Πολιτισμός
Βιβλία για τις γιορτές: Το επαναστατικό κύμα 1917-1918

Το Έτος Ένα της Ρώσικης Επανάστασης του Βίκτορ Σερζ κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στα ελληνικά στις αρχές της χρονιάς και εξακολουθεί να κερδίζει νέους αναγνώστες/τριες. Είναι μια συγκλονιστική καταγραφή των μαχών και των κατακτήσεων της εργατικής εξουσίας από τον Οκτώβρη του 1917 μέχρι τις αρχές του 1919. Το βιβλίο η Μόσχα του Λένιν γραμμένο από τον Αλφρέντ Ροσμέρ είναι το φυσικό συμπλήρωμα στη διήγηση του Σερζ. Ο Ροσμέρ αφηγείται γλαφυρά και λεπτομερώς τα πρώτα επαναστατικά χρόνια της Κομμουνιστικής Διεθνούς για να τονίσει το χάσμα που τα χώριζε από την περίοδο του σταλινισμού. 

Αναντικατάστατη πηγή πλούτου της επαναστατικής μαρξιστικής παράδοσης αποτελούν τα ίδια τα βιβλία των δυο μπολσεβίκων ηγετών  της Ρώσικης Επανάστασης: το Κράτος και Επανάσταση και Οι Θέσεις του Απρίλη του Λένιν, καθώς και Τα διδάγματα του Οκτώβρη και η μνημειώδης Ιστορία της Ρώσικης Επανάστασης του Τρότσκι. 

Το ενδιαφέρον που προκάλεσε η έκδοση του “Ετους Ενα” ίσως ώθησε και στην επανέκδοση δυο άλλων βιβλίων του Β. Σερζ, της αυτοβιογραφίας του Αναμνήσεις Ενός Επαναστάτη και του συγκλονιστικού μυθιστορήματος για τις σταλινικές εκκαθαρίσεις του '30, Υπόθεση Τουλάγιεφ. Ένα ακόμα μυθιστόρημα του Σερζ κυκλοφορεί για πρώτη φορά στα ελληνικά, το Χρόνια Δίχως Ελεος. 

Στη συζήτηση για τα 100 χρόνια από την Ρώσικη Επανάσταση ήταν έντονος ο προβληματισμός για το πότε χάθηκε η επανάσταση και για ποιους λόγους. Το κλασσικό βιβλίο του Τόνι Κλιφ, Κρατικός Καπιταλισμός στην Ρωσία δίνει τη καλύτερη μαρξιστική ανάλυση για τη ταξική φύση της κοινωνίας που διαμορφώθηκε στη Ρωσία τη δεκαετία του '30. Ο Κλιφ με την ανάλυσή του δείχνει ότι η Ρωσία έγινε τότε μια κοινωνία όχι χειρότερη ή κατώτερη από το καπιταλισμό της Δύσης όπως υποστηρίζουν και σήμερα οι απολογητές του, αλλά ούτε και ανώτερη όπως υποστηρίζουν οι νοσταλγοί του σταλινισμού. Μια χρήσιμη εισαγωγή στη θεωρία του Κλιφ είναι η μπροσούρα Πώς Χάθηκε η Ρώσικη Επανάσταση από το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο. 

Το νέο έτος, το 2018 σημαδεύεται κι αυτό από σημαντικές επετείους για το εργατικό κίνημα και την Αριστερά. Η Ρώσικη Επανάσταση ήταν κομμάτι ενός διεθνούς επαναστατικού κύματος. Αυτό το κύμα εκφράστηκε και στη συνειδητή προσπάθεια χιλιάδων εργατών και νέων ανθρώπων να χτίσουν επαναστατικά κόμματα σαν των μπολσεβίκων, το κόμμα που οδήγησε τα σοβιέτ στη νίκη. Η Κομμουνιστική Διεθνής, η Κομιντέρν, ιδρύθηκε για να επιταχύνει και βοηθήσει αυτή την προσπάθεια. Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (ΣΕΚΕ), που λίγα χρόνια μετά θα μετονομαζόταν σε ΚΚΕ, ιδρύθηκε τον Νοέμβρη του 1918 και πολύ σύντομα επέλεξε τον επαναστατικό δρόμο και την ένταξη στην Κομιντέρν. 

Το βιβλίο ΣΕΚΕ -Οι Επαναστατικές Ρίζες της Αριστεράς στην Ελλάδα από τον Λ. Μπόλαρη παρουσιάζει και αναλύει τις μάχες και τις επιλογές που σημάδεψαν αυτή την προσπάθεια που έχουν “ξεχαστεί” μετά την κυριαρχία του σταλινισμού στην Αριστερά. Το βιβλίο του Θ. Καμπαγιάννη, Το Εργατικό Συνδικαλιστικό Κίνημα στην Ελλάδα 1918-1926 παρουσιάζει τις μεγάλες ταξικές μάχες εκείνης της περιόδου. Τα βιβλία του Δ. Λιβιεράτου είναι πάντοτε μια πολύτιμη πηγή πληροφόρησης και προβληματισμού για την ιστορία των αγώνων της τάξης μας.Το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο προχωράει στην επανέκδοση του βιβλίου του Το Εργατικό Κίνημα στην Ελλάδα 1918-1923 που είναι δυσεύρετο και γεμάτο συγκλονιστικές εικόνες και πληροφορίες για την πρώτη εφόρμηση της εργατικής τάξης στην Ελλάδα. Είναι επίσης το πρώτο μέρος της τετραλογίας Κοινωνικοί Αγώνες στην Ελλάδα που καλύπτουν όλη την περίοδο του μεσοπολέμου.

