Αντιφασιστικό και αντιρατσιστικό κίνημα
Pride 2019: Πενήντα χρόνια από το Stonewall - Η εξέγερση είναι ξανά επίκαιρη

Στα τέλη της δεκαετίας του ‘60, η αμερικάνικη κοινωνία βρίσκεται εν μέσω πολλών εσωτερικών και εξωτερικών προβλημάτων και αναταραχών. Ο ψυχρός πόλεμος ήταν σε εξέλιξη, η αμερικάνικη επέμβαση στο Βιετνάμ μετρούσε ήδη δεκατέσσερα χρόνια, η δολοφονία του Μ. Λ. Κινγκ τον Απρίλη του ’68 ήταν ακόμη στην επικαιρότητα, το κίνημα των Μαύρων Πανθήρων είχε μόλις χαρακτηριστεί από τον Τζον Έντγκαρ Χούβερ ως η μεγαλύτερη εσωτερική απειλή για τις ΗΠΑ και ο Ρ. Νίξον είχε αναλάβει τα καθήκοντα του προέδρου από τον Γενάρη του 1969. Μέσα σε αυτό το πολιτικό περιβάλλον ο σεξισμός, η απόλυτη κοινωνική απαξίωση των ομοφυλόφιλων, λεσβιών και τρανς ατόμων καθώς και η κρατική προπαγάνδα εναντίον τους ήταν στο φόρτε τους: από τις διαλέξεις στα σχολεία για τον «κίνδυνο της ομοφυλοφιλίας» και τις ψευδοεπιστημονικές συκοφαντίες περί «ψυχοπαθολογικής δυσλειτουργίας της προσωπικότητας» στην ψυχροπολεμική μακαρθική κατασκοπολογία για ομοφυλόφιλους «υποχείρια» των σοβιετικών.

Στην Christopher Street στο Greenwich Village της Νέας Υόρκης, από τα μέσα του 1966 λειτουργούσε το μπαρ Stonewall Inn υπό την κηδεμονία τριών μελών της τοπικής μαφίας. Ήταν το μεγαλύτερο και μοναδικό χορευτικό γκέι κλαμπ της πόλης κι εκεί μπορούσε κανείς να νιώσει συντροφικότητα, να βρει παρέα, να πιει, να χορέψει ή να ψωνιστεί σε ένα σχετικά προστατευμένο περιβάλλον. Άσπροι, μαύροι, Λατίνοι, ομοφυλόφιλοι και λεσβίες, ντραγκ κουίνς, τρανς και παρενδυτικά άτομα διασκέδαζαν και συναναστρέφονταν με άνεση. Λάδωνε σε σταθερή βάση την αστυνομία ώστε να απολαμβάνει την προστασία της και παράλληλα να πληροφορείται για τις εφόδους της. Έτσι μια φορά τον μήνα ήταν όλοι έτοιμοι, μετά από την σχετική ενημέρωση, να παίξουν τους «ρόλους» τους.

Στις 28 του Ιούνη του 1969 κι ενώ η μηνιαία αστυνομική επιχείρηση είχε γίνει μια βδομάδα πριν, στο Stonewall γίνεται πάλι έφοδος από το τμήμα Δημόσιας Ηθικής της Ν. Υόρκης. Εκείνο το βράδυ στην Christopher Str κυκλοφορούσε πολύ περισσότερος κόσμος από ότι συνήθως. Σύμφωνα με μαρτυρίες η κηδεία της Judie Garland, που είχε αφήσει την τελευταία της πνοή λίγες μέρες πριν στο Λονδίνο, και που τελέστηκε σε μικρή απόσταση από το μπαρ, είχε μαζέψει μεγάλο πλήθος θαυμαστών, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν ομοφυλόφιλοι καθώς η εκλιπούσα σταρ υπήρξε μεγάλο γκέι ίνδαλμα. Πολλοί απ’ αυτούς κατηφόρισαν προς τη γειτονιά με τα μπαρ για ένα ποτό στη μνήμη της.

Καθώς η αστυνομική επιχείρηση καθυστερούσε, ένα πλήθος από όσους αφήνονταν ελεύθεροι, καθώς και από συμπαραστάτες ή απλώς περίεργους από τους γύρω δρόμους, άρχισε να συγκεντρώνεται γύρω από το Stonewall. Το πλήθος γινόταν όλο και μεγαλύτερο καθώς η νύχτα προχωρούσε και η αστυνομική επέμβαση δεν έλεγε να τελειώσει. Οι συμπλοκές ξεκίνησαν όταν μια γυναίκα με χειροπέδες συνοδευόμενη από αστυνομικούς προς την κλούβα κατάφερε να τους ξεφύγει επανειλημμένως και να παλέψει μαζί τους ξανά και ξανά κάθε φορά που κατάφερναν να την πιάσουν. Σύμφωνα με μαρτυρίες αυτή ήταν η δυναμική λεσβία Storm DeLarverie. Οι ταραχές κλιμακώθηκαν σε τέτοιο βαθμό που χρειάστηκε να επέμβει η Τακτική Αστυνομία του Τμήματος Νέας Υόρκης. Η εξέγερση κράτησε έξι ημέρες.

