Βιβλία

Πρόσφατα κυκλοφόρησε ένα ακόμα βιβλίο του Δημήτρη Λιβιεράτου με τίτλο Περιδιάβαση στην ελληνική οικονομία και ιστορία (19ος - 20ος αιώνας). Ένα βιβλίο για την ιστορία του ελληνικού καπιταλισμού που είναι γραμμένο από την οπτική της κριτικής στις θεωρίες της «ψωροκώσταινας» που είχαν κυριαρχήσει και στην αριστερά. Ο Δημήτρης Λιβιεράτος είναι ένας ιστορικός του εργατικού κινήματος που με το έργο του έχει ανοίξει δρόμους για την ανάδειξη των αγώνων της τάξης μας που έχουν καθορίσει όλη την σύγχρονη ιστορία. Τα βιβλία του είναι αναντικατάστατα, όπως το τρίτομο Κοινωνικοί Αγώνες στην Ελλάδα, αλλά και μονογραφίες όπως Μεγάλες Ώρες της Εργατικής Τάξης, Η κίνηση των 115: Κοινωνικοί αγώνες 1962-1967. 

Το βιβλίο του Θανάση Καμπαγιάννη, Το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα στην Ελλάδα 1918-1926 παρουσιάζει τις μεγάλες μάχες εκείνων των χρόνων με κέντρο την Γενική Απεργία του Αυγούστου του 1923. Το ΣΕΚΕ οι επαναστατικές Ρίζες της Αριστεράς στην Ελλάδα, από τον Λ. Μπόλαρη αναλύει τις πολιτικές μάχες της περιόδου και την πορεία από το ΣΕΚΕ/ΚΚΕ του Πουλιόπουλου στο σταλινικό κόμμα του Ζαχαριάδη. Το βιβλίο του Π.Πουλιόπουλου, Δημοκρατική ή Σοσιαλιστική Επανάσταση στην Ελλάδα γράφτηκε το 1934 όταν το σταλινικό ΚΚΕ εγκατέλειπε την προοπτική της σοσιαλιστικής επανάστασης. Το αποτέλεσμα ήταν η συντριβή του κινήματος στη δεκαετία του ’40, όπως αναλύει το βιβλίο Αντίσταση η Επανάσταση που Χάθηκε. 

Το βιβλίο του Μπάμπη Κουρουνδή Το Σύνταγμα και η Αριστερά από τη “βαθιά τομή” του 1963 στο Σύνταγμα του 1975, μας θυμίζει τους αγώνες που χρειάστηκαν για να μπουν βασικά δημοκρατικά δικαιώματα στο Σύνταγμα και είναι επίκαιρο με την σημερινή συζήτηση για την συνταγματική αναθεώρηση.

Η Αριστερά στην Ελλάδα δεν ξεκίνησε με το «εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ» ούτε τέλειωσε με την αποτυχία του. Μαθαίνουμε από την ιστορία της, για να δώσουμε τις μάχες μας με νικηφόρα στρατηγική. 

Την ώρα που ο Μητσοτάκης και οι υπουργοί του αναγγέλλουν κύμα ιδιωτικοποιήσεων που θα φέρουν επενδύσεις δουλειές και μισθούς για όλους, η παγκόσμια οικονομία έχει μπει σε επιβράδυνση, με τα διλήμματα και την αστάθεια να εντείνονται για όλες τις άρχουσες τάξεις. 

Για τις ρίζες αυτής της αστάθειας πολύτιμο παραμένει το βιβλίο του Κρις Χάρμαν Καπιταλισμός Ζόμπι – Η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση και η επικαιρότητα του Μαρξ. Είναι μια οξυδερκής ανάλυση της καπιταλιστικής κρίσης που χτύπησε το παγκόσμιο σύστημα στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας και από την οποία δε λέει να βγει, και ταυτόχρονα τεκμηριώνει γιατί η αντίληψη του Μαρξ για τον καπιταλισμό αποτελεί τη βάση για κάθε ερμηνεία του κόσμου, όπως αυτός αναδύθηκε και εξελίχθηκε τον τελευταίο ενάμιση αιώνα. Οσο για τον ελληνικό καπιταλισμό, τις φιλοδοξίες, τις αποτυχίες και την κρίση του, διαβάστε την έκδοση του Μαρξιστικού Βιβλιοπωλείου Ο ελληνικός καπιταλισμός, η παγκόσμια οικονομία και η κρίση. 

