Συνεντεύξεις
Γιάννα Καρανδινάκη: “Μόνο η συλλογικότητα φέρνει αποτελέσματα”

Συνέντευξη με τη Γιάννα Καρανδινάκη,πρόεδρο της Ένωσης Εργαζόμενων Καταναλωτών Ελλάδας

 

Πόσο έχουν χτυπηθεί οι γυναίκες εργαζόμενες τα τελευταία χρόνια;

Δεν υπάρχει στιγμή τα τελευταία σαράντα χρόνια που οι γυναίκες μπήκαν μαζικά στην παραγωγή, που να μη βρέθηκαν στο στόχαστρο. Πάντα είχαν μεγαλύτερο πρόβλημα με το ζήτημα της ανεργίας, πάντα είχαν χαμηλότερους μισθούς, πάντα υπολείπονταν στην ιεραρχία μιας επιχείρησης σε ότι αφορά στις διευθυντικές θέσεις. Και πάντα φορτώνονταν και όλες τις ευθύνες της οικογένειας, είτε ήταν παιδιά, είτε ήταν η τρίτη ηλικία κλπ. Κάθε εργαζόμενη ήταν ταυτόχρονα σύζυγος, μάνα, γιαγιά και όλα. Ποτέ δεν ξεκουραζόταν. Και πάντα οι παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό ήταν στην κατεύθυνση της αύξησης των ορίων ηλικίας χωρίς βέβαια να λύνονται όλα αυτά τα κρίσιμα ζητήματα, του παιδικού σταθμού, του ολοήμερου σχολείου κλπ που θα μπορούσαν να την απαλλάξουν από τα βάρη της οικογένειας.

Από τις αρχές του 2000 ακόμα, λίγο πριν τους Ολυμπιακούς, θυμάμαι καταγγελίες γυναικών που έστελναν βιογραφικά σε εταιρίες και οι επιχειρηματίες και οι εργολάβοι τους απαντούσαν ότι «θα σε προσλάβω αν δεν κάνεις παιδί για τα επόμενα πέντε χρόνια». Το ασφαλιστικό της Πετραλιά το 2008 ήταν μεγάλη επίθεση για το σύνολο της κοινωνίας και ειδικά για τις γυναίκες, η πρώτη ταφόπλακα στα δικαιώματά τους.

Η κρίση επιδείνωσε τη θέση όλων των εργαζόμενων και πρώτα των γυναικών. Πέρα από τα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας και μακροχρόνιας ανεργίας που έχουν οι γυναίκες σε όλες τις ηλικίες, η μερική απασχόληση, δίωρα και τετράωρα, είναι γένους θηλυκού. Η μαύρη και ανασφάλιστη εργασία είναι επίσης γένους θηλυκού. Για τις γυναίκες που είναι στον βαρύ ιδιωτικό τομέα, στα πολυκαταστήματα κλπ, δεν υπάρχουν πια οχτάωρα, δεν υπάρχουν πενθήμερα με το άνοιγμα τις Κυριακές. Και η μέριμνα, οι κοινωνικές υπηρεσίες έχουν χτυπηθεί ακόμα περισσότερο. Κανονικά θα έπρεπε οι δήμοι να έχουν ένα δημόσιο βρεφονηπιακό σταθμό ανοιχτό μέχρι το βράδυ.

Ταυτόχρονα έχουν μεγεθυνθεί τα φαινόμενα σεξουαλικής παρενόχλησης στη δουλειά που καταγγέλλονται και πιο δύσκολα γιατί πατάνε στην ανάγκη των γυναικών για εργασία, αλλά και ενδοοικογενειακής βίας που φέρνει η φτώχεια. Η νομοθεσία υποτίθεται ότι θα ερχόταν να διορθώσει κάποια πράγματα. Από το 1983, υπάρχει ισότητα των δύο φύλων με νόμο από το ελληνικό κοινοβούλιο. Όμως, το θέμα είναι τι γίνεται στην πράξη.

Ποια είναι η εμπειρία σας από τους αγώνες των εργαζόμενων γυναικών;

Κάναμε ουσιαστικές παρεμβάσεις, μαζικές. Ενημερωνόμασταν για όλα, παρά τις προσπάθειες των κυβερνήσεων να κρύβουν διάφορα πράγματα. Δεν αφήναμε τίποτα να περνά χωρίς απάντηση. Όταν βλέπαμε ότι κάτι ερχόταν, επικοινωνούσαμε με τις συναδέλφισσες από τις τράπεζες, από τον ΟΤΕ κλπ, βρισκόμασταν και συζητούσαμε πώς θα παρέμβουμε, πώς θα πιέσουμε την ηγεσία μας στο συνδικάτο είτε λεγόταν ΓΕΝΟΠ είτε ΓΣΕΕ. Αυτό αμέσως κινητοποιούσε τα πράγματα. Πολλές φορές ξεκινούσαμε δύο και γινόμασταν δέκα και μετά περισσότερες.