Τα επεισόδια του Stonewall δεν θα ήταν σήμερα αξιομνημόνευτα σε τέτοιο βαθμό ούτε θα είχαν την καθολική αναγνώριση ενός εμβληματικού γεγονότος που οδήγησε σε νέους δρόμους την πολιτική αντιμετώπιση των ομοφυλόφιλων διεκδικήσεων, αν δεν τα ακολουθούσε η δημιουργία δυναμικών οργανώσεων που μετασχημάτισαν αυτό το κύμα ακατέργαστης και γνήσιας οργής σε μια ανερχόμενη κοινωνική δύναμη.

Ρήξη

Ρήξη ανάμεσα στους παλαιάς κοπής ακτιβιστές και στην δυναμικά ανερχόμενη ομάδα των νεώτερων και πιο μαχητικών αγωνιστών προέκυψε όταν οι Mattachine ακτιβιστές (συλλογικότητα ομοφυλόφιλων των αρχών της δεκαετίας του ’50) ενόψει της συνάντησης που θα είχαν με τον Δήμαρχο και την Αστυνομία ανάρτησαν στην πρόσοψη του Stonewall Inn μια πινακίδα που έγραφε: «Εμείς οι ομοφυλόφιλοι ζητούμε από τους ανθρώπους μας να διατηρήσουν ειρηνική και ήσυχη συμπεριφορά στους δρόμους του Village – Mattachine». Η παράκληση αυτή δεν είχε καμιά τύχη. Αγνοήθηκε στην πράξη καθώς κάθε βράδυ μετά τη νύχτα των επεισοδίων, όλο και περισσότεροι ομοφυλόφιλοι αλλά και ετεροφυλόφιλοι αριστεροί, από τους σοσιαλιστές και τους Μαύρους Πάνθηρες μέχρι τους Yippies (Youth International Party) και τους Puerto Rican Young Lords, κατέφθαναν στο σημείο για να συμμετέχουν στις νέες συγκρούσεις με τις αστυνομικές δυνάμεις.

Καθώς οι συγκρούσεις άρχισαν να υποχωρούν οι νεαροί ακτιβιστές άρχισαν να διανέμουν στον κόσμο φυλλάδια που έγραφαν: «Do You Think Homosexuals Are Revolting? You Bet Your Sweet Ass We Are» (Νομίζετε ότι οι ομοφυλόφιλοι έχουν εξεγερθεί; Στοιχηματίστε το κωλαράκι σας πως σίγουρα έχουμε) και ανακοίνωναν συνέλευση σ’ ένα αριστερό στέκι του Village γνωστό ως Alternative U. Αυτό που ξεκίνησε σαν μια δεδομένη επιτροπή από τους «Mattachine – New York» για να οργανώσει μια πορεία μνήμης για τις συγκρούσεις στο Stonewall, εξελίχθηκε σε ένα μεγάλο εκρηκτικό κίνημα, το GLF (Gay Liberation Front – Μέτωπο για την Απελευθέρωση των Ομοφυλόφιλων)! Μια συνειδητή και σαφής αναφορά στο Εθνικό Μέτωπο Απελευθέρωσης του Νότιου Βιετνάμ (South Vietnamese National Liberation Front) που εκείνη την εποχή πολεμούσε τις αμερικάνικες δυνάμεις στην Νοτιοανατολική Ασία. Ήθελαν έτσι να αντιμετωπίσουν όχι μόνο την ομοφοβία της αμερικανικής κοινωνίας, αλλά ένα ολόκληρο οικοδόμημα καταπίεσης και εκμετάλλευσης. Άρχισε έτσι να γίνεται κοινή συνείδηση ότι τα ζητήματα που αφορούσαν τις άδικες διακρίσεις ενάντια στους ομοφυλόφιλους ήταν ένα μέρος μιας ευρύτερης επαναστατικής ατζέντας που είχε να κάνει με την αλληλεγγύη σε κάθε καταπιεζόμενη μειονότητα!

