Με απλά λόγια το Μνημόνιο απέτυχε να σταματήσει τον ολισθηρό κατήφορο προς την χρεοκοπία. "Οι υπουργοί της Ευρωζώνης", γράφει η εφημερίδα Financial Times, "παραδέχτηκαν αυτό το Σαββατοκύριακο δημόσια ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί... πρόσθετα μετρητά από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή κάποιον άλλον διεθνή οργανισμό".
Η αποτυχία του Μνημονίου δεν εξέπληξε, φυσικά, κανέναν. Η δυσοσμία της χρεοκοπίας είχε κυριεύσει εδώ και βδομάδες τις "αγορές". Τις τελευταίες μέρες η μπόχα είχε γίνει ανυπόφορη. "Σύμφωνα με πληροφορίες από πηγές της γερμανικής κυβέρνησης", έγραφε στην ηλεκτρονική του έκθεση το "έγκυρο" γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, "η κυβέρνηση του Παπανδρέου μελετάει την εγκατάλειψη του Ευρώ και την επανεισαγωγή ενός εθνικού νομίσματος". Όλες τις προηγούμενες μέρες οι εφημερίδες ήταν γεμάτες από σενάρια για μια επικείμενη, άμεση αναδιάρθρωση του χρέους. Φυσικά η κυβέρνηση έτρεξε να τα διαψεύσει. Μάταια: την Παρασκευή τα επιτόκια των διετών ομολόγων του ελληνικού δημοσίου έφτασαν στο 25%.
Ένα χρόνο μετά την υπογραφή του Μνημονίου η κυβέρνηση βρίσκεται σήμερα ξανά στο σημείο μηδέν, στο σημείο από όπου ξεκίνησε: οι κρουνοί της χρηματοδότησης έχουν κλείσει ερμητικά και οι υπουργοί ψάχνουν απεγνωσμένα λύσεις. Μόνο που αυτή τη φορά ο ουρανός είναι ακόμα πιο σκοτεινός και τα σύννεφα στον ορίζοντα ακόμα πιο βαριά.
Επέκταση
Πέρσι, όταν η ελληνική κυβέρνηση υπέγραφε το Μνημόνιο, η μεγάλη ανησυχία των υπουργών της Ευρωζώνης ήταν μήπως η ελληνική κρίση επεκταθεί και στις υπόλοιπες χώρες των ευρωπαϊκού "νότου". Τώρα δεν είναι πια φόβος -είναι πραγματικότητα.
Στα ΜΜΕ γίνεται πολλή συζήτηση για το "κούρεμα" του χρέους. Οι οικονομικοί αναλυτές υπολογίζουν ότι, ακόμα και με τα πιο ευφάνταστα σενάρια αποκρατικοποιήσεων και περικοπών η Ελλάδα θα χρειαζόταν ένα "κούρεμα" τουλάχιστον κατά 50% για να γίνει το χρέος "διαχειρίσιμο". Το πλήγμα για τους ομολογιούχους θα ήταν, σίγουρα, μεγάλο. Αλλά όχι και θανατηφόρο.
Ένα ελληνικό κούρεμα, όμως, θα συνοδευόταν υποχρεωτικά από ένα κούρεμα και του ιρλανδικού και του πορτογαλικού χρέους: το συνολικό ποσό που θα χάσουν σε αυτή την περίπτωση οι επενδυτές είναι απλά ανυπολόγιστο. "Σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών", έγραφε την Δευτέρα η Financial Times, "η συνολική έκθεση των Ευρωπαϊκών τραπεζών απέναντι στην Ελλάδα ήταν 165 δισ. Ευρώ στο τέλος του τρίτου τριμήνου του 2010... Η συνολική τους έκθεση τους απέναντι στην Ιρλανδία ήταν 450 δισ. Ευρώ...". Ο σεισμός που θα προκαλούσε ένα "κούρεμα" δεν θα άφηνε, κατά πάσα πιθανότητα, ούτε την ίδια την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα όρθια. Πέρσι το "κούρεμα" του χρέους μπορεί να ήταν μια πιθανή επιλογή για τις άρχουσες τάξεις της Ευρώπης. Σήμερα, ένα χρόνο μετά, η επιλογή αυτή έχει καεί.
«Διασωλήνωση»
Το επικρατέστερο σενάριο, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα του τύπου της Δευτέρας, στην άτυπη σύνοδο του Λουξεμβούργου ήταν η παράταση της "διασωλήνωσης" της ελληνικής οικονομίας και μετά το 2013 (που τελειώνουν τα 110 δις και η Ελλάδα θα γύριζε, υποτίθεται, στις αγορές) μέσα από το ταμείο χρηματοπιστωτικής σταθερότητας των 440 δις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με μια ταυτόχρονη επιμήκυνση της εξόφλησης των δανείων της Τρόικα. Όλα αυτά, φυσικά, θα πρέπει να συνοδεύονται και από ένα νέο, ακόμα πιο φιλόδοξο και αυστηρό Μνημόνιο που θα κρατήσει τουλάχιστον για μια δεκαετία.