Το πολύ ενδιαφέρον βιβλίο με τίτλο Του ανταποκριτή μας στο Λονδίνο Καρλ Μαρξ, σε επιμέλεια του Νίκου Στραβελάκη, αποτελείται από μια συλλογή άρθρων του Μαρξ που δημοσιεύτηκαν στην αμερικάνικη εφημερίδα New York Daily Tribune στην οποία υπήρξε ανταποκριτής το διάστημα 1852-1862. μέσα από την οπτική γωνία του ‘δημοσιογράφου’ Μαρξ την πολιτική και κοινωνική κατάσταση στην Ευρώπη μετά το κύμα των επαναστάσεων του 1848 και ταυτόχρονα είναι ενδεικτικό της τεράστιας προσπάθειας που κατέβαλλε στη μελέτη της πολιτικής οικονομίας και που οδήγησε στη συγγραφή του «Κεφάλαιου». Με την Αποκρυπτογράφηση του Κεφάλαιου ο Αλεξ Καλλίνικος επιχειρεί μια δυναμική παρέμβαση στη συζήτηση για τη μακρά πορεία αναμέτρησης του μνημειώδους έργου του Μαρξ με τις προκλήσεις που ανέδειξε η ίδια η εξέλιξη του καπιταλισμού. 

Οι επαναστατικές ιδέες του Μαρξ, ένα βιβλίο γραμμένο επίσης από τον Αλεξ Καλλίνικο, είναι η πιο ολοκληρωμένη παρουσίαση των ιδεών και της δράσης του. Ο συγγραφέας, με αφετηρία τη θέση ότι υπάρχει μια αδιάρρηκτη σύνδεση ανάμεσα στην κατανόηση του κόσμου και την πάλη για τη ριζική αλλαγή του, πετυχαίνει να αναδείξει την πραγματική επαναστατική παράδοση του Μαρξ. Μια καλή εισαγωγή στη μαρξιστική θεωρία που αξίζει να διαβάσει κάθε νέος αγωνιστής και αγωνίστρια είναι το Μαρξισμός – Θεωρία και πράξη του Κ. Χάρμαν.

 

---

Υπάρχουν πλέον μια σειρά ιστορικές μελέτες και άλλα βιβλία που μας βοηθάνε να απαντήσουμε στους εθνικιστικούς μύθους. 

Ένα από τα πιο πρόσφατα είναι του Σπύρου Καράβα με τίτλο Οι Μακεδονίες των άλλων Το μαχαίρι της ιστορίας και οι νομοτέλειες της γεωγραφίας: Μικρό ανθολόγιο 1912-1992. Στις σελίδες του βρίσκουμε μια αναλυτική προσέγγιση των κυρίαρχων αντιλήψεων που διαπότιζαν τους ιδεολογικούς μηχανισμούς του ελληνικού κράτους. Από αυτήν προκύπτει ότι το δόγμα “η Μακεδονία είναι μία και ελληνική” άρχισε να διεκδικεί την κυριαρχία του στο δημόσιο λόγο μόνο μετά το 1990, με το ξέσπασμα της κρίσης των καθεστώτων του “υπαρκτού” σοσιαλισμού στην Αν. Ευρώπη και την κατάρρευση της Γιουγκοσλαβίας στα Βαλκάνια. Είναι εντυπωσιακό να ανακαλύπτει κάποιος/α ότι σε σχολικό βιβλίο Γεωγραφίας ακόμα και το 1976 γραφόταν «Σήμερον δεν ανήκει ολόκληρος η Μακεδονία εις την Ελλάδα αλλά μόνον το νότιον τμήμα αυτής. Τα βόρεια τμήματα της κατέχουν η Βουλγαρία και η Γιουγκοσλαβία». Η έκδοση του Μαρξιστικού Βιβλιοπωλείου Η κρίση στα Βαλκάνια το Μακεδονικό και η Εργατική Τάξη παραμένει πολύτιμη, τόσο για τα ιστορικά της στοιχεία όσο και για τη διεθνιστική ταξική οπτική που διαπερνάει όλα τα κείμενά της. Η πρώτη έκδοση είχε γίνει από την ΟΣΕ (την οργάνωση που προήλθε το ΣΕΚ) το 1993 και η τότε κυβέρνηση της ΝΔ του πατήρ Μητσοτάκη την είχε σύρει στα δικαστήρια. Το κίνημα συμπαράστασης στους «5 της ΟΣΕ» ήταν κομμάτι των αγώνων που γκρέμισαν τη Δεξιά την προηγούμενη φορά. Και επειδή τα φαντάσματα του εθνικισμού επιστρέφουν με πρώτο διδάξαντα τον ίδιο τον Τραμπ και τους απανταχού μιμητές του, αξίζει να (ξανα)διαβάσουμε και να μελετήσουμε το κείμενο του Κρις Χάρμαν Μαρξισμός και Εθνικισμός.

 

---

Μια σειρά βιβλία που κυκλοφόρησαν τη χρονιά που πέρασε είναι χρήσιμα για τους αντιφασιστικούς αγώνες που θα συνεχίσουμε να δίνουμε το επόμενο διάστημα. 

