Καθώς γράφω αυτό το άρθρο, ο λαός του Πουέρτο Ρίκο συμπληρώνει εφτά μέρες διαδηλώσεων στους δρόμους του Σαν Χουάν σε όλο και μεγαλύτερα πλήθη. Η οργή ξέσπασε με αφορμή τα σκάνδαλα διαφθοράς και τις μηχανορραφίες του κυβερνήτη Ρικάρντο Ροσεγιό, και δεν δείχνει σημάδια υποχώρησης. Στην κατάσταση προστίθεται η καταστροφική διαχείριση της αποκατάστασης από τον τυφώνα Μαρία [που έπληξε το νησί το 2017]. Aποικιοκρατία, ρατσισμός της κυβέρνησης Τραμπ, νεοφιλελεύθερη ατζέντα της επιτροπής FOMB (ένα είδος Τρόικας που στήθηκε το 2016 από την αμερικάνικη κυβέρνηση για τη ‘διαχείριση’ του χρέους του Πουέρτο Ρίκο) και η ανικανότητα της κυβέρνησης Ροσεγιό, όλα αυτά ήταν τα συστατικά που σιγόβραζαν κάτω από την επιφάνεια. Τελικά, αυτό που έκανε την κατσαρόλα να εκραγεί ήταν η διαρροή των προσωπικών μηνυμάτων ανάμεσα στον Ροσεγιό και τα τσιράκια του, όπου αποκαλύφθηκε το μέγεθος της αναισθησίας τους και της καθολικής περιφρόνησης προς τους φτωχούς, τις γυναίκες, τους και τις ΛΟΑΤΚΙ και άλλα καταπιεσμένα τμήματα της κοινωνίας.
Το κίνημα πλέον εξαπλώνεται και στο υπόλοιπο νησί, στην εργατική τάξη και τους απλούς ανθρώπους. Η τελευταία φορά που συγκλόνισαν το νησί μαζικές διαδηλώσεις ήταν το 1999, για την απομάκρυνση του αμερικάνικου ναυτικού από τη νησίδα Μπιέκες. Σήμερα οι διαδηλωτές ζητάνε όλοι μαζί την παραίτηση του Ροσεγιό. Αυτό που εξελίσσεται είναι μεγάλης σημασίας: οι απλοί άνθρωποι έχουν καταλάβει την κεντρική σκηνή των εξελίξεων την ώρα που τα πολιτικά κόμματα τρέχουν να προφτάσουν.
Τα τσατ μεταξύ του Ροσεγιό και μελών της κυβέρνησής τους (που ίσως τα διέρρευσε ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών) έβγαλαν τον κόσμο αμέσως στο δρόμο. 12 άντρες της κυβέρνησης οργάνωναν συμπαιγνίες για να καταστρέψουν τη φήμη πολιτικών τους αντιπάλων, μοιράζονταν πληροφορίες για να αλληλοεξυπηρετούνται και μαγείρευαν τρόπους ώστε να αλλάξουν το “αφήγημα” σε κοινωνικά ζητήματα. Αυτό θα ήταν αρκετό ως σκάνδαλο και αιτία πτώσης της κυβέρνησης. Όμως, ήταν η χυδαιότητα, η αισχρότητα, η αφιλτράριστη ομοφοβία και ο μισογυνισμός που προκάλεσε τον τεράστιο σεισμό στο Πουέρτο Ρίκο.
Αποκαλούσαν την πρόεδρο του δημοτικού συμβουλίου της Νέας Υόρκης “πουτάνα”, κορόιδευαν τους νεκρούς από τον τυφώνα Μαρία, χρησιμοποιούσαν ομοφοβικές εκφράσεις για άλλους πολιτικούς και για τον τραγουδιστή Ρίκι Μάρτιν. Αυτά μετατράπηκαν στο σπίρτο που έβαλε τη φωτιά.
