Η Τρίτη 15 Γενάρη έγινε μέρα αντιφασιστικού ξεσηκωμού σε ολόκληρο το ισπανικό κράτος. Την ώρα που γραφόταν αυτό το άρθρο, είχαν ήδη ξεκινήσει πρωινές διαδηλώσεις στη Σεβίλλη, έξω από το κοινοβούλιο της Ανδαλουσίας, αλλά η κλιμάκωση ερχόταν το απόγευμα που είχαν προαναγγελθεί συγκεντρώσεις σε πάνω από 100 σημεία σε όλη τη χώρα. Παντού τα μηνύματα προετοίμαζαν για μαζικές και οργισμένες διαδηλώσεις. Το κλίμα, ιδιαίτερα μέσα στο γυναικείο και το φοιτητικό κίνημα θυμίζει τις μέρες της οργής μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Ο επικείμενος σχηματισμός κυβέρνησης στην Ανδαλουσία με τη στήριξη των φασιστών του VOX έχει σημάνει συναγερμό. Η κυβέρνηση της Ανδαλουσίας, σε όλη την μεταπολιτευτική ιστορία στον έλεγχο της σοσιαλδημοκρατίας, καθορίζεται πλέον από τις ορέξεις των νοσταλγών του Φράνκο, αυτών που θέλουν να ξηλώσουν όλα τα κατακτημένα δικαιώματα των γυναικών, να διώξουν τους μετανάστες και να χαρίσουν τη δημόσια εκπαίδευση στην εκκλησία.

Επικεφαλής της κινητοποίησης της 15ης Γενάρη μπήκε το γυναικείο κίνημα, μέσα από μια πρωτοβουλία συντονισμού γυναικείών και φεμινιστικών οργανώσεων: “Είμαστε πολλές, είμαστε μπαλαμές, Ρομά, μετανάστριες, διαφορετικών “φυλών”, ανάπηρες και μη, λεσβίες, τρανς… Είμαστε διαφορετικές και δεν θα αφήσουμε να μας υποβάλουν σε κανενός τύπου διάκριση, εκμετάλλευση και καταστολή. Θα υπερασπιστούμε ενωμένες, σαν αδελφές, τις γειτονιές μας και τις πόλεις μας, απέναντι στη νεοφασιστική προπαγάνδα του φόβου, της ανδροκρατίας, του ρατσισμού και του ταξικού μίσους που ξανανεβαίνει. Από το νότιο σύνορο της χώρας δίνουμε το χέρι σε αυτόχθονες, μετανάστριες, πρόσφυγες, φωνάζοντας από κοινού: ‘κανένας άνθρωπος δεν είναι παράνομος’”.

Με τη διαδήλωση ήδη ξεκινημένη, μέσα στο Κοινοβούλιο έπαιρνε το λόγο ο Χουάνμα Μορένο που θα είναι ο νέος πρωθυπουργός της Ανδαλουσίας. Η συμφωνία με την οποία κατάφερε να συγκεντρώσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία ο Μορένο, του Λαϊκού Κόμματος (PP), είναι ένα βήμα ακόμη μεγαλύτερου ξεφτιλισμού και κρίσης του ισπανικού πολιτικού συστήματος. Το PP προχώρησε σε πολύωρες συνομιλίες με το Vox σε εθνικό επίπεδο (στη Μαδρίτη) και τελικά κατέληξαν σε ένα εκτεταμένο κείμενο συμφωνίας όπου το PP δεσμεύεται να εφαρμόσει πολλές από τις απαιτήσεις των φασιστών. Οι Θιουδαδάνος προσποιούνταν ότι δεν θέλουν να συνομιλήσουν με το Vox, ταλαντευόμενοι μεταξύ μιας πολιτικής “δεξιάς συμμαχίας” και της θεωρίας του “συνταγματικού τόξου” που αφήνει τους φασίστες απ’έξω. Τελικά έκαναν τη συμφωνία δι’ αντιπροσώπου. Δεν κάθισαν στο ίδιο τραπέζι με το Vox αλλά μπαίνουν στην κυβέρνηση (παίρνοντας και θέση αναπληρωτή πρωθυπουργού), υπογράφοντας σε ξεχωριστή συνάντηση με το PP, όλα όσα το PP υπέγραφε με το άλλο χέρι με τους φασίστες.

Δεν χρειάζονταν καινούργιες αποδείξεις, αλλά οι απαιτήσεις του Vox επιβεβαιώνουν τι είδους κόμμα είναι. Απαιτούσε να καταργηθούν όλοι οι νόμοι που προστατεύουν τις γυναίκες, ιδιαίτερα σε ό,τι έχει να κάνει με τη βία και τους βιασμούς. Το ίδιο σε ό,τι αφορά τους νόμους ενάντια στις διακρίσεις σε βάρος των ΛΟΑΤΚΙ. Ζητάει να εξασφαλιστεί η διαχωρισμένη σε αγόρια και κορίτσια εκπαίδευση. Αυτό πέρα από το αντιδραστικό του περιεχόμενο σημαίνει στην πράξη περιορισμό της χρηματοδότησης της δημόσιας Παιδείας και πέρασμα ακόμη περισσότερων μαθητών στα χέρια της εκκλησίας και των μοναστηριών.

