Οι περικοπές η Λίρα και η κρίση

Θεωρητικά, η υποτίμηση της στερλίνας θα λειτουργούσε προς όφελος των βρετανικών επιχειρήσεων, διότι κάνει τις εξαγωγές τους πιο φτηνές σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους από άλλες χώρες. Ομως οι εξαγωγές έπεσαν κατακόρυφα τον Γενάρη, προκαλώντας ένα εμπορικό έλλειμμα 4,15 δισεκατομμύρια ευρώ, το μεγαλύτερο από τον Αύγουστο του 2008.

Πρόκειται για σύμπτωμα ενός μεγαλύτερου προβλήματος που αντιμετωπίζει ο παγκόσμιος καπιταλισμός. Ολες οι μεγάλες καπιταλιστικές οικονομίες ελπίζουν να γλιτώσουν από την κρίση μέσω των εξαγωγών. Ετσι μπορούμε να καταλάβουμε τις εντάσεις που έχουν ξεσπάσει μεταξύ της κυβέρνησης Ομπάμα, που έχει αφήσει το δολάριο να κατρακυλήσει, και των ηγετών της Κίνας που αντέδρασαν στην κρίση εξαρτώντας την τιμή του κινέζικου ρενμίνμπι από το δολάριο.

Το Φλεβάρη, οι εξαγωγές της Κίνας ήταν κατά 45,7% μεγαλύτερες σε σχέση με 12 μήνες νωρίτερα -δεν πρόκειται για καμιά αστρονομική επίδοση αν θυμηθούμε ότι το χειμώνα του 2008-9 το παγκόσμιο εμπόριο κατέρρευσε. Ομως αν όλοι προσπαθούν να προωθήσουν τις εξαγωγές τους, πού θα βρεθούν οι αγορές για όλες αυτές τις εξαγωγές;

Η τελευταία πτώση της στερλίνας ήρθε όταν οι χρηματαγορές συνειδητοποίησαν ότι υπάρχει περίπτωση να μην κερδίσουν οι Συντηρητικοί τις γενικές εκλογές που θα γίνουν τον Μάη και έτσι οι μεγάλες επιχειρήσεις ίσως να μην πάρουν όλες τις περικοπές στις δημόσιες δαπάνες για τις οποίες λυσσάνε.

Ο βρετανικός ΣΕΒ ζητάει από την κυβέρνηση Μπράουν ακόμα μεγαλύτερες περικοπές. Παραδοσιακά, το λόμπι αυτό εκπροσωπεί την θατσερική πτέρυγα της κυρίαρχης τάξης. Για αυτούς, μια από τις σημαντικότερες πράξεις της ηρωίδας τους ήταν ο προϋπολογισμός που κατέβασε τον Μάρτη του 1981, με τον οποίο έκανε περικοπές και αύξησε τους φόρους πάνω στην κορύφωση μιας ύφεσης.

Σύμφωνα με την θατσερική μυθολογία, αυτή η κίνηση σηματοδότησε την αρχή της ανάκαμψης. Η αλήθεια είναι ότι η οικονομία άρχισε κάπως να βελτιώνεται στα τέλη του 1982, ενώ η ανεργία συνέχισε να αυξάνει μέχρι την άνοιξη του 1984.

Σε κάθε περίπτωση, ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της σημερινής κρίσης είναι το τεράστιο ύψος του χρέους που έχουν συσσωρεύσει τα νοικοκυριά στη διάρκεια της φούσκας στα μέσα της δεκαετίας του 2000. Πρόκειται για πολύ σημαντικό παράγοντα, που μαζί την ανεργία που αυξάνεται και την καθοδική πίεση στους μισθούς δεν επιτρέπουν ανάκαμψη της κατανάλωσης.

Η ύφεση που περνάει η αγορά ακινήτων είναι ένα σύμπτωμα αυτής της κατάστασης. Η ένωση των κατασκευαστικών εταιρειών ανακοίνωσε την περασμένη Παρασκευή ότι το μέσο επιτόκιο στα στεγαστικά δάνεια έπεσε το Γενάρη στο χαμηλότερο επίπεδο από τότε που άρχισε να καταγράφεται στις αρχές της δεκαετίας το ´90. Ομως, το πλήθος των νέων στεγαστικών δανείων έπεσε στο μισό το Δεκέμβρη.

Η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη στις ΗΠΑ όπου οι τιμές των σπιτιών συνεχίζουν να πέφτουν στις μεγάλες πόλεις και ο κόσμος τα εγκαταλείπει αντί να συνεχίσει να πληρώνει δόσεις για ένα σπίτι που πλέον αξίζει λιγότερο από όσο όταν το αγόρασαν.

Με τους καταναλωτές να βρίσκονται τόσο πιεσμένοι, οι περικοπές στις δημόσιες δαπάνες είναι η αποκορύφωση της τρέλας. Η βρετανική οικονομία, όπως και η παγκόσμια οικονομία, προωθείται ακόμη χάρη στις μαζικές κρατικές παρεμβάσεις που έπεσαν στην αγορά μετά την κατάρρευση της Λίμαν Μπράδερς το Σεπτέμβρη του 2008.

Μια γενική αίσθηση για το πόσο εύθραυστη είναι η «ανάκαμψη» εξηγεί γιατί οι ηγέτες των Συντηρητικών σταμάτησαν να μιλάνε για τις «άγριες» περικοπές που θα κάνουν όταν κερδίσουν τις εκλογές. Ομως ας μην εκπλαγούμε αν τα ΜΜΕ και η αγορά ξαναρχίσουν τα ουρλιαχτά αν κρίνουν πως ο Ντάρλινγκ, ο Υπουργός Οικονομίας του Μπράουν, δεν έκανε αρκετές περικοπές στον προϋπολογισμό.

Ο μαρξιστής γεωγράφος Ντέιβιντ Χάρβεϊ όρισε τον νεοφιλελευθερισμό ως «αποκατάσταση της ταξικής εξουσίας». Αυτή είναι η ουσία των περικοπών. Η κοινωνική τάξη που με το γιγάντιο και υπερπολυτελές πάρτυ που διοργάνωσε με έξοδα άλλων οδήγησε στην ύφεση, θέλει τώρα να εξασφαλίσει ότι θα παραμείνει από πάνω.