Η ετήσια συνδιάσκεψη των Τόρηδων, των βρετανών συντηρητικών, οργανώθηκε στο Μπέρμιγχαμ τις πρώτες μέρες του Οκτώβρη, και η κρίση ξεχείλιζε από πόρτες και παράθυρα. Οι διάφορες πτέρυγες νεοφιλελεύθερων, ρατσιστών, ευρωφάγων, νοσταλγών της Αυτοκρατορίας, θαυμαστών του Τραμπ κλπ δεν έχασαν ευκαιρία για αλληλομαχαιρώματα από το βήμα του συνεδρίου, στους διαδρόμους, στα κανάλια και στις στήλες των εφημερίδων.
Την ώρα που γράφουμε αυτό το άρθρο δεν είχε κάνει την ομιλία της ούτε η Τερέζα Μέι, ούτε ο Μπόρις Τζόνσον, υπουργός Εξωτερικών μέχρι πριν από τρεις μήνες, αλλά οι δημοσιογράφοι προανήγγειλαν κορύφωση της αντιπαράθεσης. Το Μπρέξιτ έχει τρελάνει τη βρετανική δεξιά. Κρατιέται ενωμένη οριακά μόνο επειδή έχει την κυβέρνηση και η Μέι συσπειρώνει ό,τι συσπειρώνει γιατί όλοι φοβούνται ότι σε περίπτωση που πέσει θα είναι εντελώς αδύνατο να συνενωθούν τα συντρίμμια. Η κατάστασή τους είναι άνευ προηγουμένου. Είναι το κατεξοχήν κόμμα της άρχουσας τάξης και έχουν δεσμευτεί να υλοποιήσουν την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, την ώρα που η ίδια η άρχουσα τάξη βλέπει με τρόμο την προοπτική να χάσει όλα τα προνόμια που της εξασφάλιζε η συμμετοχή στο ευρωπαϊκό κλαμπ.
Πλησιάζει η ημερομηνία κλειδί, 29 Μάρτη. Αν μέχρι τότε δεν έχουν συμφωνηθεί οι όροι εξόδου ανάμεσα στην ΕΕ και τη Βρετανία, η Βρετανία πετιέται έξω και της κλείνουν και την πόρτα στη μούρη. Η Μέι προσπαθεί να διαχειριστεί με τις Βρυξέλλες όρους που θα συμφέρουν και τον βρετανικό καπιταλισμό, αλλά θα κρατήσουν και ζωντανό το κόμμα της, όμως δεν υπάρχει ισορροπία. Λίγο περισσότερο κλειστά σύνορα από εδώ για να ικανοποιηθούν οι ρατσιστές, λίγο περισσότερη πρόσβαση στις αγορές από εκεί. Όμως η ΕΕ δεν δίνει χωρίς να πάρει. Και η Μέι θα πρέπει να περάσει τη συμφωνία από το Κοινοβούλιο. Πώς θα το καταφέρει με μια κοινοβουλευτική ομάδα τόσο διασπασμένη;
Η πτέρυγα υπέρ του σκληρού Μπρέξιτ απειλεί να τινάξει στον αέρα οποιαδήποτε συμφωνία που αποδέχεται όρους της ΕΕ. Η Μέι προσπαθεί να τους πείσει λέγοντας ότι αν δεν κάνουν κάποιο βήμα πίσω τώρα, η 29 Μάρτη θα σημάνει αποδοχή όλων των όρων της ΕΕ. Από την άλλη, η πτέρυγα που θέλει να ακυρωθεί το Μπρέξιτ φωνάζει ότι ο βρετανικός καπιταλισμός βγαίνει χαμένος σε κάθε περίπτωση. Η Μέι τους καλεί να αποδεχθούν την πραγματικότητα και να τη στηρίξουν, γιατί σε αντίθετη περίπτωση θα πάρει κεφάλι το σκληρό Μπρέξιτ.