Σε απάντηση ερώτησης από την εφημερίδα Rat «Τι είναι αυτό που σας κάνει επαναστάτες;», το GLF έγραψε: «Συγκαταλέγουμε τους εαυτούς μας μαζί με όλους τους καταπιεσμένους του κόσμου: Τους αγωνιστές του Βιετνάμ, τον τρίτο κόσμο, τους μαύρους, τους εργάτες… όλους όσους καταπιέζονται από αυτή την σάπια, βρώμικη, αισχρή, γαμημένη καπιταλιστική συνομωσία»!

Με την εξέγερση του Stonewall σα να δόθηκε το σύνθημα για μια υπερεπείγουσα επαναστατική σύγκρουση με το συντηρητικό κατεστημένο για την πλήρη και ολοκληρωτική απελευθέρωση όλων των φύλων, των σεξουαλικών προσανατολισμών και όλων των ταυτοτήτων έξω από το επιβεβλημένο κοινωνικό δίπολο «άνδρας – γυναίκα».

Παρά το γεγονός ότι στις συγκρούσεις στο Stonewall η συμμετοχή πολλών τρανς ατόμων ήταν άμεση και καταλυτική, στη συνέχεια αυτό ξεχάστηκε και το όλο γεγονός χαρακτηρίστηκε ως εξέγερση των ομοφυλόφιλων και των λεσβιών. Ωστόσο οι δράσεις που ακολούθησαν τα γεγονότα της 28ης Ιουνίου του ’69 ανέδειξαν ως σύμβολα του αγώνα δύο δυναμικές τρανς γυναίκες, τη Sylvia Rivera και την Marsha P. Johnson. Στενές φίλες και συναγωνίστριες οι δυο τους, μετά την εξέγερση του Stonewall προχώρησαν στην ίδρυση του STAR (Street Transvestite Action Revolutionaries). Αλλά και πριν τον Ιούνη του ’69, η ακτιβιστική τους δράση ήταν γνωστή από την συμμετοχή τους σε κινήματα για τα πολιτικά δικαιώματα, ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ, καθώς και στο Δεύτερο Κύμα Φεμινιστικής Κίνησης.

Οργή

Η εξέγερση του Stonewall δεν ήταν η πρώτη εξέγερση που πυροδοτήθηκε από τη συσσωρευμένη οργή με αφορμή μια έφοδο της αστυνομίας σε γκέι κλαμπ. Ούτε η σύνδεση του κινήματος που γεννήθηκε από αυτό με τα κινήματα που ξέσπαγαν στις ΗΠΑ έπεσε από τον ουρανό. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’60 είχαν σημειωθεί εξεγέρσεις, διεκδικήσεις, σύνδεση με το κίνημα Black Power, αλλά και κατακτήσεις. Όμως το Stonewall σηματοδότησε το πέρασμα σε μια νέα εποχή για το ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα, μετά και τον Μάη του ’68 που συγκλόνισε όλο τον πλανήτη.

Το 1970 έγιναν οι πρώτες συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις στη μνήμη αυτής της ιστορικής εξέγερσης, μετά από μια χρονιά με έντονες εξελίξεις στο ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα των ΗΠΑ. Ο στόχος για τη διοργάνωση μιας ετήσιας κινητοποίησης που θα θύμιζε την εξέγερση και θα αποτελούσε πόλο ορατότητας και οργάνωσης για τον κόσμο που μπαίνει στη μάχη για την απελευθέρωση, μπήκε τον Νοέμβρη του 1969 σε συνάντηση του ERCHO (Eastern Regional Conference of Homophile Organizations) στη Φιλαδέλφεια. Από τον Γενάρη του 1970 ξεκίνησαν συνελεύσεις με στόχο να οργανωθούν και να συντονιστούν οι συγκεντρώσεις στις διάφορες πόλεις, να προσκληθούν οργανώσεις και να μαζευτεί οικονομική ενίσχυση. Στο Σικάγο, το Λος Άντζελες, το Σαν Φρανσίσκο και τη Νέα Υόρκη ακτιβιστές και ακτιβίστριες βγήκαν στο δρόμο στις 27 και 28 Ιούνη για να τιμήσουν τον ένα χρόνο από την εξέγερση του Stonewall, αντιμετωπίζοντας τα μεγάλα εμπόδια που έβαλε η αστυνομία, την απειλή βίας και τα υπέρογκα πρόστιμα. Αυτές ήταν οι πρώτες διαδηλώσεις περηφάνιας, που σήμερα έχουν φτάσει να διοργανώνονται σε πάνω από 45 χώρες και εκατοντάδες πόλεις τον Ιούνη κάθε χρόνου.

