο, για δραστική μείωση της ανεργίας και για διπλασιασμό των παιδικών σταθμών, καταλήγουν κενό γράμμα όταν αυτά συνδυάζονται με «την εταιρική κοινωνική ευθύνη» και με εκπτώσεις στο φόρο πάνω στα κέρδη των μεγάλων επιχειρήσεων. Γιατί όλες αυτές οι υποσχέσεις δεν μπορούν να υλοποιηθούν αν δεν μπει χέρι στα υπέρογκα κέρδη των τραπεζιτών, των εφοπλιστών και των μεγαλοεργολάβων. 

Αντίθετα το ΠΑΣΟΚ μιλά για «εξάλειψη φραγμών για την είσοδο νέων επιχειρήσεων στην αγορά. Διατήρηση ρυθμιστικού πακέτου ελέγχου από το κράτος στις υποδομές και στα δίκτυα που αποτελούν «φυσικό μονοπώλιο», με απελευθέρωση του ανταγωνισμού στις επιχειρήσεις προσφοράς υπηρεσιών τού δημόσιου και ιδιωτικού τομέα», δηλαδή ακόμα περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις και ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας.  Το ΠΑΣΟΚ δε διστάζει να μιλήσει για ξεπούλημα των υποδομών και των δικτύων όπως λιμάνια, αεροδρόμια, σιδηροδρομικές γραμμές, ενεργειακά δίκτυα, σταθερές δικτυακές υποδομές των τηλεπικοινωνιών, για συμπράξεις  δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Πάντα βέβαια συνοδευόμενα με την υπόσχεση ότι το δημόσιο διατηρεί το ρυθμιστικό του ρόλο και ταυτόχρονα θα απελευθερώσει στον ανταγωνισμό. Αυτός ο συνδυασμός που ισοδυναμεί με τετραγωνισμό του κύκλου, πάντα καταλήγει να λειτουργεί υπέρ των επιχειρήσεων και σε βάρος των εργαζομένων. 

Αυτή είναι η εμπειρία εκατομμυρίων ανθρώπων που πάλεψαν την περίοδο της οκταετίας Σημίτη και ενάντια στην Ατζέντα Καραμανλή. Γι αυτό και οι αριστερές προεκλογικές κορώνες δεν μπορούν να σώσουν το ΠΑΣΟΚ από το δεξιό κατήφορο που έχει πάρει. Η καλύτερη απόδειξη αυτού του κατήφορου ήταν η στάση του ΠΑΣΟΚ απέναντι στο ζήτημα της αναθεώρησης του Αρθου 16. Στην  μεγαλύτερη κόντρα που άνοιξε η ΝΔ με το κίνημα, προσπαθώντας να εφαρμόσει τη ναυαρχίδα των μεταρρυθμίσεων που ήταν οι μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία, η ηγεσία τάχθηκε με την πλευρά της αναθεώρησης και υπέρ των ιδιωτικών πανεπιστημίων, πάντα βέβαια με ολίγην σάλτσα κρατικού ελέγχου. 

Μόνο κάτω από την πίεση του κινήματος αναγκάστηκε η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ να κάνει στροφή 180 μοιρών και να μην ψηφίσει την αναθεώρηση. Ομως ακόμα και μετά από αυτή τη μάχη και στο ζήτημα της Παιδείας στο πρόγραμμά του επαναφέρει όλη την νεοφιλελεύθερη πολιτική στην Παιδεία που ξεκίνησε η κυβέρνηση της ΝΔ και σκόνταψε στη δύναμη του κινήματος. Μιλά για πανεπιστήμια που να μπορούν να ανταγωνιστούν δημιουργικά για να εξασφαλίσουν οικονομικούς πόρους για προγράμματα έρευνας, να συνεργαστούν με επιχειρήσεις. Μιλά για αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης της έρευνας και ταυτόχρονα για ενθάρρυνση της ιδιωτικής χρηματοδότησης της έρευνας μέσα από το φορολογικό σύστημα. 

