Οι ρατσιστικές πολιτικές της χρονιάς που πέρασε είχαν έναν τρομαχτικό απολογισμό: χιλιάδες άνθρωποι εγκλωβισμένοι στα κέντρα κράτησης των νησιών, στα σύνορα της Ειδομένης και στα στρατόπεδα προσφύγων,·δεκάδες νεκροί από το κρύο και στη Μεσόγειο 3.120 θύματα τo 2017 και ήδη 404 θύματα το 2018.
Και ενώ κυβέρνηση και Ε.Ε. διατείνονται ότι η κατάσταση καλυτερεύει, μόλις πριν λίγους μήνες ο υπουργός Μουζάλας -ερωτηθείς εάν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο νέων θανάτων λόγω κρύου και αντίξοων συνθηκών στη Μόρια- απάντησε «Όχι, δεν μπορώ να το εγγυηθώ αυτό». Συνέχισε εξηγώντας πώς οι κυβερνήσεις της Ευρώπης-Φρούριο κλείνουν σύνορα, υψώνουν φράχτες και αναθέτουν περιπολίες σε ΝΑΤΟ και FRONTEX για να εγκλωβίζουν τους πρόσφυγες: «Η συμφωνία μεταξύ ΕΕ-Τουρκίας προβλέπει τον γεωγραφικό περιορισμό σε συγκεκριμένες περιοχές. Θα έπρεπε να διαλύσουμε τους προσφυγικούς καταυλισμούς και να αφήσουμε να καταρρεύσει η συμφωνία με την Τουρκία; Όχι, δεν θα το κάνουμε. Αυτό είναι προς το συμφέρον και της ΕΕ», δήλωσε.
Ο γεωγραφικός περιορισμός στα νησιά έχει ως αποτέλεσμα το στοίβαγμα και τον εγκλωβισμό χιλιάδων αιτούντων άσυλο σε άθλιες και εξοντωτικές συνθήκες. Τα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) παραμένουν υπερπληθείς φυλακές με δραματικές ελλείψεις σε είδη υγιεινής και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία στα ΚΥΤ των νησιών διαμένουν 10.820 άνθρωποι ενώ η χωρητικότητά τους είναι μόλις για 5.576! Οι σκληρές πολιτικές λιτότητας της κυβέρνησης σημαίνουν οι τα ΚΥΤ-φυλακές είναι πλήρως υποστελεχωμένα, άρα απολύτως ανίκανα να διαχειριστούν τις σημαντικές ανάγκες των ανθρώπων που κρατούνται εκεί.
Σε επιστολή τους προς τον Μουζάλα οι εργαζόμενοι του ΚΥΤ στην Κω επεσήμαναν τις μεγάλες ελλείψεις σε ιατρικό προσωπικό όπου «για περίπου ένα μήνα στο μεσοκαλόκαιρο [δεν υπήρχε] ούτε καν ένας νοσηλευτής για ένα πληθυσμό άνω των 850 φιλοξενουμένων με υψηλό ποσοστό νοσηρότητας». Παράλληλα, η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας σημαίνει ότι οι καθυστερήσεις, οι απορρίψεις (το 99% έφτασαν οι απορριπτικές αποφάσεις για άσυλο σε δεύτερο βαθμό!) και οι βίαιες επαναπροωθήσεις εντείνουν τις απάνθρωπες αυτές συνθήκες. Η κόλαση της Μόριας δεν είναι η εξαίρεση, αλλά η γενικευμένη εικόνα των ρατσιστικών κέντρων κράτησης στα νησιά αυτή τη στιγμή.
Από την άλλη, κυβέρνηση και Ε.Ε. προβάλλουν το success story του Relocation (επανεγκατάσταση ευάλωτων ομάδων σε διαμερίσματα) και μιλούν για αποσυμφόρηση των στρατοπέδων, άλλα η πραγματικότητα απέχει πολύ από αυτό. Τα απομονωμένα στρατόπεδα αδειάζουν μέρα με τη μέρα- όχι από τους εγκλωβισμένους πρόσφυγες, αλλά από τους εργαζόμενους που παρέχουν σημαντικές υπηρεσίες ιατρικής περίθαλψης, εκπαίδευσης και κοινωνικής πλαισίωσης. Ήδη από πέρυσι, οι μαζικές απολύσεις εργαζομένων στις ΜΚΟ σήμαιναν ότι χιλιάδες άνθρωποι έμειναν εγκλωβισμένοι σε άδεια στρατόπεδα.
