Πολλά είναι τα ζητήματα που έχει αναδείξει το σκάνδαλο Novartis. 

Σίγουρα τα φώτα της δημοσιότητας έχει κλέψει ο βούρκος στον οποίο είναι βουτηγμένοι καπιταλιστές και πολιτικοί, κορυφαία στελέχη των κυβερνήσεων. Αυτοί που έλεγαν στον κόσμο “κάντε θυσίες”, κούναγαν το δάκτυλο γιατί “μαζί τα φάγαμε” και ψήφιζαν μνημόνια περικοπών και λιτότητας, συνωστίζονται τώρα στον κατάλογο αυτών που έιναι μπλεγμένοι στα αλισβερίσια εκατομμυρίων με τις φαρμακοβιομηχανίες. 

Από το 2000 έως το 2015, η ζημιά που φορτώθηκε το δημόσιο από τα αλισβερίσια αυτά με τη Novartis, φτάνει τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ. Δεν πρόκειται φυσικά για μία μόνο εταιρία. Την ίδια περίοδο, συνολικά το κόστος για το δημόσιο από τις παράνομες πρακτικές των φαρμακοβιομηχανιών φτάνει τα 23 δισεκατομμύρια ευρώ, κόστος που φορτώθηκε στις πλάτες της φτωχής πλειοψηφίας, την ίδια στιγμή που υπουργοί και μεγαλοστελέχη γέμιζαν την τσέπη τους με μίζες που ξεπερνούσαν τα 50 εκατομμύρια ευρώ. Αλλά δεν πρόκειται απλά για ένα σκάνδαλο διαφθοράς.

Μέσα απο το σκάνδαλο Novartis έρχεται ξανά στο προσκήνιο, το τι σημαίνει καπιταλισμός στον πιο ευαίσθητο τομέα, αυτόν της Υγείας. Η αντιμετώπιση της ασθένειας γίνεται αντικείμενο κερδοφορίας και μάλιστα εξωφρενικής, ενώ ταυτόχρονα το φάρμακο μετατρέπεται σε είδος πολυτελείας για εργαζόμενους, άνεργους και συνταξιούχους. 

Ο τομέας του φαρμάκου θα φτάσει τα 1,5 τρισ. δολάρια κέρδη στην επόμενη πενταετία και όλες οι φαρμακευτικές εταιρίες ανταγωνίζονται με κάθε μέσο, να κερδίσουν ένα μεγάλο κομμάτι απο αυτή την πίτα, αδιαφορώντας για τις ανάγκες και την υγεία της πλειοψηφίας της κοινωνίας. Στο κυνήγι αυτό κάθε αθέμιτη πρακτική μπαίνει προς χρήση, από το λάδωμα και τις υπερκοστολογήσεις, μέχρι ακόμα χειρότερα τη χειραγώγηση της ίδιας της επιστημονικής έρευνας. 

Το πραγματικό κόστος το πληρώνουν συνταξιούχοι, ανάπηροι, ασθενείς με χρόνιες παθήσεις κλπ.

Τζίρος δις

Την ίδια στιγμή που οι εταιρίες του φαρμάκου κάνουν τζίρο δισεκατομμυρίων και σπρώχνουν και το “κάτιτίς” - μερικές δεκάδες εκατομμύρια - σε υπουργούς και σία, φτωχοί ασθενείς με καρκίνο δεν μπορούν να ακολουθήσουν την φαρμακευτική θεραπεία τους, γιατι δεν έχουν να πληρώσουν. Εκατομμύρια εργαζόμενοι και συνταξιούχοι όλα αυτά τα χρόνια χρυσοπληρώνουν την απαραίτητη φαρμακευτική θεραπεία απο τα ήδη πετσοκομμένα εισοδηματά τους ή μισοκάλυπτουν τις ανάγκες τους σε κοινωνικά φαρμακεία.

Χαρακτηριστική είναι η μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Jama Internal Μedicine στην οποία αναφέρεται ότι φάρμακα που χορηγούνται σε καρκινοπαθείς, αποδίδουν στις εταιρίες εφταπλάσια έσοδα, από το κόστος για την έρευνα και την παραγωγή τους. Αλλά δεν τους φτάνουν. Ενδεικτική της απληστίας η είδηση τον περασμένο Οκτώβρη ότι “αναντικατάστατο” φάρμακο για την αντιμετώπιση του μελανώματος αποσύρθηκε από τη “θετική λίστα” φαρμάκων που αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ, μετά από απόφαση της εταιρίας που το παράγει, της Roche. Το φάρμακο αυτό κοστίζει 5.777 ευρώ και χρεώνεται εξ ολοκλήρου στην τσέπη του ασθενή.

Αιτίες

Η κυβέρνηση μπορεί να παριστάνει ότι “επιχειρεί την κάθαρση” αλλά δεν κάνει τίποτα για να κόψει τις αιτίες αυτής της κατάστασης. Συνεχίζει τις μνημονιακές πολιτικές στην Υγεία και το φάρμακο. Δεν τολμάει να αγγίξει τις φαρμακοβιομηχανίες και όλο το νομικό ρυθμιστικό πλαίσιο που έχει στηθεί για να τους δώσει γη και ύδωρ μέσα στην Υγεία. Έτσι η συμμετοχή των ασφαλισμένων για τα φάρμακα της “θετικής λίστας”, δηλαδή αυτά που συνταγογραφούνται, έχει φτάσει σήμερα στο 30%, από το 9% που ήταν προ μνημονίων. Τα φάρμακα της “αρνητικής λίστας” και τα μη συνταγογραφούμενα πληρώνονται εξ ολοκλήρου από τους ασθενείς και μάλιστα σε τιμές που συνεχώς παίρνουν την ανηφόρα. 

Οι ίδιοι οι κυβερνητικοί επιχειρηματολογούσαν ότι η απελευθέρωση της τιμής των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων που πέρασε ως προαπαιτούμενο την προηγούμενη χρονιά, θα σήμαινε πιο φτηνά φάρμακα για τον κόσμο. Αμ δε. 

Όπως αναφέρεται σε ιστοσελίδες του ιατρικού χώρου, λίγους μήνες μετά το μέτρο, η τιμή φαρμάκου που χορηγείται σε μωρά, αυξήθηκε κατά 20%. Σκεύασμα που στην κατηγορία του ελέγχει το 70% της αγοράς ανατιμηθήκε προς τα πάνω κατά 30%. Αυτό το μήνα, πολυεθνική φαρμακοβιομηχανία ενημέρωσε τις φαρμακαποθήκες ότι αυξάνει την τιμή γνωστού αναλγητικού κατά 80%. Άλλη πολυεθνική που τον Ιούλιο είχε αυξήσει τις τιμές της στα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα από 4% έως 10%, φέρνει τώρα νέες ανατιμήσεις προς τα πάνω. Και με τις ανατιμήσεις, τα παιχνίδια της κερδοσκοπίας φουντώνουν. 

Της αγοράς

Διαβάζουμε π.χ σε πρόσφατο ρεπορτάζ (28/1) του iatronet: “Στη φήμη αγοράζεις, στην είδηση πουλάς. Ρητό της αγοράς που ακολουθούν πιστά οι φαρμακαποθήκες οι οποίες μπροστά στο άκουσμα της φήμης ότι ένα σκεύασμα ετοιμάζεται να ανατιμηθεί τρέχουν για να στοκάρουν με την παλιά τιμή, κερδίζοντας αξιόλογα ποσά από τη στιγμή που η νέα μεγαλύτερη τιμή περάσει στη συσκευασία του”.

Το πραγματικό σκάνδαλο είναι ότι ένα κοινωνικό αγαθό όπως το φάρμακο έχει μετατραπεί σε κερδοφόρο εμπόρευμα για τις φαρμακοβιομηχανίες, την ίδια ώρα που εκατομμύρια εργαζόμενοι, συνταξιούχοι και οι οικογενειές τους το στερούνται ή δυσκολεύονται να το έχουν. Όσο το φάρμακο θα αποτελεί κερδοφόρο εμπόρευμα τόσο η διαπλοκή και η διαφθορά θα είναι ο κανόνας λειτουργίας των φαρμακευτικών βιομηχανιών.

Υπάρχει λύση και είναι αυτή που πρότεινε η αντικαπιταλιστική αριστερά στο πρόσφατο συνέδριο της ΠΟΕΔΗΝ. Το φάρμακο να περάσει στα χέρια του κράτους με εργατικό έλεγχο και να πεταχτεί έξω από τη δημόσια Υγεία κάθε επιχειρηματική δράση. 

“Πραγματική λύση είναι να ανοίξουμε το δρόμο, για την ελεύθερη και δωρεάν πρόσβαση στο φάρμακο, σαν ένα κοινωνικό αγαθό που ανήκει σε όλους και όλες, κομμάτι της συνολικής διεκδίκησης για δημόσια δωρεάν, ποιοτική υγεία και περίθαλψη απο τα δημόσια νοσοκομεία” τονίζει το ψήφισμα που κατέθεσε η Αγωνιστική Πρωτοβουλία για την Ανατροπή για να υιοθετηθεί από την ομοσπονδία των εργαζόμενων στα δημόσια νοσοκομεία.

“Το πρώτο μεγάλο βήμα για να γίνει αυτό, είναι να περάσει το φάρμακο (έρευνα, παραγωγή, διανομή) σε δημόσια χέρια και έλεγχο, με κρατικοποίηση, χωρίς αποζημίωση των φαρμακοβιομηχανιών, κάτω απο εργατικό και κοινωνικό έλεγχο.

Επανασύσταση και στελέχωση του ΕΟΦ με μοναδικό κριτήριο τον πλήρη επιστημονικό έλεγχο των φαρμάκων για την προστασία των ασθενών. Κανένα κομάτι της υγείας στα χέρια του ιδιωτικού κεφαλαίου. Δημόσια δωρεάν υγεία και περίθαλψη με χρηματοδότηση απο τον κρατικό προυπολογισμό”.