Η δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου ξεσήκωσε ένα τεράστιο κύμα αντιδράσεων με συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας στα δικαστήρια όπου κλήθηκαν να απολογηθούν οι δράστες και διαδηλώσεις στο κέντρο της Αθήνας και σε άλλες πόλεις. Την Τρίτη, την ώρα που η Εργατική Αλληλεγγύη πήγαινε στο τυπογραφείο, βρισκόταν σε εξέλιξη μια μεγάλη πορεία στο κέντρο της Αθήνας. Σε όλες τις κινητοποιήσεις το κεντρικό αίτημα ήταν «Δικαιοσύνη για τον Ζακ», ενώ στη διαδήλωση την Παρασκευή 28/9 κυριάρχησαν τα συνθήματα ενάντια στη συγκάλυψη και ενάντια στις δολοφονικές περικοπές. Το κύμα αυτό έσπασε ήδη πολλούς κυματοθραύστες: την αρχική «ετυμηγορία» των δεξιών ΜΜΕ, την «εξαφάνιση» του δεύτερου δράστη, την κάλυψη της συμμετοχής της αστυνομίας στον ξυλοδαρμό. Ο μαζικός ξεσηκωμός οδήγησε μια σειρά φορείς να πάρουν θέση και να διεκδικήσουν να διερευνηθεί η δολοφονία του Ζακ.
Η ΟΕΝΓΕ εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία τονίζει: «Είναι επικίνδυνη η προσπάθεια αθώωσης και ενθάρρυνσης τέτοιων απαράδεκτων πρακτικών στο όνομα δήθεν της ‘αυτοάμυνας’, που προέρχεται κυρίως από διάφορα φασιστοειδή. Η περίπτωση αυτή δεν είναι η μόνη, είναι απολύτως εμβληματική της αντίληψης που χαρακτηρίζει τις κρατικές πολιτικές για τους τοξικοεξαρτημένους, τους οροθετικούς, όλους αυτούς που το ίδιο το σάπιο εκμεταλλευτικό σύστημα περιθωριοποιεί. Ακόμα χειρότερα, η απίστευτη βιαιότητα με την οποία συμπεριφέρονται οι αστυνομικοί σε έναν άνθρωπο ημιθανή, ίσως ήδη νεκρό, όχι μόνο αποτελεί πράξη βαρβαρότητας αλλά αποκαλύπτει και τον προσανατολισμό της αστυνομίας στην καταστολή. Δεν πρόκειται απλώς ‘για πρακτικές μεμονωμένων αστυνομικών’ όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση στην προσπάθεια της να δικαιολογηθεί. H διακομιδή του νεκρού πλέον Ζακ Κωστόπουλου δεμένου με χειροπέδες στο Νοσοκομείο Ευαγγελισμός, συνιστά χωρίς αμφιβολία περιύβριση νεκρού. Ως Νοσοκομειακοί Γιατροί, αφιερωμένοι στην καθημερινή μάχη για τη διασφάλιση της ζωής και της υγείας των ασθενών μας, απαιτούμε την άμεση και πλήρη διερεύνηση της υπόθεσης και την τιμωρία όλων των υπευθύνων».
Ανακοινώσεις έβγαλαν επίσης η ΕλΕΔΑ και η Διεθνής Αμνηστία. Δικαιοσύνη και δημοσιότητα στην υπόθεση διεκδικούν πανεπιστημιακοί και καλλιτέχνες. Άρθρα και ενημερωτικά κείμενα έχουν μεταφραστεί σε τουλάχιστον 10 γλώσσες. Σήμερα πια μόνο περιθωριακές ακροδεξιές φωνές και φυλλάδες επιμένουν να αναγνωρίσουμε στον κοσμηματοπώλη το δικαίωμα στην «αυτοάμυνα».
