Στις 29 Οκτώβρη πέθανε σε ηλικία 83 ετών ο σκηνοθέτης Δήμος Θέος που με την ταινία του “Κιέριον” κέρδισε το πρώτο βραβείο σκηνοθεσίας στο επεισοδιακό πρώτο μεταδικτατορικό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1974, βάζοντας τη σφραγίδα του σε αυτό που αργότερα θα καθιερωνόταν σαν Νέος Ελληνικός Κινηματογράφος.
Πρόκειται για ένα φιλμ νουάρ που περιγράφει την προσπάθεια ενός δημοσιογράφου να βρει τον πραγματικό δολοφόνο ενός αμερικανού δημοσιογράφου για την οποία το παρακράτος τον κατηγορεί πως συνέργησε. Η υπόθεση έχει σαφείς αναφορές στη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζωρτζ Πολκ το 1948. Ο ερχομός της δικτατορίας διέκοψε τη δημιουργία της ταινίας και ο Θέος διέφυγε μαζί με το υλικό στο Παρίσι και κατόπιν στη Αγγλία, όπου και μοντάρισε μια πρώτη μορφή της. Η δικτατορία είχε απαγορεύσει την προβολή της ταινίας στην Ελλάδα αλλά προβλήθηκε σε φεστιβάλ του εξωτερικού, ανάμεσά τους στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας του 1968, όπου έλαβε ειδικό βραβείο καταφέρνοντας να πάρει διανομή σε ευρωπαϊκές αίθουσες.
Ο “πατέρας” του νέου ελληνικού σινεμά, όπως χαρακτηρίστηκε από συνεργάτες και μαθητές του, ξεκίνησε να σπουδάζει σινεμά στη σχολή Σταυράκου τη δεκαετία του '50. Στα ταραγμένα χρόνια της δεκαετίας του '60 μαζί με άλλους συμφοιτητές και συναγωνιστές του έφτιαξαν μια ομάδα κινηματογραφιστών. Από το βράδυ κιόλας της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη βρέθηκε με την κάμερά του να κινηματογραφεί την άφιξη της σωρού του στο σταθμό Λαρίσης, την κηδεία και τις διαδηλώσεις που ξέσπασαν μετά τη δολοφονία του στις 27 Μάη του 1963. Τα γυρίσματα εκείνης της περιόδου έγιναν η βάση για “Τις 100 ώρες του Μάη” ένα από τα σημαντικότερα ντοκυμαντέρ που συν-σκηνοθέτησε μαζί με τον Φώτο Λαμπρινό.
Στα χρόνια της μεταπολίτευσης ο Δήμος Θέος δημιούργησε άλλες τρεις μεγάλου μήκους ταινίες. Το 2006 το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης τον τίμησε για το σύνολο του έργου του με μια αναδρομική προβολή των ταινιών του.
Αντισυμβατικός
“Με βαθιά θλίψη αποχαιρετάμε το δάσκαλό μας Δήμο Θέο. Θυμάμαι πως τρία χρόνια στην σχολή κινηματογράφου της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης η αίθουσα στο μάθημά του ήταν πάντα μα πάντα, κατάμεστη. Αιρετικός και αντισυμβατικός, ποτέ δεν βρήκε τη θέση που του άξιζε στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου. Σε ευχαριστούμε Δάσκαλε, για το βαθύ αποτύπωμα που άφησες στη σχέση μας με την Τέχνη. καλό σου ταξίδι... θα σε θυμόμαστε με αγάπη και ευγνωμοσύνη”, ανέφερε στο σημείωμά του στην Εργατική Αλληλεγγύη ο Αλέξανδρος Μαρτζούκος μέλος του ΔΣ του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών με την Ανατρεπτική Συσπείρωση Ηθοποιών.
“Στις 30 Οκτωβρίου στο κοιμητήριο του Βύρωνα αποχαιρετήσαμε τον αγαπημένο μας δάσκαλο Δήμο Θέο”, θα γράψει ο σκηνοθέτης Μίλτος Πούλος. “Την φιλμική σιωπή, διέκοψε ο σκηνοθέτης Κώστας Φέρρης αφού σ' εκείνον είχε πέσει ο κλήρος να εκφωνήσει τον επικήδειο για τον αγαπητό μας διδάσκαλο. Ο Φέρρης, αναφέρθηκε στη φιλμογραφία του Δήμου Θέου, στην ασυμβίβαστη, πρωτοπόρα και μοναχική πορεία του, στους ανθρώπους του χώρου που δημιούργησαν τον Νέο Ελληνικό Κινηματογράφο.
Η παρουσία του στη Σχολή Κινηματογράφου Ευγενίας Χατζίκου υπήρξε καταλυτική. Είχε μοναδικό χάρισμα να ομιλεί για φιλοσοφικά και αισθητικά ζητήματα και όπως ήταν επόμενο, έγινε σημείο αναφοράς για πολλές γενιές αποφοίτων. Ακόμη και σήμερα ανατρέχω στις σημειώσεις που κράτησα απ' τις παραδόσεις του. Ίσως θα άξιζε να αναφέρω ένα απόσπασμα με ημερομηνία 28/2/1989: “Σήμερα, το ΕΙΝΑΙ βρίσκεται σε μια φάση λήθης, μη αυθεντικότητας, χωρίς υπαρκτές-φανερές σχέσεις με τη ζωή. Το αίτημα της ανάδυσης του ΕΙΝΑΙ από τη λήθη στην αλήθεια ενυπάρχει σε όλα τα μεγάλα καλλιτεχνικά έργα”.
Τριάντα περίπου χρόνια αργότερα ο δάσκαλος Δήμος Θέος, έκλεισε την αυλαία μιας σεμνής, μοναχικής και ασυμβίβαστης πορείας. Μιας πορείας που είχε ως τίμημα την εξορία του απ' το Κύκλωμα και τον αποκλεισμό του απ' τα επίσημα κανάλια διανομής. Καλό Ταξίδι δάσκαλε. Μας δίδαξες φιλοσοφία, αισθητική και κυρίως ηθική της κινηματογραφικής εικόνας”.