Η απαίτηση να παραιτηθεί ο Ροσεγιό ήρθε γρήγορα. Μια φεμινιστική συλλογικότητα οργάνωσε διαδήλωση στο αεροδρόμιο που θα ερχόταν ο κυβερνήτης. Ο Ροσεγιό κατάφερε να τις αποφύγει και ταμπουρώθηκε στη Φορταλέσα (την επίσημη κατοικία). Έρχονταν όμως στο φως 889 σελίδες από τα τσατ και το κίνημα έπαιρνε φόρα. Την Κυριακή 14 Ιούλη, δημόσιοι υπάλληλοι, από την εταιρεία του ρεύματος και εκπαιδευτικοί, οργάνωσαν κοινή διαδήλωση. Τη Δευτέρα 15 πήραν την πρωτοβουλία καλλιτέχνες και ενθάρρυναν τον κόσμο να μείνει στο δρόμο. 20 χιλιάδες διαδήλωναν όταν η κυβέρνηση έστειλε τα ΜΑΤ. Ένας αμερικάνος δημοσιογράφος βρισκόταν στον αέρα όταν ξεκίνησαν οι συγκρούσεις και είπε πως πιθανότατα η αστυνομία προκάλεσε τα επεισόδια. Για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες οι Πορτορικανοί δεν ήταν διατεθειμένοι να υποχωρήσουν. Άρχισαν να φωνάζουν “Δεν φοβόμαστε. Είμαστε περισσότεροι” και οι φωνές τους αντηχούσαν στους δρόμους του παλιού Σαν Χουάν. Άρχισαν να πετάνε φλεγόμενα αντικείμενα, πέτρες και τούβλα ενάντια στα δακρυγόνα που πέταγε η αστυνομία.
Μετά τη σύγκρουση, το παλιό Σαν Χουάν έμοιαζε με πεδίο μάχης. Η αστυνομία έδωσε συνέντευξη τύπου και όταν ο επιθεωρητής Χένρι Εσκαλέρα ρωτήθηκε για την εκτεταμένη χρήση δακρυγόνων, έριξε το φταίξιμο στους διαδηλωτές και πρόσφερε στη χώρα έναν ενδιαφέροντα ορισμό για τη δημοκρατία:
“Είμαστε εδώ για να διασφαλίσουμε το δικαίωμά τους στην ελευθερία του λόγου και κοιτάξτε τι κάνανε. Αυτό δεν είναι δημοκρατία. Το να χτυπάς τους άλλους, το να πετάς δακρυγόνα, πέτρες, κροτίδες δεν είναι δημοκρατία. Είμαστε μια δημοκρατική χώρα με δημοκρατική κυβέρνηση και θα την υπερασπιστούμε μέχρις εσχάτων, με όλες τις συνέπειες. Η αστυνομία είναι εδώ για να υπερασπίσει τη δημοκρατία και θα το κάνει”.
Η προσπάθειά του να αλλάξει την πραγματικότητα δεν πέρασε απαρατήρητη από τον κόσμο που σήκωσε το γάντι. Την Τετάρτη 17 Ιούλη, μισό εκατομμύριο κόσμος, ανάμεσά τους οι τραγουδιστές Ρίκι Μάρτιν, Ρεσιντέντε, Μπαντ Μπάνι και ο ηθοποιός Μπενίσιο ντελ Τόρο, βγήκαν στους δρόμους γύρω από τη Φορταλέσα. Τα συνθήματα “Θα παλέψουμε μέχρι τελευταίας ρανίδας του αίματός μας”, “Δεν φοβόμαστε, είμαστε περισσότεροι”, ακούστηκαν παντού και έστειλαν την απάντηση του λαού του Πουέρτο Ρίκο ότι “Αυτή είναι η Δημοκρατία”.
Το επόμενο πρωί, ο Ροσεγιό αναγκάστηκε να παραδεχθεί τη σημασία της διαδήλωσης. Όμως επέμεινε ότι δεν παραιτείται. Πλέον, το Πουέρτο Ρίκο βρίσκεται σε φάση εξέγερσης, ανανοηματοδοτώντας τη δημοκρατία από τα κάτω, με τρόπο ώστε ο μισογυνισμός, η ομοφοβία, η διαφθορά και ο αρπακτικός καπιταλισμός δεν θα είναι κομμάτι της εξίσωσης.
Τα πράγματα κινούνται πολύ γρήγορα. Εργατικά συνδικάτα μπήκαν στη διαδήλωση μπροστά στη Φορταλέσα και λένε πως θα παραμείνουν εκεί μέχρι να φύγει ο Ροσεγιό. Η βία έχει υποχωρήσει και τα ΜΑΤ δεν ρίχνουν δακρυγόνα. Οι διαδηλώσεις απλώνονταν στο Πόνσε και στο Κάγουας. Το κίνημα έχει ήδη γκρεμίσει τη νομιμοποίηση μιας διεφθαρμένης άρχουσας τάξης που είχε ποντάρει στην ιδιωτικοποίηση και τη λιτότητα. Σε μια χώρα που ήδη ζούσε κάτω από τους καταπιεστικούς κανόνες μιας αποικιοκρατικής δύναμης που εκπροσωπείται από την Χούντα (επιτροπή) που διορίστηκε από το αμερικάνικο Κογκρέσο και όχι από το λαό του Πουέρτο Ρίκο.