Η πραγματική συζήτηση κινείται γύρω από άλλους άξονες και το καθήκον για το κίνημα σήμερα είναι να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα που προκύπτουν: ποιες πολιτικές ευθύνονται που όσοι γίνονται αντιληπτοί ως χρήστες, αντιμετωπίζουν αυτομάτως μεγαλύτερο κίνδυνο κακομεταχείρισης και βίας, θεωρούμενοι ως κατώτερα όντα; Πού οφείλεται η σιγουριά της ατιμωρησίας αν όχι στις πρακτικές της ίδιας της αστυνομίας; Είναι σύμπτωση που ο ένας δράστης είναι οργανωμένος φασίστας;
Ερωτήματα
Ο Ζακ ήταν φανερά τρομοκρατημένος από το πρώτο δευτερόλεπτο του πρώτου βίντεο, μια ζωή με συνεχή την απειλή της βίας λόγω του ότι είναι ΛΟΑΤΚΙ+ άτομο δεν έχει συμβάλει σε αυτό; Πώς θα σταματήσουμε τις διακρίσεις στην εργασία και την κοινωνική απομόνωση που είναι οι βασικές αιτίες της απόγνωσης και της μικροεγκληματικότητας (άσχετα που στην περίπτωση του Ζακ δεν ήταν τελικά αυτή η αφορμή που δέχτηκε επίθεση) και από τις οποίες υποφέρουν πολύ τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα ειδικά σε περίοδο κρίσης;
Οι απαντήσεις στα άμεσα ερωτήματα οδηγούν στις διεκδικήσεις και τη σύνδεση των κινημάτων και των αιτημάτων. Το αίτημα για δικαιοσύνη στη συγκεκριμένη δολοφονία απηχεί τις μάχες για να δικαιωθούν όλα τα θύματα της αστυνομικής βίας και της φασιστικής βίας που βοηθήθηκε ή καλύφθηκε από την αστυνομία. Το να σταματήσουμε την περιθωριοποίηση των χρηστών και τις δολοφονικές επιχειρήσεις σκούπα είναι μια μάχη που εκφράζεται στα αιτήματα: λεφτά για την Υγεία – δημόσιες δομές για όλες και όλους – περίθαλψη κι όχι καταστολή. Τις καθημερινές διακρίσεις και τη βία που υφίστανται τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, τις παλεύει το σύγχρονο ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα που κινητοποιεί δεκάδες χιλιάδες κόσμο κάθε χρόνο, τόσο στα Pride όσο και στις καθημερινές μάχες, κινητοποιήσεις και δραστηριότητες. «Δικαιοσύνη για τη Ζάκι» σημαίνει δικαιοσύνη για όλες και όλους.
Όχι στη συγκάλυψη
Δέκα ημέρες μετά την δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου, οι κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας και διεκδίκησης δικαιοσύνης συνεχίζονται. Η ευθύνη της αστυνομίας προβάλλει όλο και πιο μεγάλη: νέο βίντεο που βγήκε στη δημοσιότητα δείχνει από ακόμα μια οπτική γωνία τη δεύτερη επίθεση σε βάρος του Ζακ από αστυνομικούς. Την ίδια στιγμή οι ελλείψεις στη δικογραφία και οι κινήσεις για τη συγκάλυψη όλων των δραστών (καταστηματαρχών και μπάτσων) είναι κραυγαλέες.
Η αστυνομία άφησε τον κοσμηματοπώλη να καθαρίσει το κατάστημά του με την ησυχία του, μέχρι να κυκλοφορήσει το πρώτο βίντεο και να αναγκαστεί να τον συλλάβει. Εν μέσω της καταστροφής πιθανών στοιχείων, ο δράστης είχε ακόμα και το χρόνο να κάνει ατάραχος δηλώσεις στα ΜΜΕ. Στο μεταξύ ο δεύτερος δράστης είχε εξαφανιστεί. Έτσι κατασκευάστηκε σε πρώτη φάση η είδηση περί «ληστή που στην προσπάθεια του να φύγει κόπηκε» με σκοπό να τονώσει τις εντυπώσεις ότι επρόκειτο για «ένοπλη ληστεία» στην οποία ο άγριος ξυλοδαρμός ήταν «άμυνα».