Η κατάσταση περιπλέκεται γιατί, παρά τις ασταμάτητες προσπάθειες, δεν υπάρχει στη Βρετανία κεντρώο κόμμα που θα έπαιζε το ρόλο της γέφυρας με τους φιλοευρωπαίους της Δεξιάς, ώστε να απομονωθούν οι “ακραίοι”. Οι εφημερίδες άρχισαν να ονειρεύονται ακόμη και επιστροφή του Τόνι Μπλερ στο προσκήνιο για να σώσει την κατάσταση, αλλά μετά ξύπνησαν. Η πολιτική κατάσταση στη Βρετανία πολώνεται, δεν αναζητά ένα “καινούργιο κέντρο”. Ο Τζέρεμι Κόρμπιν κάνει συνεχείς υποχωρήσεις προς τη δεξιά πτέρυγα του Εργατικού Κόμματος, αλλά στη Συνδιάσκεψη του Κόμματος δεν έγινε δεκτή καμπάνια για εκβιαστική επανάληψη του δημοψηφίσματος.
Χαστούκι
Έτσι για την ΕΕ, όλος ο χρόνος και η ενέργεια για να βρεθεί μια ισορροπία με τη Μέι μπορεί να καταλήξει σε παταγώδη αποτυχία. Είτε να ακυρωθεί από τα αποδυτήρια, είτε να ηττηθεί στο κοινοβούλιο και να βρεθεί η Βρετανία μπροστά σε εθνικές εκλογές την ώρα που μετράει ανάποδα ο χρόνος του Μπρέξιτ και με το Συντηρητικό Κόμμα πολυδιασπασμένο και χωρίς πρόγραμμα. Θα ήταν μια δεύτερη πολιτική ήττα μετά το ξεγυρισμένο χαστούκι του δημοψηφίσματος το 2016.
Οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς λένε ότι ο δρόμος προς μια αναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας πριν ή μετά τις εκλογές είναι κλειστός: “η ΕΕ θα μπορούσε να αναφέρει πολλούς πρακτικούς λόγους για να αρνηθεί τις αναθεωρήσεις: δεν θα υπάρχει χρόνος πριν από τις 29 Μάρτη, ενώ η Γαλλία και η Γερμανία θα πουν ότι ήδη έχουν κάνει όσα βήματα προς τα πίσω μπορούσαν. Αλλά το μεγαλύτερο εμπόδιο μάλλον είναι πολιτικό. Θα ήταν δύσκολο να αλλάξει η συμφωνία με στόχο να βρεθεί πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο, μιας και κάθε αλλαγή μπορεί να αποξενώσει άλλα μεγάλα τμήματα του εκλογικού σώματος”.
Για την εργατική τάξη δεν υπάρχει δίλημμα μαλακό ή σκληρό Μπρέξιτ. Η ΕΕ είναι κλαμπ των ισχυρών και των ρατσιστών ανεξάρτητα από τις πινελιές σε κάθε επιμέρους συμφωνία.
Οι διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες δεν γίνονται για τα συμφέροντα των απλών ανθρώπων, αλλά για το πολιτικό προφίλ των Συντηρητικών και τα συμφέροντα του Σίτι. Η μάχη για να μην σηκώσουν κεφάλι οι φασίστες και οι ρατσιστές μέσα σε αυτές τις συνθήκες κρίσης δίνεται στους δρόμους. Στις 13 του Οκτώβρη στο Λονδίνο οργανώνεται απάντηση σε ισλαμοφοβική παρέλαση που επιχειρούν οι φασίστες μεταμφιεσμένοι σε “φίλους του ποδοσφαίρου” και στις 17 Νοέμβρη ακολουθεί το μεγάλο πανεθνικό ραντεβού ενάντια στο ρατσισμό και το φασισμό. Αν ως τότε έχουν φαγωθεί μεταξύ τους οι Συντηρητικοί, τόσο το καλύτερο για τον κόσμο που παλεύει.