«Οι γυναίκες στον αγώνα για να τα πάρουμε όλα πίσω» είναι ο τίτλος του τεύχους 133 (Μάρτης – Απρίλης 2019) του περιοδικού Σοσιαλισμός από τα Κάτω, το οποίο κυκλοφόρησε στις 8 Μάρτη –στην πρώτη στην ιστορία του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα απεργιακή κινητοποίηση για τη διεθνή ημέρα της γυναίκας- κάνοντας την σύνδεση: εργατικές μάχες, πάλη για την απελευθέρωση των γυναικών, επαναστατικές ιδέες.
Στο εισαγωγικό άρθρο «Το μέλλον ανήκει στην επαναστατική αριστερά», ο Πάνος Γκαργκάνας εξηγεί γιατί το σύστημα, στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς, δεν μπορεί να προχωρήσει προς την «κανονικότητα». Η ισχνή ανάκαμψη των προηγούμενων ετών σταμάτησε κι οι πανάκειες του φθηνού δανεισμού δεν διασφαλίζουν σταθερότητα. Το πρόγραμμα με τα πλεονάσματα βρίσκεται στον αέρα και ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ τρέχουν να υποσχεθούν “αναθεώρηση των στόχων”, ενώ όλοι φοβούνται την ωρολογιακή βόμβα των τραπεζών. Ο πιο καθοριστικός παράγοντας, όμως, είναι το κύμα ριζοσπαστικοποίησης προς τα αριστερά που αγκαλιάζει την εργατική τάξη, τις γυναίκες, τη νεολαία σε πολλές χώρες. Είναι μια πρό(σ)κληση για την Αριστερά να οργανώσει την κοινή δράση, να στηρίξει και να γενικεύσει τους αγώνες και να τους δώσει αντικαπιταλιστική προοπτική.
Ο Κώστας Πολύδωρος στο άρθρο του «Οι εργατικές μάχες για να ξηλώσουμε τη λεηλασία των μνημονίων» δείχνει ακριβώς το εύρος και τη δυναμική αυτών των αγώνων, πολλοί από τους οποίους είναι νικηφόροι. Η «μεταμνημονιακή» περίοδος σημαδεύτηκε από τις πρώτες κιόλας ημέρες από μάχες ενάντια στην ελαστική εργασία και την υποχρηματοδότηση: το εργατικό κίνημα διεκδικεί προσλήψεις, μονιμοποιήσεις, συλλογικές συμβάσεις. Οι εκπαιδευτικοί παλεύουν ενάντια στο προσοντολόγιο, οι υγειονομικοί με κέντρο τους συμβασιούχους, οι εργαζόμενοι σε ΔΕΚΟ, Cosco και ιδιωτική υγεία για τις ΣΣΕ, οι εργαζόμενοι στα ΕΛΤΑ ενάντια στην ιδιωτικοποίηση, οι εργαζόμενοι και συνταξιούχοι των τραπεζών ενάντια στη λεηλασία των αποθεματικών και τις απολύσεις.
Ενάντια στον ίδιο εχθρό, τους καπιταλιστές, παλεύουν οι εργάτες της Μακεδονίας: το 2018 μια απεργία στο Vero (της οικογένειας Βερόπουλου) έδειξε πόσο χειροπιαστό είναι το σύνθημα «οι εργάτες των Βαλκανίων είναι αδέρφια μας». Χρειάζεται η Αριστερά να απαντήσει καθαρά γιατί η Συμφωνία των Πρεσπών δεν είναι «αριστερή πολιτική στα Βαλκάνια», όπως λέει ο Γ. Δραγασάκης. Αυτό εξηγεί ο Λέανδρος Μπόλαρης στο άρθρο του, «Διεθνιστικό ΟΧΙ στη συμφωνία των Πρεσπών». Η Συμφωνία ευνοεί τη λεηλασία της γειτονικής χώρας από το ελληνικό κεφάλαιο, αναθερμαίνει τους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς με τη Ρωσία επεκτείνοντας το ΝΑΤΟ στα δυτικά Βαλκάνια και επιτρέπει στην Ελλάδα να εντείνει την κούρσα ανταγωνισμών με την Τουρκία. Είναι μια επιθετική Συμφωνία που χρειάζεται τη διεθνιστική απάντηση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και όχι τις πατριωτικές προσαρμογές του ΚΚΕ και της ΛΑΕ.
Η Αργυρή Ερωτοκρίτου, στο άρθρο «Απεργιακή 8 Μάρτη» περιγράφει πώς μέσα από το απεργιακό κίνημα της «μεταμνημονιακής» περιόδου, οι εργάτριες και οι εργάτες διεκδίκησαν να τα πάρουν όλα πίσω και άνοιξαν τη συζήτηση για την απελευθέρωση, κάνοντας τα πρωτοβάθμια σωματεία τους να βγάλουν καλέσματα για τις 8 Μάρτη. Αυτό έβαλε την πίεση στην ΑΔΕΔΥ (και αργότερα στη ΓΣΕΕ που δεν είχε καλέσει ακόμα όταν το περιοδικό πήγαινε στο τυπογραφείο) να δώσει στα καλέσματα πανελλαδική-πανεργατική διάσταση. Μέσα σε μια συγκυρία που οι γυναίκες ξεσηκώνονται απ’ άκρη σ’ άκρη του πλανήτη, η πάλη ενάντια στις διακρίσεις είναι μια πανεργατική μάχη ενάντια στο ίδιο το σύστημα.