Στην πραγματικότητα, όμως, ούτε αυτή η επιλογή είναι ανοιχτή: το μνημόνιο έχει ήδη βυθίσει την ελληνική οικονομία σε έναν φαύλο κύκλο ύφεσης-μείωσης των φορολογικών εσόδων-νέων μέτρων που επιταχύνουν την ύφεση- που θυμίζει Λατινική Αμερική.
Το in.gr του συγκροτήματος Λαμπράκη αποκάλυψε το πρωί της Δευτέρας ότι η Τρόικα ετοιμάζεται να υποβάλλει αρνητική έκθεση για την εκταμίευση της επόμενης δόσης του δανείου, αφού η "μαύρη τρύπα" του φετινού προϋπολογισμού εκτιμάται ότι θα φτάσει στα 5 δις. Το έλλειμμα φέτος υπολογίζεται ότι θα κλείσει στο 9.5% -αντί του 7.4% που όριζε το Μνημόνιο. Παράταση του Μνημονίου κινδυνεύει να μετατρέψει την Ελλάδα σε μια οικονομική έρημο και η αποπληρωμή των χρεών θα είναι αντικειμενικά αδύνατη.
Το χρέος έχει μετατραπεί σε θηλιά γύρω από τον λαιμό της Ευρώπης (και όχι μόνο). Αλλά οι άρχουσες τάξεις αποδεικνύονται ολοένα και πιο ανίκανες να το αντιμετωπίσουν. Αντί για λύση το μόνο που έχουν να μας προσφέρουν είναι μια, κάθε φορά και πιο άγρια και σιχαμερή εκδοχή της ίδιας χρεοκοπημένης συνταγής: και νέα λιτότητα, να καταργηθούν και άλλα "προνόμια", να ξεπουληθεί και η υπόλοιπη δημόσια περιουσία, να περικοπούν και άλλο τα δικαιώματα. Και πάλι από την αρχή. Με την ελπίδα ότι κάποτε οι "αγορές" -οι κερδοσκόποι δηλαδή- θα πειστούν ότι μπορούν με ασφάλεια να βγάλουν κέρδη "παίζοντας Ελλάδα" και να ξαναρχίσουν να αγοράζουν τα ελληνικά ομόλογα. Και αυτή τη "λύση" η κυβέρνηση έχει το θράσος να την ονομάζει όχι μόνο "μονόδρομο" αλλά και εξυγίανση. "Το Μνημόνιο είναι ευλογία για τον τόπο" όπως έλεγε ο Πάγκαλος.
Αυτό που ξέχασε να πει ο κύριος Αντιπρόεδρος είναι για ποιούς είναι ευλογία. Για τους τραπεζίτες και τους άλλους κερδοσκόπους σίγουρα είναι ευλογία: για αυτούς το Μνημόνιο είναι εγγύηση ότι όλα αυτά τα πλασματικά κέρδη που έβγαλαν από τις φούσκες των χρόνων των παχιών αγελάδων θα εισπραχτούν στο ακέραιο.
Για την συντριπτική πλειοψηφία, όμως, για τους εργάτες και τους φτωχούς το Μνημόνιο δεν είναι ευλογία αλλά κατάρα. Και δεν είναι μονόδρομος αλλά αδιέξοδο. Η λύση είναι απλή: το μόνο που χρειάζεται είναι να διαγράψουμε όλα αυτά τα χρέη -και μαζί τους και όλο αυτό το συρφετό των επενδυτών, των τραπεζιτών και των κάθε λογής κερδοσκόπων που τα λυμαίνονται.
Μοιάζει ακατόρθωτο; Δεν είναι. Η ίδια η αστική τάξη που τώρα θεωρεί την ιδιοκτησία (της) ιερό δικαίωμα ξεκίνησε την καριέρα της δημεύοντας, την επαύριον της Γαλλικής Επανάστασης, τα αγροκτήματα των ευγενών και του κλήρου -της παλιάς άρχουσας τάξης. Η γη έγινε δημόσια περιουσία και το κράτος (που ήταν χρεοκοπημένο επί Λουδοβίκου) έγινε πλούσιο εκδίδοντας χρήμα εγγυημένο με τις τεράστιες εκτάσεις που είχε μόλις "κληρονομήσει".
Όσο για την παλιά άρχουσα τάξη, βρήκε και αυτή τη θέση που της άρμοζε: στην γκιλοτίνα.
Διαβάστε επίσης