Αφροδίτη Φράγκου, Βαγγέλης Χατζηνικολάου

Διαβάστε επίσης
στο περιοδικό Σοσιαλισμός από τα κάτω που κυκλοφορεί


Athens Pride 2018

Μια συγκλονιστική χρονιά από το περσινό Pride τιμάται στις φετινές διαδηλώσεις υπερηφάνειας. Μια χρονιά όπου το ΛΟΑΤΚΙ κίνημα βρέθηκε δεκάδες φορές και με δεκάδες αφορμές στο δρόμο. Με τις μεγαλειώδεις διαδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα για την καταδίκη των δολοφόνων του Ζακ, δημιουργώντας ένα τεράστιο κίνημα συμπαράστασης που δηλώνει πως δε θα κάνει πίσω μέχρι τη δικαίωση. Η δολοφονία του Ζακ τον περασμένο Σεπτέμβρη ανέδειξε με τον πιο βάρβαρο τρόπο τη σαπίλα ενός συστήματος που συγκαλύπτει, μιας αστυνομίας που περηφανεύεται για το όργιο βίας, αλλά και μια τεράστια αλληλεγγύη στους ΛΟΑΤΚΙ ανθρώπους από εκατοντάδες χιλιάδες, από εργατικά σωματεία, συλλογικότητες, φοιτητές και μαθητές.

Με τη συμμετοχή πολύχρωμων μπλοκ στους μεγάλους αντιφασιστικούς και αντιρατσιστικούς σταθμούς. Από τις 15 Σεπτέμβρη στο Σύνταγμα και τη διεθνή συνάντηση αντιφασιστικών κινημάτων τον Οκτώβρη. Μέχρι το Πολυτεχνείο, το διεθνή αντιρατσιστικό συντονισμό στις 16 Μάρτη και την κινητοποίηση στο Εφετείο για την καταδίκη των νεοναζί της Χρυσής Αυγής τον περασμένο Απρίλη.

Με την οργάνωση και τη συμμετοχή στην απεργιακή 8 Μάρτη. Στηρίζοντας τις μάχες για ίση αμοιβή για ίση εργασία, ενάντια στις σεξιστικές επιθέσεις και βάζοντας μπροστά τα δικαιώματα των τρανς γυναικών. Συνεχίζοντας ενάντια στις προτεινόμενες αλλαγές του Ποινικού Κώδικα που ρίχνουν στα μαλακά βιαστές και φασίστες.

Αλλά και διεθνώς, τα κινήματα ενάντια στις διακρίσεις φουντώνουν από την Αμερική του Τραμπ μέχρι τη Βραζιλία του Μπολσονάρο, την Αυστρία, τη Γερμανία, την Αγγλία και παντού. Μέσα σε συνθήκες όπου οι από πάνω προσπαθούν να μας πείσουν πως οι αγώνες μας δεν μπορούν να αλλάξουν τους συσχετισμούς, το πολύχρωμο κίνημα μαζί με την εργατική τάξη αποδεικνύει καθημερινά πως η ελπίδα βρίσκεται στους αγώνες μας.

Μέσα στην περίοδο της πιο μεγάλης κρίσης των από πάνω, στις τράπεζες, στις κυβερνήσεις και στους θεσμούς τους, το φετινό Pride γυρνάει στη γέννηση του ΛΟΤΑΚΙ κινήματος. Πενήντα χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την εξέγερση του Stonewall! Στις 28 Ιούνη 1969, ένας (συνηθισμένος) έλεγχος της αστυνομίας στο μπαρ Stonewall Inn της Νέας Υόρκης πήρε μια διαφορετική τροπή. Η αγανάκτηση από τις συνεχείς επισκέψεις της αστυνομίας στο μεγαλύτερο γκέι μπαρ οδήγησε σε ολονύχτιες συγκρούσεις. Η μαχητική διεκδίκηση των ΛΟΑΤΚΙ δικαιωμάτων ξαναμπήκε στην ατζέντα του κινήματος. Το Stonewall συνέβη σε μια περίοδο που η εργατική τάξη και η νεολαία της Αμερικής βρίσκονταν σε αναβρασμό. Το αντιπολεμικό κίνημα ενάντια στην αμερικάνικη εισβολή στο Βιετνάμ, η δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ την περασμένη χρονιά, η άνοδος του κινήματος των Μάυρων Πανθήρων, οι επιθέσεις της κυρίαρχης τάξης που λυσσαλέα προπαγάνδιζε πως η ομοφυλοφιλία είναι ψυχοπάθεια. Ο διεθνής Μάης του ‘68 και η συνέχειά του.