Ρατσιστικός αποκλεισμός
Όσο η λιτότητα διαλύει τη δημόσια Παιδεία, Υγεία και τις κοινωνικές υπηρεσίες, άλλο τόσο θα συνεχίζεται και ο ρατσιστικός αποκλεισμός των προσφύγων. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Μαλακάσας, όπου ολόκληρες οικογένειες πρέπει να περιμένουν ατελείωτες ώρες για ένα ραντεβού στο υποστελεχωμένο κοντέινερ των γιατρών. Αδύνατη είναι πλέον και η μεταφορά τους στην πόλη, καθώς έχουν κοπεί όλα τα δρομολόγια και οι πρόσφυγες καλούνται να πληρώνουν μόνοι τους το εισιτήριο τη στιγμή που -όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ένας ανήλικος- «δεν έχουμε λεφτά ούτε κάλτσες να πάρουμε».
Όπως και στη Μαλακάσα, έτσι και στο Σχιστό, ξεχασμένα παιδιά ακόμα περιμένουν να μπουν στα πρωινά τμήματα και όχι στις ΔΥΕΠ-γκέτο. Συγκεκριμένα, η πλειοψηφία των παιδιών του δημοτικού εξακολουθούν να παραμένουν εκτός πρωινών τμημάτων για δεύτερη συνεχή χρονιά. Στη Λέσβο σε σύνολο 374 παιδιών μόνο 40 μπόρεσαν να εγγραφούν στο σχολείο, στη Σάμο 7, ενώ στη Χίο κανένα από τα 261 παιδιά.
Η Πρωτοβάθμια/Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση -τσακισμένες από τις μνημονιακές περικοπές- αδυνατούν να ανταποκριθούν. Η μόνη αντιμετώπιση του προβλήματος μπορεί να είναι ο μαζικός διορισμός εκπαιδευτικών, παιδοψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών που θα μπορέσουν να ανταποκριθούν ουσιαστικά σε αυτές τις πάγιες και διαρκείς ανάγκες. Την περσινή χρονιά η κινητοποίηση συλλόγων καθηγητών, των τοπικών ΕΛΜΕ και ολόκληρου του αντιρατσιστικού κινήματος πέτυχε σημαντικές νίκες στην ένταξη των προσφυγόπουλων στα σχολεία. Φέτος, καλούμαστε να κλιμακώσουμε τους αγώνες αυτούς ώστε να μην μείνει ούτε ένα προσφυγόπουλο εκτός τάξης.
Αλλά και όσοι καταφέρνουν να μεταφερθούνε στα διαμερίσματα των πόλεων δεν τυγχάνουν καλύτερων συνθηκών. Πολλά διαμερίσματα δεν έχουν καν ρεύμα και νερό, ενώ οικογένειες αναγκάζονται είτε να χωριστούν είτε να μοιράζονται το διαμέρισμα με άλλες οικογένειες. Δραματική είναι και η κατάσταση των Ασυνόδευτων Ανηλίκων εντός και εκτός στρατοπέδων. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Ε.Κ.Κ.Α. για το 2018, από το σύνολο των 3.270 ασυνόδευτων παιδιών στην Ελλάδα, τα 2.312 παραμένουν ακόμα στη λίστα αναμονής για τοποθέτηση σε δομή φιλοξενίας, με τις ανάγκες των παιδιών αυτών να αυξάνονται μέρα με τη μέρα και τις θέσεις και υπηρεσίες να γίνονται ακόμα πιο δυσεύρετες. Αναμονή για τα παιδιά αυτά σημαίνει παράνομη κράτηση στην άθλια Αμυγδαλέζα και Κόρινθο, σε Α.Τ. και σε απομονωμένα κέντρα κράτησης.
Οι εικόνες αυτές κάνουν πιο επιτακτική από ποτέ την πλατιά και μαζική οργάνωση της Διεθνούς Μέρας Δράσης στις 17 Μάρτη. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε, οτι ανάμεσα στις φρικαλεότητες των στρατοπέδων και των κέντρων κράτησης, βρίσκεται η αντίσταση όλου αυτού του κόσμου. Ας μην ξεχνάμε τις κινητοποιήσεις των προσφύγων σε Μαλακάσα, Σχιστό, Ελαιώνα, Ελληνικό, τα παιδιά που με πανό και πορείες ζητούσαν την ένταξή τους στο σχολείο, τους πρόσφυγες απεργούς πείνας στα νησιά. Με όλους αυτούς θα ενωθούμε και φέτος για έναν κόσμο χωρίς σύνορα, πόλεμο και ρατσισμό.
Εύα Ηλιάδη
εργαζόμενη ΜΚΟ