Η συγκάλυψη δεν σταματάει στους επιτόπου χειρισμούς. Συνεχίζεται και στο στάδιο της δικογραφίας. Η αστυνομία αδιαφόρησε στο αίτημα του ανακριτή να κατασχεθεί υλικό από τις κάμερες ασφαλείας. Με πίεση της πολιτικής αγωγής της οικογένειας του Ζακ στάλθηκε δεύτερο αίτημα το οποίο είχε την ίδια μοίρα. Οι κάμερες ασφαλείας σβήνουν αυτόματα το υλικό τους μετά από λίγες μέρες και υπάρχει φόβος το υλικό αυτό να έχει χαθεί για πάντα.
Ξεμπροστιάζουν
Τρεις τουλάχιστον αυτόπτες μάρτυρες έχουν μέχρι στιγμής καταθέσει, ένας εκ των οποίων αυτός που σταμάτησε τον πρώτο ξυλοδαρμό. Εκτός από το ότι κάνουν το σενάριο περί ένοπλης ληστείας να καταρρέει και ξεμπροστιάζουν την αστυνομία, κάνουν λόγο και για δεκάδες ακόμα αυτόπτες μάρτυρες. Κανείς άλλος όμως δεν έχει κληθεί να καταθέσει. Οι εργαζόμενοι του ΕΚΑΒ επίσης δεν έχουν κληθεί να καταθέσουν. Διαβιβαστικά της αστυνομίας και του ΕΚΑΒ, αν και έχουν ζητηθεί, δεν συμπεριλαμβάνονται στη δικογραφία.
Η παραμικρή αμφιβολία ότι η αστυνομία έχει λερωμένη τη φωλιά της θρυμματίζεται από την ίδια την προσπάθειά της να κλείσει κάθε δίοδο στην έρευνα για το τι έγινε την 21η Σεπτεμβρίου. Δεν είναι νέο φαινόμενο. Στη δολοφονία του Παύλου Φύσσα ο ρόλος της αστυνομίας ήταν η πλήρης κάλυψη των φασιστών (όπως είναι αποδεδειγμένο πλέον) και ακολούθησε μια παρόμοια προσπάθεια συγκάλυψης του ρόλου της αστυνομίας. Η αρμόδια διεύθυνση της αστυνομίας έκρυβε για μήνες ολόκληρους την ύπαρξη του περιπολικού που έκανε τη σύλληψη Ρουπακιά, λέγοντας ότι το συγκεκριμένο περιπολούσε αλλού. Μόνο όταν ανακαλύφθηκε από τις ανακρίτριες η παρουσία του στον τόπο της δολοφονίας (από τις συνομιλίες με άλλα οχήματα) κλήθηκαν να καταθέσουν οι αστυνομικοί που είχαν ακούσει το περιβόητο «είμαι δικός σας» από τον Ρουπακιά. Ένα ολόκληρο κίνημα ζητάει σήμερα να μην συγκαλυφθεί η δολοφονία του Ζακ: οι κινητοποιήσεις και η δημοσιότητα δεν θα αφήσουν να γεμίσουν τα κενά της δικογραφίας με ψέματα.
Έχουμε να κάνουμε με το αποτέλεσμα μιας ολόκληρης επιχείρησης στο κέντρο της Αθήνας για την οποία είχαμε προειδοποιήσει και στην ειδική συνεδρίαση στις 19/7. Λέγαμε ότι υπάρχει πρόβλημα με τη στοχοποίηση των χρηστών. Ειδικά, άκουσα την τοποθέτηση του κ. Δημάρχου που έλεγε ότι «μία φορά έγινε εκκένωση του κέντρου της Αθήνας με πλήρη τρόπο, στην Ολυμπιάδα του 2004» και ανατρίχιασα. Δεν μπορεί να συνεχιστεί η στοχοποίηση για να “αναβαθμιστεί” το κέντρο.