Το βιβλίο Κοινοβούλιο και Δικτατορία του Σεραφείμ Μάξιμου, κορυφαίου μαρξιστή διανοούμενου του μεσοπολέμου, θεωρείται κλασσικό σήμερα και είναι μια οξυδερκής ανάλυση του ελληνικού καπιταλισμού και των ταξικών πολιτικών αγώνων που τον συγκλόνισαν εκείνη τη θυελλώδη δεκαετία. Το σημαντικότερο μαρξιστικό έργο του μεσοπολέμου είναι το Δημοκρατική ή Σοσιαλιστική Επανάσταση στην Ελλάδα. Συγγραφέας του είναι ο Παντελής Πουλιόπουλος, ο πρώτος γραμματέας του κόμματος όταν μετονομάστηκε σε ΚΚΕ το 1924 που αργότερα ήρθε σε ρήξη με τον σταλινισμό και τάχτηκε με τον Τρότσκι. Το βιβλίο γράφτηκε το 1934 όταν το ΚΚΕ του Ζαχαριάδη εγκατέλειψε την στρατηγική της σοσιαλιστικής επανάστασης. Είναι μια έξοχη ανάλυση του ελληνικού καπιταλισμού βασισμένη στη θεωρία του Τρότσκι και ταυτόχρονα μια προφητική προειδοποίηση για τα δεινά που θα φέρει η στρατηγική των ταξικών συμβιβασμών στο κίνημα. 

Το βιβλίο του Ντάνκαν Χάλας, Κομιντέρν, είναι ένας καλός οδηγός για να παρακολουθήσουμε την πορεία της Κομιντέρν και των κομμάτων της, από την επανάσταση στους συμβιβασμούς και το εκφυλισμό της σταλινικής περιόδου. 

Χρήσιμη συμβολή είναι το Οκτωβριανή επανάσταση 1917-2017: Από το όραμα στην πράξη του Τ. Τρίκκα που εξετάζει διαχρονικά την πορεία των σχέσεων του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος με την Τρίτη Διεθνή. 

Στη νέα χρονιά συμπληρώνονται και 50 χρόνια από το Μάη του '68 στη Γαλλία, το φοιτητικό ξεσηκωμό και τη μεγαλύτερη Γενική Απεργία με καταλήψεις εργοστασίων στην ιστορία. Η συλλογή κειμένων και άρθρων Μάης '68 από το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο, παρουσιάζει τα βασικά γεγονότα της εξέγερσης αλλά και τις αντιπαραθέσεις για τη στρατηγική στη νέα επαναστατική Αριστερά που γεννήθηκε εκείνα τα χρόνια. Γιατί ο “Μάης” σηματοδοτεί μια ολόκληρη περίοδο κι όχι μόνο στην Ευρώπη. Η χρονιά είχε ξεκινήσει με την επίθεση της Τετ των Βιετκόνγκ στο νότιο Βιετνάμ που έφερε το αντιπολεμικό κίνημα στο προσκήνιο. Το βιβλίο του Τζόναθαν Νηλ, Βιετνάμ 1960-1975 – Ο Αμερικάνικος Πόλεμος μας βοηθάει να “ανακαλύψουμε” εκείνο τον μεγάλο αγώνα αλλά και τις μάχες του κινήματος και της νέας Αριστεράς στις ΗΠΑ. Η συλλογή με τις Αφίσες της Επανάστασης  θα κυκλοφορήσει ξανά και εμπλουτισμένη από το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο. 

Το 1918 είναι η χρονιά που η επανάσταση πέρασε από την Ρωσία στην καρδιά της Ευρώπης. Το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο προχωράει σε μια νέα ξαναδουλεμένη έκδοση του βιβλίου του Κρις Χάρμαν, Η Χαμένη Επανάσταση Γερμανία 1918-1923. Είναι η μοναδική ιστορία της Γερμανικής Επανάστασης που κυκλοφορεί στα ελληνικά. Απαραίτητο διάβασμα για όλα τα θέματα που άνοιξε η συζήτηση για την Ρώσικη Επανάσταση και τις προοπτικές της. Για τις ρίζες της επαναστατικής πτέρυγας που μπήκε στις φλόγες της Γερμανικής Επανάστασης, πολύτιμη είναι η πολιτική βιογραφία της Ρόζα Λούξεμπουργκ από τον Τόνι Κλιφ και η μπροσούρα Μιλιταρισμός και Αντιμιλιταρισμός που είχε γράψει ο Καρλ Λήμπνεχκτ το 1907. 

Επίσης το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο ετοιμάζει την έκδοση στα ελληνικά του βιβλίου The Western Soviets – Workers' Councils against Parliament 1915-1920 με συγγραφέα τον Ντόνι Γκλουκστάιν. Ένα βιβλίο που παρουσιάζει συνολικότερα τις επαναστατικές απόπειρες στην Ευρώπη εκείνης της περιόδου.