Kατήφορος

Στην πραγματικότητα ούτε υπάρχει ούτε πρόκειται να υπάρξει «νέα αλλαγή» στο ΠΑΣΟΚ. Το επόμενο διάστημα είτε βρίσκεται στην κυβέρνηση είτε στην αντιπολίτευση, ο μόνος τρόπος για να κοντράρουμε τον δεξιό του κατήφορο είναι να ξεσηκώσουμε ανταρσίες στη βάση του.  Ο μόνος δρόμος για να μην αφήσουμε το ΠΑΣΟΚ να εφαρμόσει το νεοφιλελεύθερο πρόγραμμά του ή να σπάσουμε τη γραμμή της συναίνεσης με τη ΝΔ είναι να επαναλάβουμε το παράδειγμα του Αρθρου 16. 

Ο Παπανδρέου δε δίσταζε να προχωρήσει σε ευθεία εσωκομματική επίθεση  με τη βάση του κόμματος. Στο συνέδριο της Νεολαίας έκανε κάλεσμα για κλείσιμο των καταλήψεων και στη διάρκεια της ψηφοφορίας ο Σκανδαλίδης έκανε πραξικόπημα για να μην περάσει ψήφισμα κατά της αναθεώρησης του Αρθρου 16. Παρόλα αυτά ο κόσμος του ΠΑΣΟΚ που πάλεψε ενάντια στο νεοφιλελευθερισμό βγήκε νικητής και απέναντι στην ηγεσία του και απέναντι στην επίθέση της ΝΔ.   

Αυτή η νίκη δεν ήρθε τυχαία. Ηρθε γιατί  το κίνημα συνέχισε και συγκρούστηκε, έχοντας στο κέντρο του μία νέα ριζοσπαστική Aριστερά, που κατάφερε να παλέψει πλάι πλάι με αυτόν τον κόσμο, να τον κερδίσει στην κοινή δράση και να τον αναγκάσει σε ανταρσία απέναντι στην ηγεσία του.

Σήμερα ένα μήνα πριν από τις εκλογές, η ριζοσπαστική αριστερά είναι σε θέση να προτείνει σε όλο αυτόν τον κόσμο με τον οποίο πάλεψε μαζί το ψηφοδέλτιο του ΕΝ.ΑΝΤΙ. Α.  Η αριστερά που έπαιξε τον πιο καθοριστικό ρόλο στη νίκη του κινήματος διεκδικεί να  στείλει το ίδιο μήνυμα και μέσα από τις εκλογές. Οτι ήρθε η ώρα όλος αυτός ο κόσμος που στρίμωξε την κυβέρνηση του Καραμανλή  να κερδιθεί σε μία άλλη προοπτική. Στην προοπτική του χτισίματος μίας αντικαπιταλιστικής αριστεράς, που θα παλεύει πλάι πλάι σε όλες τις μάχες, με όλο τον κόσμο του κινήματος ενωτικά και ασυμβίβαστα. Και ταυτόχρονα θα ανοίγει μία διαφορετική προοπτική. 

Γιατί η διάλυση της Παιδείας, η κλεψιά των ταμείων, η ανεργία, ο πόλεμος, η καταστροφή των δασών δεν είναι αποτέλεσμα μίας λάθος διαχείρισης που θα ανατραπεί όταν αλλάξει ο οδηγός στο τιμόνι της κυβέρνησης, όσες υποσχέσεις για «δίκαιη διακυβέρνηση»  και αν δώσει. Η προοπτική βρίσκεται στο χτίσιμο μίας νέας αριστεράς που θα παλεύει για την ανατροπή του καπιταλισμού. Αυτό είναι το κλειδί που θα κρίνει το μέλλον του κινήματος και θα ανοίξει το δρόμο για τον πραγματικό σοσιαλισμό στον 21ο αιώνα.