Κάναμε τις συγκεντρώσεις μας, είχαμε και Γραμματεία Γυναικών που έπαιζε ρόλο, γράφαμε άρθρα, εσείς στην Εργατική Αλληλεγγύη το ξέρετε καλά γιατί είχαμε συνεργασία πολλά χρόνια, τα έντυπα τα χρησιμοποιούσαμε πολύ. Κάθε ομοσπονδία έχει ένα έντυπο που το εκδίδει κάθε μήνα ή δίμηνο, το αξιοποιούσαμε σαν μέσο.

Η ΓΕΝΟΠ ήταν δυναμική και έτσι είχε καταγραφεί στη συνείδηση του κόσμου. Είχαμε τη δυνατότητα να προκηρύσσουμε απεργίες και επειδή πολλές γυναίκες ήμασταν μπροστά, εκλεγμένες, είχαμε τη δυνατότητα της κινητοποίησης. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το 2008 ότι είχαμε πάει στο Κερατσίνι και είχαμε κλείσει τη μονάδα, και το ίδιο μετά στο Λαύριο. Ξενυχτούσαμε το βράδυ, παρά το ότι κάποιοι μας λοιδορούσαν «τι κάνετε εδώ;», με βάρδιες, παίρναμε τα παιδιά μας μαζί, μας μετέφεραν με τις κλούβες μαζί με τους συναδέλφους. Αναδείξαμε δηλαδή κι εμείς τι μπορούμε να κάνουμε στον αγώνα. Ότι μπορούμε κι εμείς να είμαστε εκεί και να πάρουμε τα πράγματα στα χέρια μας.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ το θράσος της δεξιάς τότε κυβέρνησης να καταθέσει το νομοσχέδιο στις 8 Μάρτη. Ήταν σαν να ήθελε να μας τιμωρήσει. Δεν θα ξεχάσω όμως και ότι μέσα σε μία ώρα μαζευτήκαμε εκατοντάδες έξω από το υπουργείο, δεν φεύγαμε μέχρι να τους δούμε. Έχω ακόμα στο σπίτι την Ελευθεροτυπία που έχει τις γυναίκες μπροστά στα ΜΑΤ, στη Σταδίου 29, που ήμασταν πάνω στα κάγκελα.

Μπορεί η κυβέρνηση να μην άκουγε αλλά το εισέπραξε μετά από την κοινωνία. Μπορεί να μην καταφέραμε αυτό που διεκδικούσαμε αλλά η κοινωνία τους γύρισε την πλάτη. Κι αυτό πρέπει να το συνυπολογίσουμε. Δεν χάνεις ποτέ τη μάχη. Δικαιώθηκαν αυτοί οι αγώνες, εγώ έτσι το βλέπω. Μπορεί να μην το δεις εκείνη τη στιγμή, θα το έχεις μακροπρόθεσμα όμως.

Τι πρέπει να κάνουν τα συνδικάτα και το εργατικό κίνημα σήμερα;

Είναι εκ νέου ανάγκη να μαζικοποιήσουμε τα κινήματα γιατί μόνο αυτά θα φέρουν αποτέλεσμα. Να συνδικαλιζόμαστε, να δημιουργούμε σωματεία όπου δεν υπάρχουν, να πιέζουμε από τα κάτω για να αναγκάζονται οι ηγεσίες, που έχουν και την ευθύνη, να αντιδρούν. Μόνο η συλλογικότητα φέρνει αποτελέσματα, ο καθένας μόνος του δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Χρειάζεται οι εργαζόμενες γυναίκες να πιστέψουμε στις δυνάμεις μας και στη δύναμη των συνδικάτων. Λάθη έγιναν πολλά, αλλά η παραίτηση διευκολύνει όλους αυτούς που σχεδιάζουν την επόμενη μέρα. Οι επιχειρηματίες κάνουν τη δουλειά τους, εμείς θα τους το επιτρέψουμε; Δεν πρέπει.

Εκείνη την περίοδο κάναμε πολύ σημαντικές παρεμβάσεις. Κάναμε για παράδειγμα μια ημερίδα το χρόνο για τα ζητήματα που αφορούσαν στις γυναίκες. Κάποιες πολύ επιτυχημένες, κάποιες όχι, αλλά δεν το αφήναμε. Σήμερα που υπάρχει και μεγαλύτερη ανάγκη, τα εγκαταλείψαμε και πρέπει να τα ζωντανέψουμε. Τα συνδικάτα πρέπει να στηρίζουν τέτοιες καμπάνιες. Με αυτή την έννοια, το βιβλίο της Μαρίας Στύλλου είναι μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία γιατί έρχεται σε μια κρίσιμη περίοδο. Η εμβάθυνση, οι προτάσεις για το πώς μπορούμε να παλέψουμε, εμπνέουν το κίνημα, μας δίνουν ώθηση να επανεκκινήσουμε τις μηχανές, να ξαναβάλουμε αυτά τα ζητήματα στην ημερήσια διάταξη.

Η Γ. Καρανδινάκη μίλησε στη Λένα Βερδέ