Οικονομία και Πολιτική
Το σπάσιμο της Β΄ Αθήνας και οι εκλογικές σκοπιμότητες

Ο χάρτης με τις τρεις νέες εκλογικές περιφέρειες της Β Αθήνας, Κάτω: ο χάρτης του “ΟΧΙ” (πορτοκαλί) και του “ΝΑΙ” (πράσινο) στο δημοψήφισμα το 2015.

Με ευρεία πλειοψηφία πάνω από 200 βουλευτών ψηφίστηκε στη Βουλή η κατάτμηση της Β' Αθήνας σε τρεις μικρότερες εκλογικές περιφέρειες (δείτε τον χάρτη). Το μέτρο, που εντάχτηκε στο νομοσχέδιο «Κλεισθένης» της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ για την Αυτοδιοίκηση, στήριξε και η Νέα Δημοκρατία και θα ισχύσει από τις επόμενες βουλευτικές εκλογές. 

Τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και η ΝΔ δικαιολόγησαν το σπάσιμο λέγοντας και οι δύο πως το μέτρο είναι βήμα “εκδημοκρατισμού” και “διαφάνειας”: ότι “ήταν πρακτικά αδύνατο για έναν υποψήφιο να περιοδεύσει σε ολόκληρη την αχανή αυτή περιφέρεια”, ότι “δεν υπήρχε καμία επικοινωνία με τον ψηφοφόρο παρά μόνο μέσω τηλεοράσεως, γεγονός που βοηθούσε μόνο κάποια λίγα προβεβλημένα στελέχη”, ότι επιπλέον “ο προεκλογικός αγώνας ήταν οικονομικά εξοντωτικός για κάθε υποψήφιο ενώ τώρα μειώνονται τα έξοδα και οι κάθε είδους συναλλαγές” κλπ .

Πρόκειται για προσχήματα. Τα πρωτοκλασάτα και πιο προβεβλημένα στελέχη των μεγάλων κομμάτων δεν θα σταματήσουν ξαφνικά, επειδή θα κατέβουν σε πιο μικρές εκλογικές περιφέρειες, να είναι πρωτοκλασάτα και προβεβλημένα. Είναι γελοίο να υποστηρίζει κανείς ότι βουλευτές και υπουργοί, νυν και πρώην, θα εγκαταλείψουν τώρα τα τηλεοπτικά πάνελ και τον άπλετο τηλεοπτικό χρόνο που τους δίνουν τα ΜΜΕ και θα βγουν στο πεζοδρόμιο για να δώσουν πόρτα-πόρτα τη μάχη του καφενείου και της γειτονιάς. Ούτε βέβαια θα πάψουν να έχουν απείρως μεγαλύτερες οικονομικές δυνατότητες και υψηλές διασυνδέσεις από άλλους υποψήφιους. Τα μεγάλα “τζάκια”, με τις προσωπικές περιουσίες αλλά και τις μεγάλες χορηγίες, κρυφές ή φανερές, θα συνεχίσουν να έχουν το πλεονέκτημα έναντι των υπολοίπων. Το ίδιο ισχύει για βουλευτές και λοιπά στελέχη της κεντρικής ή τοπικής πολιτικής σκηνής, ακόμα κι αν δεν συγκαταλέγονται στους πλούσιους με τα εξωφρενικά πόθεν έσχες. Οι μισθοί τους, οι αποζημιώσεις τους, οι συντάξεις τους κλπ ούτε που μπορούν να συγκριθούν με τους αντίστοιχους ενός εργαζόμενου. Επιπλέον, όλοι τους στηρίζονται σε κόμματα με τεράστιες κρατικές επιχορηγήσεις και με αυτές “τις πλάτες” διεξάγουν τον προεκλογικό τους αγώνα.

Η πραγματικότητα είναι ότι ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ ψήφισαν μαζί, γιατί και οι δύο προσπαθούν να ελέγξουν το εκλογικό αποτέλεσμα για λογαριασμό τους. Στο νέο εκλογικό χάρτη, ο Βόρειος και Νότιος Τομέας αναδεικνύονται οι πολυπληθέστεροι με 490.000 και 600.000 περίπου ψηφοφόρους αντίστοιχα. Το αποτέλεσμα είναι από αυτές τις περιοχές να μοιράζονται οι περισσότερες βουλευτικές έδρες -15 και 18 αντίστοιχα. Αντίθετα, αυτός που υποβαθμίζεται είναι ο Δυτικός Τομέας με τις εργατογειτονιές της Αθήνας -με 360.000 ψηφοφόρους περίπου και 11 έδρες. Τόσο η ΝΔ όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ έχουν κάθε λόγο να πιστεύουν ότι αυτή η εικόνα θα λειτουργήσει υπέρ τους.