Στην Ανδαλουσία, την μεγαλύτερη σε πληθυσμό κοινότητα του ισπανικού κράτους και παράλληλα την πιο φτωχή και με μια ανεργία στο 23%, το Vox είχε αίτημα τη μείωση της φορολογίας για τις επιχειρήσεις και ούτε μία αναφορά στους άνεργους και τους φτωχούς.

Το PP δεν δέχτηκε όλο το πακέτο του Vox (ήταν εξάλλου τόσο υπερβολικά διατυπωμένο, σκέτο θέατρο) αλλά μετέτρεψε σε κυβερνητικό πρόγραμμα μια σειρά αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις. Λέει ότι θα καταργήσει το νόμο για την “ιστορική μνήμη” που έκανε τα πρώτα βήματα για τη δικαίωση των θυμάτων του φασισμού που παραμένουν ανώνυμα, θαμμένα κατά χιλιάδες στην Ανδαλουσία, και θα τον αντικαταστήσει με ένα νόμο για “την εθνική συμφιλίωση”. Στις πιέσεις για κατάργηση της γραμματείας γυναικών, προαναγγέλλει δημιουργία “γραμματείας οικογένειας”, ενώ ενσωματώνει μια σειρά αντιδραστικές δεσμεύσεις (προστασία ταυρομαχίας, κυνηγιού κλπ).

Επιπτώσεις

Οι πολιτικές επιπτώσεις αυτού του παζαριού προκαλούν ανησυχία στην άρχουσα τάξη, όπως εκφράζεται στην αρθρογραφία των εφημερίδων, ακόμη και στο ίδιο το παλάτι. Το Vox είναι ένα παραπροϊόν της στροφής προς τα δεξιά που έκαναν και το PP και oι Θιουδαδάνος με τις επιθέσεις κατά της Αριστεράς και κατά του καταλανικού κινήματος. Όμως τώρα από ένα χρήσιμο βοηθητικό εργαλείο, το παίρνει από το χέρι το PP και το μετατρέπει σε πιθανό εταίρο στις εκλογικές μάχες της χρονιάς (δημοτικές, ευρωεκλογές και πιθανώς εθνικές μιας και η κυβέρνηση Σάντσεθ στηρίζεται σε ασταθή μειοψηφία). Το κίνημα ξαναβγαίνει στους δρόμους και νιώθει δικαιωμένο για τις συνδέσεις που έκανε όλα τα τελευταία χρόνια μεταξύ φρανκισμού, Δεξιάς και ισπανικού κράτους. Όλη η φιλολογία ενάντια στα “άκρα” που είχαν επιστρατεύσει για να φρενάρουν την Αριστερά πάει τώρα στα σκουπίδια, μιας και είναι αυτοί που συνεργάζονται με τα αναγνωρισμένα άκρα. Έτσι η Δεξιά ξεκινάει μια υποτιθέμενη επιστροφή της στην εξουσία από την Ανδαλουσία, με το ηθικό καταρρακωμένο και προσπαθώντας να κρύψει την ντροπή της από την πρώτη μέρα.

Το Vox έχει μια ηγεσία δεμένη με χίλιους δεσμούς με το PP και το κράτος. Ο ηγέτης του “κόμματος”, Αμπασκάλ, ήταν στέλεχος του PP για χρόνια, και όπως και οι περισσότεροι γύρω του, βυσματωμένος σε δημόσιους οργανισμούς. Σε μια χώρα που τα κινήματα είναι ζωντανά και δραστήρια, δεν βρίσκουν χώρο να στήσουν ακροδεξιά “στο δρόμο”. Αυτό που επιχειρούν να εκφράσουν εκλογικά είναι το πιο συντηρητικό κομμάτι της Δεξιάς που δηλώνει κουρασμένο από τις πολλές διαδηλώσεις, την πολιτική αστάθεια και την “ιδεολογική ηγεμονία των προοδευτικών”. Γι’ αυτό και έχουν διαλέξει το γυναικείο κίνημα σαν κατεξοχήν αντίπαλό τους. Όμως, το αποτέλεσμα είναι το αντίθετο από αυτό που υπόσχονται. Το γυναικείο κίνημα έδωσε τις πιο μαζικές μάχες το 2018, ξεκινώντας από την απεργία της 8 Μάρτη. Και ήδη η 8 Μάρτη 2019 είναι δηλωμένη γυναικεία απεργία που με το ρυθμό που εξελίσσονται τα πράγματα μπορεί να γίνει μια γενικευμένη αντιφασιστική απεργία που θα τραντάξει τους φασίστες και όσους τους άνοιξαν την πόρτα για να γίνουν “πολιτική δύναμη”.