Θεωρία και πράξη
Η Μαρία Στύλλου στο άρθρο «Ενάντια στην καταπίεση, η θεωρία και η πράξη» συνοψίζει την συζήτηση που συνοδεύει την πάλη για την απελευθέρωση. Φταίει το φύλο για την καταπίεση των γυναικών; Ποιος είναι ο ρόλος της οικογένειας στον καπιταλισμό; Πώς συνδέονται η παραγωγή με την αναπαραγωγή της εργατικής τάξης; Μπορούμε να ξεπεράσουμε τον κατακερματισμό που προκαλεί η θεωρία των προνομίων/
ταυτοτήτων με τη διαθεματικότητα; Είναι θέμα παιδείας η καταπολέμηση του σεξισμού; Επωφελούνται από την καταπίεση των μειονοτήτων οι εργάτες που ανήκουν στην πλειονότητα; Πρόκειται για ερωτήματα που δεν περιορίζονται στη σφαίρα της θεωρίας, αντίθετα, ανοίγουν μέσα σε κάθε συζήτηση, χώρο και μάχη. Οι επαναστάτριες και οι επαναστάτες χρειάζονται τις ιδέες του μαρξισμού για να τα απαντήσουν.
Η Κατερίνα Θωίδου στο άρθρο «Η πάλη των γυναικών και οι δημοτικές εκλογές» δείχνει πόσο μεγάλη διάσταση παίρνει η εφαρμογή των ιδεών αυτών. Η εργατική τάξη, το υποκείμενο της επανάστασης και της απελευθέρωσης, είναι η μόνη που μπορεί να υλοποιήσει σε κάθε γειτονιά όλα αυτά που μπορούν να κάνουν την ισότητα πραγματική και τη ζωή των γυναικών και όλων των εργατών καλύτερη: 24ωροι παιδικοί σταθμοί σε γειτονιές και χώρους εργασίας, Βοήθεια στο Σπίτι, εστιατόρια και κοινωνικά παντοπωλεία, δομές στήριξης τοξικοεξαρτημένων, οίκοι ευγηρίας, δομές για κακοποιημένες γυναίκες, πρωτοβάθμια περίθαλψη, χώροι και προγράμματα αθλητισμού, αντισύλληψη και τεστ-ΠΑΠ σε δημοτικά ιατρεία.
Η Βανίνα Τζιουντιτσελί στο άρθρο «Ο αντιρατσισμός όπλο για το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων» περιγράφει το υπόβαθρο και τη συγκλονιστική πορεία αυτού του κινήματος. Σε μια κατάσταση παρατεταμένης πόλωσης, το κίνημα έγινε εξέγερση και χτύπησε καμπανάκι όχι μόνο για τους από πάνω αλλά για την ίδια την Αριστερά. Η ολιγωρία της να παρέμβει αλλά και η διστακτικότητά της στην πολιτική μάχη έβαλαν σε κίνδυνο την κατεύθυνση του κινήματος –δεν ήταν δεδομένο ότι ο κόσμος θα στραφεί προς τα αριστερά και θα απομονώσει τους φασίστες. Η επιλογή για πανεθνική αντιφασιστική – αντιρατσιστική κινητοποίηση στις 18 Δεκέμβρη αποδείχθηκε σωστή και κινητοποίησε δεκάδες χιλιάδες. Επόμενος σταθμός η 16 Μάρτη όπου το στοίχημα για την Αριστερά είναι να ενώσει τα Κίτρινα Γιλέκα με το διεθνές κίνημα κατά του ρατσισμού και του φασισμού.
Τέλος, ο Γιουνγκ-ικ Κιμ στο άρθρο «Ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί» εξηγεί την κατάσταση στην κορεατική χερσόνησο: ο εμπορικός πόλεμος των ΗΠΑ με την Κίνα κι όχι μόνο και οι εξοπλιστικοί ανταγωνισμοί που δημιουργούν ταραχή σε όλο τον Ειρηνικό είναι δυο πτυχές των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών που υπονομεύουν τη συνέχιση της «συνομιλίας» Β. Κορέας και ΗΠΑ. Άλλωστε η συνομιλία δεν είναι προσπάθεια ειρήνης αλλά αποτελεί μέρος της τακτικής των ΗΠΑ στην περιοχή. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες η Αριστερά της Νότιας Κορέας πρέπει να έχει καθαρό ότι την ειρήνη δεν την εγγυάται η νοτιοκορεάτικη κυβέρνηση, ο «διάλογος» ανάμεσα στις Κορέες και η εθνική ενότητα, αλλά η επαναστατική πάλη της εργατικής τάξης.
Στις βιβλιοκριτικές αυτού του τεύχους: «Η συγκρότηση της αγγλικής εργατικής τάξης» του Edward P. Thompson από τον Κώστα Βλασόπουλο, «Κάτι τρέχει με την οικογένεια – Έθνος, πόθος και συγγένεια στην εποχή της κρίσης» του Δημήτρη Παπανικολάου από τον Κώστα Τορπουζίδη και «1821 – Η δημιουργία ενός έθνους κράτους» των Θάνου Βερέμη, Γιάννη Κολιόπουλου και Ιάκωβου Μιχαηλίδη από τον Κώστα Πίττα.