Ποντάρουν

Δεν είναι τυχαίο ότι η ΝΔ ποντάρει όλα τα χαρτιά της στο Βόρειο Τομέα που περιλαμβάνει περιοχές που θεωρεί ταξικά κατεξοχήν “δικές της” (Κηφισιά, Μαρούσι, Βριλήσσια, Παπάγου, Πεντέλη, Φιλοθέη κλπ). Από εκεί ελπίζει ότι θα πάρει τους περισσότερους βουλευτές της έστω κι αν σε αυτούς τους δήμους –που πλειοψήφησε το “Ναι” στο δημοψήφισμα για να το πούμε διαφορετικά– έχουν κολλήσει και δήμοι του “Όχι”, όπως η Ν. Ιωνία, το Ν. Ηράκλειο, η Ν. Φιλαδέλφεια κλπ. Η ελπίδα της ΝΔ είναι ότι οι πρώτοι θα καθορίσουν τους δεύτερους υπέρ της. Για τους ίδιους ακριβώς λόγους, ρίχνει βάρος και στο Νότιο Τομέα. Ελπίζει ότι η Γλυφάδα, το Παλαιό Φάληρο, η Βάρη-Βούλα-Βουλιαγμένη θα επικρατήσουν της Καισαριανής και του Βύρωνα.

Αντίστοιχη είναι η λογική του ΣΥΡΙΖΑ. Η επιλογή του να μειώσει την πολιτική επιρροή των εργατογειτονιών της Αθήνας και του συντριπτικού “Όχι”, είναι γιατί μετά τη μνημονιακή στροφή του αισθάνεται ότι δεν μπορεί να στηριχτεί εκλογικά σε αυτές τις γειτονιές –έστω κι αν ήταν αυτές οι περιοχές που του εξασφάλισαν την πρωτιά στην Αττική το 2015. Γι' αυτό ενισχύει το ρόλο του Βόρειου και του Νότιου Τομέα, ποντάροντας όπως και η ΝΔ σε μια ευρύτερη κι “αραιωμένη” ταξικά εκλογική βάση. Και ταυτόχρονα περιορίζει το βάρος του Δυτικού Τομέα όπου βρίσκονται τα παραδοσιακά κάστρα της Αριστεράς, κόβοντας συνειδητά τη δυνατότητα στις δυνάμεις που είναι στ' αριστερά του να εκλέξουν από εκεί περισσότερους βουλευτές.

Επιπλέον στοιχείο στην προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να περιορίσει τις δυνάμεις στ' αριστερά του, είναι και η αλλαγή του εκλογικού μέτρου που φέρνει η κατάτμηση. Έτσι πλέον, το μέτρο για την εκλογή ενός βουλευτή από την πρώτη κατανομή θα είναι: στο Βόρειο Τομέα 6,6%, στο Νότιο 5,5%, ενώ στο Δυτικό 9,1%. Εκεί δηλαδή που η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ πιστεύουν ότι θα πάρουν τις περισσότερες ψήφους τους σε σχέση με τα άλλα κόμματα -και η ΝΔ έχει κάθε λόγο να είναι σίγουρη γι' αυτό- το εκλογικό μέτρο για την εκλογή βουλευτή είναι μικρότερο. Αντίθετα, στο Δυτικό Τομέα, οι δυνάμεις της πέρα από το ΣΥΡΙΖΑ Αριστεράς θα έχουν να ξεπεράσουν, πέρα από το αντιδημοκρατικό όριο του 3% πανελλαδικά για να μπουν στη Βουλή, και ένα πολύ μεγάλο ποσοστό για να εκλέξουν από την πρώτη κατανομή βουλευτές στις εργατογειτονιές.

Αυτά είναι τα σχέδια τόσο του ΣΥΡΙΖΑ όσο και της ΝΔ, όσους δεκάρικους κι αν βγάζουν περί περισσότερης διαφάνειας και δημοκρατίας. Ωστόσο, είναι σχέδια επί χάρτου. Το αποτέλεσμα των εκλογών δεν θα κριθεί στα εκλογικά παιχνίδια κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης, αλλά στο δρόμο και στην κλιμάκωση των αγώνων ενάντια σε όλες τις επιθέσεις. Εκεί πάτησε η μαζική αριστερή στροφή και ψήφος τα τελευταία χρόνια: στις απεργίες και τις καταλήψεις, στις αντιρατσιστικές και αντιφασιστικές μάχες. Και έτσι απλώθηκε από τις εργατογειτονιές σε όλες τις υπόλοιπες. Για τις δυνάμεις της πέρα από το ΣΥΡΙΖΑ αριστεράς είναι ένας επιπλέον λόγος να πρωτοστατήσουν σε αυτή την προσπάθεια.