Όλα αυτά συνετέλεσαν στη γέννηση ενός μαχητικού ΛΟΑΤΚΙ κινήματος που συνδέθηκε με την εργατική τάξη και τα κινήματα αντίστασης. Που κέρδισε τη συμπαράσταση χιλιάδων και βγήκε στους δρόμους για να τους κερδίσει όλους. Μέσα από αυτό δημιουργήθηκαν και οι μεγαλύτερες οργανώσεις, όπως το GLF (Gay Liberation Front) - που η ονομασία του παρέπεμπε στη βιετναμέζικη αντίσταση και δήλωνε ανοιχτά επαναστατικό. “Είμαστε μαζί με όσους καταπιέζονται από αυτή την σάπια, βρώμικη, αισχρή, γαμημένη καπιταλιστική συνομωσία”!

Ανέδειξε επίσης σπουδαίες τρανς ακτιβίστριες όπως η Sylvia Rivera και η Marsha Johnson οι οποίες εμπνεύστηκαν και έφτιαξαν το STAR (Street Transvestite Action Revollutionaries).

Αυτή η περίοδος και η φωτιά των νέων οργανώσεων βοήθησαν στην οργάνωση των πρώτων ΛΟΑΤΚΙ οργανώσεων και εδώ, στον απόηχο της Χούντας. Έχουμε πίσω μας σαν κίνημα μια τεράστια, πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία. Που αναδεικνύει την ταξική προέλευση της καταπίεσης των ΛΟΑΤΚΙ ανθρώπων και δείχνει το δρόμο για να παλέψουμε μέχρι να την τσακίσουμε. Μας δείχνει το πως οι άρχουσες τάξεις διαχρονικά προσπάθησαν να μας διαιρέσουν, είτε προσπαθώντας να καταστείλουν τις ζωές, το φύλο και τη σεξουαλικότητά μας δημιουργώντας αντιεπιστημονικά παραμύθια, είτε "επιβάλλοντας" τον αποκλεισμό μας από τη δουλειά, την Υγεία, την Παιδεία. Μας δείχνει όμως ακόμα τις αντιστάσεις ενός ολόκληρου κόσμου που καταπιέζεται από το ίδιο σύστημα. Και το πώς όταν αυτές ενώνονται μπορούν να τσακίσουν τους πιο σκληρούς νόμους και τις πιο συντηρητικές ιδέες.

Αυτή την περίοδο έχουμε μπροστά μας αντίστοιχες προκλήσεις. Σαφώς τα τελευταία χρόνια έχουμε κερδίσει πολλά. Όμως η κρίση, οι πολιτικές της λιτότητας, οι ανταγωνισμοί, ο ρατσισμός κι ο σεξισμός του συστήματος είναι απειλές που χρειάζονται συνολική απάντηση. Μπορούμε να τσακίσουμε το σύστημα της εκμετάλλευσης και της καταπίεσης.

Για να το καταφέρουμε αυτό δεν αρκούν η ορατότητα, η προοδευτική εκπροσώπηση και η ατομική στάση. Χρειάζεται η οργανωμένη εργατική τάξη που μπορεί να πάει τη μάχη μέχρι το τέλος. Η στήριξη των Pride από εργατικά συνδικάτα, όπως έγινε πέρυσι με την ΕΙΝΑΠ και τους γιατρούς των νοσοκομείων ή πρόπερσι με την ΑΔΕΔΥ έδωσαν τεράστια δύναμη και ώθηση στους αγώνες μας. Το υγειονομικό κίνημα πρωτοστάτησε στον αγώνα για δικαίωση του Ζακ σπάζοντας τις προσπάθειες συγκάλυψης. Η ΑΔΕΔΥ δύο χρόνια μετά, προχώρησε στην απόφαση για απεργία στις 8 Μάρτη, τη διεθνή μέρα των γυναικών. Είναι προχωρήματα που μας δίνουν έμπνευση και κατεύθυνση για το πώς μπορούμε να νικήσουμε!

Το ίδιο διεκδικούμε να γίνει και φέτος. Στήριξη των συνδικάτων στο Pride 2019, στις 8 Ιούνη στην πλατεία Συντάγματος, με αποφάσεις συμμετοχής και συνέχεια της συζήτησης που άνοιξε η απεργιακή 8 Μάρτη. 50 χρόνια από το Stonewall η εξέγερση είναι ξανά επίκαιρη

Καλέστε τα σωματεία, τους φοιτητικούς συλλόγους και τις συλλογικότητές σας να συμμετέχουν οργανωμένα στις φετινές διαδηλώσεις σε όλες τις πόλεις και ελάτε να παλέψουμε μαζί ενάντια στο σύστημα που γεννά τις διακρίσεις!

ΑΝΤΑΡΣΥΑ LGBTQI