Με την ώρα που η ηγεσία της ναζιστικής συμμορίας θα απολογηθεί να ζυγώνει, το βιβλίο του Δημήτρη Ψαρρά, Ο Αρχηγός – Το αίνιγμα του Νίκου Μιχαλολιάκου αποκτάει μια νέα επικαιρότητα. Πρόκειται για μια μεθοδική και λεπτομερή τεκμηρίωση του κεντρικού ρόλου του φυρερίσκου στην εγκληματική οργάνωση που λειτουργούσε με μανδύα πολιτικού κόμματος. Το βιβλίο της Βασιλικής Γεωργιάδου, Η Άκρα Δεξιά στην Ελλάδα 1965-2018 είναι μια συστηματική καταγραφή της γενεαλογίας των ακροδεξιών και φασιστικών συμμοριών και μορφωμάτων από τη δεκαετία του ’60 μέχρι πρόσφατα. Δηλαδή από την εποχή του κόμματος της 4ης Αυγούστου του Πλεύρη μέχρι το ΛΑΟΣ του Καρατζαφέρη και την Χρυσή Αυγή. Το βιβλίο του Μιχάλη Τρεμόπουλου Τα τρία Ε (ΕΕΕ) και ο Εμπρησμός του Κάμπελ φέρνει στο φως την ιστορία του αντισημιτικού πογκρόμ των προγόνων των ναζί της Χρυσής Αυγή το 1931 στη Θεσσαλονίκη

Τα Χειρόγραφα 1944-1947 – Από τη Θεσσαλονίκη στο Ζοντερκομάντο του Άουσβιτς είναι ο τίτλος της συγκλονιστικής μαρτυρίας του Μαρσέλ Νατζαρή. Μας θυμίζουν τη φρίκη του Ολοκαυτώματος αλλά και της αντίστασης. Ο Νατζαρή, επιζήσας του Ολοκαυτώματος, διέσωσε στα χειρόγραφά του την ιστορία της απόπειρας εξέγερσης των Εβραίων -ανάμεσά τους και κάμποσοι Έλληνες- της Ζοντερκομάντο -της ομάδας που οδηγούσε τους μελλοθάνατους στους θαλάμους αερίων- στο Άουσβιτς. Ο Θωμάς Σίδερης στην εργασία του Τα Τρένα της Σιωπής Οι «πόλεις των Εβραίων» στο Τερέζιενσταντ και στην Τρεμπλίνκα επικεντρώνεται σε αυτά τα δυο στρατόπεδα θανάτου των ναζί μέσα από τις μαρτυρίες δυο επιζώντων απ’ αυτά, της Άλις Χερτζ Σόμμερ και στην γραπτή καταγραφή του Γιάνκελ Γουέρνικ. Το βιβλίο Ήταν πιο πολύ το ξύπνημα του ανθρώπου - Η προσωπική μαρτυρία του Ελληνοεβραίου Σαμουήλ Μιζάν από την Αντίσταση και την Κατοχή αναδεικνύει μια «ξεχασμένη» πλευρά της Αντίστασης, την συμμετοχή Εβραίων αγωνιστών στην Αντίσταση. Μέσα από τις 99 (αριθμημένες στο χειρόγραφο) σελίδες του, παρακολουθούμε τη σταδιακή μεταμόρφωση του Σάμη: από νεαρό μαθητή γυμνασίου, μόλις 17 χρονών, που την 28η Οκτώβρη του 1940 χαιρόταν με τους συνομήλικούς τους γιατί «τα μαθήματα σταματούν», σε «καπετάν-Ξένο» και σημαντικό μαχητή της Αντίστασης μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ.

Το Ολτρετορέντε - μια καθόλου συνηθισμένη αντιφασιστική ιστορία του Πίνο Κακούτσι, λέει την άγνωστη ιστορία της αντιφασιστικής Πάρμας στην Ιταλία. Το 1922 η εργατική τάξη της πόλης απάντησε ενωμένα στην επιδρομή των συμμοριών του Μουσολίνι. Σοσιαλιστές, κομουνιστές, αναρχικοί, καθολικοί εργάτες και εργάτριες έστρωσαν στο κυνήγι του Μελανοχιτώνες. Και η νίκη της Πάρμας έδωσε ώθηση στην πρώτη μαζική αντιφασιστική οργάνωση στην ιστορία, τους Arditi del Popolo. Το βιβλίο του Tom Behan, Arditi del Popolo: Η ιστορία της πρώτης αντιφασιστικής οργάνωσης και η αποτρέψιμη άνοδος του Μουσολίνι που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του Μαρξιστικού Βιβλιοπωλείου είναι πολύτιμο για να ανακαλύψουμε την ιστορία μας. 

---

• Θα τα βρείτε στο Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο