Συνεντεύξεις
Συνέντευξη - Η κρίση του κορονοϊού στην Ιταλία: Οι κυβερνήσεις κατέστρεψαν γραμμές άμυνας

Ο Βιτόριο Ανιολέτο είναι γιατρός, με εργασία 30 χρόνια πάνω στο ΑIDS, διδάσκει Παγκοσμιοποίηση και Δημόσια Υγεία στο πανεπιστήμιο και είναι ηγετικό μέλος της οργάνωσης Medicina Democratica. 

Είναι επίσης ιστορικό στέλεχος της αριστεράς, εκπρόσωπος του Κοινωνικού Φόρουμ που διοργάνωσε τις μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις κατά των G8 στη Γένοβα τον Ιούλη του 2001. Μίλησε στον Γιώργο Πίττα.


Ποιοι ήταν οι λόγοι που η επιδημία στην Ιταλία έχει πάρει αυτές τις διαστάσεις; 

Ο Κορονοϊός κατέφθασε στην Ιταλία ακριβώς την περίοδο που το δημόσιο σύστημα Υγείας δεχόταν μια ισχυρή επίθεση από το νεοφιλελευθερισμό και ιδιαίτερα από την δεξιά κυβέρνηση στη Λομβαρδία που είναι η πλουσιότερη περιφέρεια της Ιταλίας και μέχρι σήμερα, στις 13 Μαρτίου, είναι η περιφέρεια στην οποία έχει σημειωθεί το 60% των κρουσμάτων κορονοϊού.

Είχαμε ένα παράθυρο ευκαιρίας, και όταν λέω εμείς μιλάω για τις ευρωπαϊκές χώρες, για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, από την ημερομηνία που ανακαλύφθηκε ο ιός στην Κίνα και οι επιστήμονες εντόπισαν τον τρόπο μετάδοσής του. Από αυτήν την ημερομηνία, μέχρι ο ιός να φθάσει στην Ευρώπη και στην Ιταλία, πέρασε περίπου ενάμισης μήνας. Οι αρχές θα έπρεπε να χρησιμοποιήσουν όλον αυτόν τον χρόνο για να οργανώσουν ένα σύστημα αποτροπής της επερχόμενης επιδημίας, να κινητοποιήσουν τον κόσμο σχετικά, να εξηγήσουν τα πάντα. Τίποτε από αυτά δεν συνέβη, απολύτως τίποτε. 

Το πρώτο μεγάλο λάθος ήταν ότι η κυβέρνηση είπε: Αν έχετε υποψία ότι είστε θετικός στον κορονοϊό πρέπει να καλέσετε το 112 που είναι σε όλη την Ευρώπη ο αριθμός έκτακτης ανάγκης. Πολύς κόσμος που προσπαθούσε να επικοινωνήσει δεν τα κατάφερνε γιατί χιλιάδες άνθρωποι έπαιρναν ταυτόχρονα για τον κορονοϊό. Ήταν μεγάλο λάθος ότι δεν έβαλαν από την πρώτη στιγμή έναν ειδικό αριθμό για τον κορονοϊό. Το δεύτερο λάθος ήταν ότι δεν εξηγούσαν απολύτως τίποτε στον πληθυσμό. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση έπρεπε να πει στον κόσμο να μην πηγαίνει στον τομέα πρώτων βοηθειών γιατί έτσι ο συγκεκριμένος τομέας έγινε τομέας μεγάλου ρίσκου μετάδοσης του ιού. Να πει ότι δεν πρέπει να πας στον οικογενειακό γιατρό σου αλλά να του τηλεφωνήσεις ή να πάρεις τον ειδικό αριθμό, να του εξηγήσεις την κατάσταση και να σου κλείσει ένα ραντεβού μια στιγμή που δεν θα είναι εκεί άλλος κόσμος. 

Αυτή ήταν η αιτία που στην αρχή πάρα πολλοί γιατροί μολύνθηκαν από τον ιό και τον μετέδωσαν και σε πολλούς άλλους ανθρώπους. Χθες το απόγευμα, στις 12 Μάρτη, ο πρόεδρος της Εθνικής Ομοσπονδίας των γιατρών έστειλε μια δραματική επιστολή στον πρωθυπουργό για να πει: Δεν μας υπερασπίστηκες. Η κυβέρνηση δεν έκανε τίποτε για να προστατέψει τους γιατρούς και συνολικά τους εργαζόμενους στην Υγεία. Αν δεν μπορείτε να μας προστατέψετε πως εμείς θα θεραπεύσουμε τον υπόλοιπο κόσμο; Όπως είπε ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας, σήμερα υπάρχουν εκατοντάδες γιατροί που μολύνθηκαν και επιμολύνουν με τον ιό. Mόνο στο Μπέργκαμο, που έχει το πολύ 100.000 κατοίκους υπάρχουν 50 γιατροί που έχουν μολυνθεί, πρόκειται για καταστροφή.

Άλλο ένα λάθος ήταν το εξής: Έχουμε μια πολύ σημαντική πρώτη γραμμή άμυνας, μια από τις καλύτερες στον κόσμο, γιατί έχουμε πολλές χιλιάδες οικογενειακούς γιατρούς σε όλες τις περιοχές και όλοι οι ιταλοί πολίτες και οι νόμιμοι μετανάστες που ζουνε στην Ιταλία οφείλουν να είναι στη λίστα κάποιου παθολόγου. Πρόκειται για ένα ισχυρό δίκτυο και η κυβέρνηση θα έπρεπε να προστατέψει αυτούς τους γιατρούς δίνοντάς τους όλες τις απαραίτητες πληροφορίες αλλά και τις μάσκες και εργαλεία και ειδικές προστατευτικές στολές. Η κυβέρνηση και ειδικά η τοπική δεξιά κυβέρνηση στη Λομβαρδία δεν έκανε τίποτε. Το πρώτο κρούσμα στο Κοντόνιο ήταν στις 21 Φλεβάρη και στους οικογενειακούς γιατρούς δόθηκε ένας πολύ περιορισμένος αριθμός από μάσκες 12 μέρες αργότερα! Πολλοί δεν έχουν ακόμα. 

Η κυβέρνηση κατέστρεψε την πρώτη γραμμή άμυνας. Πρόκειται για ένα πολιτικό ζήτημα. Στα μέσα του Αυγούστου στην Ιταλία, ο Τζορτζέτι, το νο2 της τότε προηγούμενης κεντρικής κυβέρνησης που ανήκε στην Λέγκα του Βορρά διακήρυξε ότι οι οικογενειακοί γιατροί δεν είναι πλέον σημαντικοί, πρέπει να τους σταματήσουμε γιατί ο κόσμος πια μπορεί να μπαίνει στο κομπιούτερ και να διαλέγει έναν ειδικό παρακάμπτοντας τον γιατρό τους. 

Τι έχει σημάνει η ιδιωτικοποίηση και οι περικοπές στην Υγεία για την αντιμετώπιση του κορονοϊού;

Υπάρχουν τεράστιες ελλείψεις. Για να μάθεις αν είσαι θετικός στον κορονοϊό χρησιμοποιείται μια μπατονέτα για να πάρεις το επίχρισμα. Δεν υπήρχε ο απαραίτητος αριθμός αυτών των εργαλείων. Δεν μπορείς να εξετάσεις 60 εκατομμύρια Ιταλούς όταν έχεις πολύ λιγότερο εξοπλισμό. Άρχισαν να κάνουν το τεστ σε όλους και έτσι αφού δεν υπήρχε ο απαραίτητος αριθμός εξαντλήθηκαν και όσα υπήρχαν. 

Το 80% των περιπτώσεων που έχουν προσβληθεί από κορονοϊό έχουν λίγα συμπτώματα ή είναι ασυμπτωματικοί και δεν χρειάζεται να έρθουν στο νοσοκομείο. Έχουμε ένα 20% των θετικών στον ιό που έχει ισχυρά συμπτώματα και πρέπει να πάει στο νοσοκομείο. Το ποσοστό θνησιμότητας είναι 2 με 2,5 % αλλά το 20% χρειάζεται ιδιαίτερη και πολύ θεραπεία, χρειάζεται να πάει σε ειδικούς θαλάμους απομόνωσης για μεταδοτικές ασθένειες, να μπει σε μονάδα εντατικής θεραπείας, να συνδεθεί σε CPΑP, να πάρει πολύ οξυγόνο -και δεν έχουμε τον απαραίτητο αριθμό από αυτά. Έτσι έχουμε φτάσει στο σημείο όταν έχει 6 τέτοια μηχανήματα και 10 ασθενείς ο γιατρός να υποχρεώνεται να διαλέξει ποιους θα βάλει, είναι τρομακτικό -αυτό καταγγέλλουν οι γιατροί στις ΜΕΘ.

Μια από τις αιτίες των δυσκολιών μας σήμερα είναι η ιδιωτικοποίηση του συστήματος υγείας. Πηγαίνοντας πίσω στο χρόνο είχαμε ένα καθολικό σύστημα υγείας που δημιουργήθηκε το 1978 με το νόμο 833 που ήταν ένας από τους καλύτερους νόμους στον κόσμο. Το 2000, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) είχε αποφανθεί ότι το σύστημά μας ήταν ένα από τα καλύτερα στον κόσμο. Σήμερα η κατάσταση έχει αλλάξει εντελώς. Θα σου δώσω ένα παράδειγμα: Το 1981 αμέσως μετά την μεταρρύθμιση Υγείας που έφτιαξε το καθολικό Εθνικό Σύστημα Υγείας στην Ιταλία, υπήρχαν 530.000 κρεβάτια. Τώρα, έχουμε λιγότερα από 230.000, λιγότερα από τα μισά (συμπεριλαμβανομένων και αυτών που είναι σε ιδιωτικά αλλά συμβεβλημένα με το δημόσιο σύστημα) και αυτός ο αριθμός όλο και μειώνεται ενώ των ιδιωτικών αυξάνεται.    

Υπάρχουν δύο προβλήματα. Το πρώτο πρόβλημα είναι ότι το ιδιωτικό σύστημα διάλεγε σε ποιο τομέα παροχής υγείας ήθελε να εργαστεί και φυσικά διάλεγε τους τομείς με τα μεγαλύτερα κέρδη. Έτσι, το ιδιωτικό σύστημα δεν ενδιαφερόταν για την πρόληψη και ακόμη λιγότερο για τους τομείς πρώτων βοηθειών και επειγόντων περιστατικών. Ενδιαφέρονται για τα χειρουργεία, τις χρόνιες ασθένειες κλπ. Στην πραγματικότητα τα κρεβάτια και τα τμήματα επειγόντων περιστατικών είναι περίπου στο 60-70% στον δημόσιο τομέα και 25-30% στον ιδιωτικό. Θα μπορούσαν να βοηθήσουν λοιπόν σε ένα βαθμό το δημόσιο σύστημα. 

Αλλά ο ιδιωτικός τομέας λέει τώρα, εντάξει να βοηθήσουμε, αλλά πρέπει να πιστοποιηθούν τα νοσοκομεία μας ή κάποια τμήματα των νοσοκομείων όπως τα τμήματα επειγόντων περιστατικών ή τμήματα για μολυσματικές ασθένειες, ότι είναι στην ίδια καλή κατάσταση με το δημόσιο με την προϋπόθεση αυτή η πιστοποίηση να συνεχιστεί και μετά την κρίση του κορονοϊού. Κανονικά χρειάζονται έξι μήνες μέχρι να πιστοποιηθούν αλλά σήμερα μερικές φορές πιστοποιούνται ακόμη και μέσα σε μια μέρα. Ο κίνδυνος είναι στο τέλος αυτής της ιστορίας, το μερίδιο της ιδιωτικής Υγείας να γίνει πολύ μεγαλύτερο από το 40% που είναι σήμερα. 

Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι στη Λομβαρδία η κυβέρνηση είπε ότι στα δημόσια νοσοκομεία και το κομμάτι των ιδιωτικών που είναι συμβεβλημένα με το δημόσιο, στην ουσία δεν θα παίρνουν όλες τις άλλες ασθένειες πέραν του κορονοϊού. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι πήραν μήνυμα ότι το ραντεβού τους ακυρώθηκε κάνοντας ένα μεγάλο δώρο στον ιδιωτικό τομέα που βρήκε την ευκαιρία με το αζημίωτο να καλύψει το κενό. Κάτω από την πίεση των γιατρών, η κυβέρνηση είπε ότι το εθνικό σύστημα θα παίρνει τελικά τουλάχιστον τα επείγοντα περιστατικά και τις πιο βαριές περιπτώσεις εκτός κορονοϊού. 

Απαιτούμε από την κυβέρνηση να αναγκάσει τον ιδιωτικό τομέα, αυτόν που δεν είναι συμβεβλημένος, να αναλάβει όλα τα ραντεβού που δεν μπορεί να καλύψει το Εθνικό Σύστημα Υγείας και αργότερα το εθνικό σύστημα να του καταβάλει το κόστος. Αλλά μέχρι τώρα η κυβέρνηση δεν το έχει αποφασίσει και έτσι χιλιάδες κόσμος αναγκαστικά καταφεύγει στους ιδιώτες για όλες τις υπόλοιπες ασθένειες - αν μπορεί βέβαια να αντέξει το κόστος. Βλέπουμε ότι υπάρχει ισχυρός ταξικός διαχωρισμός.

Η Μedicina Democratica, η οργάνωση στην οποία βρίσκομαι, απαιτήσαμε από την κυβέρνηση της Λομβαρδίας να υποχρεώσει όλο το ιδιωτικό σύστημα Υγείας που είναι συνδεδεμένο με το δημόσιο σύστημα – και πληρώνεται από το δημόσιο- να δουλέψει σε συνεργασία με το δημόσιο. 

Τι ζητάνε αυτή τη στιγμή οι εργαζόμενοι στην Υγεία;

Είμαστε σε μια φριχτή κατάσταση στην Υγεία. Αν ένας εργαζόμενος στην Υγεία μολυνθεί με κορονοϊό πρέπει να μείνει σπίτι του για 14 μέρες. Αλλά οι εργαζόμενοι στην Υγεία που ήρθαν σε επαφή με ένα μολυσμένο ασθενή ή όσοι συναναστράφηκαν ένα συναδελφό τους που ήρθε σε επαφή, συνεχίζουν να δουλεύουν χωρίς τον έλεγχο φάρυγγα, που μπορεί έτσι να μολύνει άλλους ανθρώπους. Εμείς λέμε, δεν έχουν σύμπτωμα, αλλά πρέπει να κάνουν τον έλεγχο κάθε τρεις μέρες γιατί υπάρχει ρίσκο να έχουν πάρει και να μεταδώσουν οι ίδιοι τον ιό. Δεν μπορείς να πεις όλοι αυτοί οι γιατροί να μείνουν σπίτι αλλά πρέπει να κάνουν συνεχείς ελέγχους. Τώρα στα νοσοκομεία δεχόμαστε ασθενείς με πυρετό πάνω από 37,5 και με συμπτώματα γιατί δεν έχουμε αρκετά κρεβάτια. Όλοι οι άλλοι πρέπει να μένουν σπίτι.

Στη Λομβαρδία ασθενείς με άλλες ασθένειες στέλνονται εκτός περιφέρειας γιατί χρειαζόμαστε τα κρεβάτια για τους ασθενείς με κορονοϊό. Είναι πραγματική καταστροφή αυτό που έχει κάνει η δεξιά στην κυβέρνηση γιατί στη Λομβαρδία και στην Βενετία η Λέγκα του Βορρά πριν από ένα χρόνο ζητούσε από την κεντρική κυβέρνηση κάθε περιφέρεια να έχει το δικό της περιφερειακό σύστημα υγείας – εντελώς εκτός του εθνικού συστήματος. Ο κορονοϊός είναι η απόδειξη ότι αυτό είναι μια πολύ κακή ιδέα γιατί αυτές οι περιφέρειες ζητούν τώρα βοήθεια από τις άλλες περιφέρειες και το εθνικό σύστημα. 

Άλλο ένα πολιτικό ζήτημα, λοιπόν, της αλληλεγγύης σε εθνικό επίπεδο. Η Λομβαρδία παρακαλάει τώρα την κεντρική κυβέρνηση αγοράστε μας μάσκες, γιατί δεν μπορεί να αγοράσει η ίδια. Είχε παραγγείλει σε μια εταιρία που δεν τις έστειλε ποτέ. Και τώρα δεν έχουμε μάσκες στα νοσοκομεία και αυτοί λένε δεν ήταν δική μας ευθύνη! Στην ραδιοφωνική εκπομπή που έχω στο Radio Popolare έχω λάβει αμέτρητες καταγγελίες και γράμματα από εργαζόμενους στην υγεία που λένε ότι η κατάσταση είναι καταστροφική. 

Ποια είναι η κατάσταση έξω από τα νοσοκομεία; Τι συμβαίνει στους εργασιακούς χώρους όπου μαθαίνουμε ότι γίνονται απεργίες και κινητοποιήσεις;  

Διδάσκω Παγκοσμιοποίηση και Δημόσια Υγεία αλλά η ειδικότητά μου είναι γιατρός σε εργασιακούς χώρους. Ένα τεράστιο λάθος όλων των κυβερνήσεων, κεντρικής και τοπικών, είναι ότι δεν προετοίμασαν, δεν έστειλαν ούτε ένα γράμμα, ένα μέιλ στους γιατρούς στους χώρους εργασίας. Είναι ανήκουστο, γιατί οι γιατροί που είμαστε στη συγκεκριμένη λίστα βρισκόμαστε υπό συνεχή έλεγχο της κεντρικής κυβέρνησης. Αγνόησαν εντελώς τους εργάτες. Σήμερα στην Ιταλία είναι κλειστά τα μαγαζιά και οι μεγάλες αγορές αλλά οι χώροι εργασίας δεν έχουν κλείσει. Η κυβέρνηση έχει δώσει τη δυνατότητα στους εργοδότες να αποφασίσουν ένας προς ένα αν θα κλείσουν ή όχι. 

Είπα ότι πρέπει να κλείσουν όλες οι μονάδες παραγωγής που είναι δυνατόν να κλείσουν. Δεύτερο, εκεί που αυτό δεν είναι δυνατόν, πρέπει να δώσετε βοήθεια στους γιατρούς να μπουν στο εργοστάσιο και να πάρουν αποφάσεις για το πως π.χ οι εργαζόμενοι θα εργάζονται μακριά ο ένας από τον άλλο. Να πεις στους μισούς εργαζόμενους να κάτσουν σπίτι για μια βδομάδα και οι άλλοι να εργάζονται χωρίς να είναι ο ένας πάνω στον άλλο. Να αλλάξουν τα ωράρια που αυτοί προσέρχονται στη δουλειά, να έρχονται και να φεύγουν με μισή ώρα διαφορά. Υπάρχουν πολλά μέτρα που μπορούν να ληφθούν. 

Τίποτε, τίποτε, η κυβέρνηση αγνοεί εντελώς τους εργαζόμενους στη βιομηχανία και άλλους χώρους εργασίας. Έκλεισαν τα πανεπιστήμια και τα σχολεία, η κυβέρνηση είπε ότι όπου είναι δυνατόν το δημόσιο ή οι ιδιώτες εργοδότες θα πρέπει να πουν στους εργαζόμενους να μείνουν στο σπίτι σε διακοπές και smart working, δηλαδή εργασία από το σπίτι. Αλλά αυτό δεν μπορεί να συμβεί σε μια σειρά από χώρους εργασίας. Για τους εργαζόμενους σε αυτούς τους χώρους η κυβέρνηση δεν έκανε τίποτε. Γι’ αυτό έχουν ξεσπάσει οι απεργίες. Δεν υπάρχει εθνική απεργία αλλά υπάρχουν απεργίες σε μια σειρά διαφορετικούς χώρους.

Είδαμε τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να βάζουν σαν προτεραιότητα να σταματήσουν τους πρόσφυγες στα σύνορα, πώς την ίδια στιγμή που δεν κάνουν τίποτε για την επιδημία να παίζουν το ρατσιστικό χαρτί.  

Στην Ιταλία μόνο τις πρώτες δυο-τρεις μέρες της κρίσης τα δεξιά κόμματα επιχείρησαν να συνδέσουν τους μετανάστες με τον κορονοϊό και μετά σταμάτησαν, τώρα κανείς δεν το λέει. Ξαφνικά, σαν από θαύμα, το «μεταναστευτικό ζήτημα» εξαφανίστηκε από τα ΜΜΕ. Σήμερα διάβαζα για την κατάσταση στη Λέσβο και στα νησιά. Είναι καθαρό ότι αν φτάσει ο κορονοϊός στα προσφυγικά camp στη Λέσβο και στα άλλα ελληνικά νησιά θα βρεθούμε μπροστά σε μια τραγωδία.

Οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες έχουν τώρα μερικές μέρες, μια-δύο βδομάδες μπροστά τους να προετοιμαστούν. Να οργανώσουν την προστασία των γιατρών. Να εξηγήσουν την κατάσταση αμέσως στον κόσμο και χωρίς να δραματοποιούν. Να έχουν ειδικό αριθμό έκτακτης ανάγκης για τον κορονοϊό. Να αγοράσουν άμεσα CPAP για οξυγόνο. 

Αν η επιδημία καταφτάνει στην Ελλάδα με τον τρόπο που έφτασε στην Ιταλία χρειάζεται να σταματήσει κάθε εργασία που είναι δυνατόν να σταματήσει και να αλλάξουν οι όροι και οι ώρες εργασίας και προσέλευσης στoυς χώρους που πρέπει να συνεχίσουν ώστε να έχεις λιγότερους ανθρώπους στο τραμ και στο λεωφορείο, να υπάρχουν πάνω από 1,5-2 μέτρα αποστάσεις, να κλείσουν όλα τα μπαρ, ρεστοράντ, εμπορικά κέντρα κλπ. Να μειώσουμε τη διάδοση του ιού. Ο Π.Ο.Υ λέει ότι η μέση μεταδοτικότητα του ιού είναι 2,2 άτομα για κάθε ένα που νοσεί. 

Υπάρχουν έγγραφα του Π.Ο.Υ που δίνουν συγχαρητήρια στην Κίνα που αντιμετώπισε το ζήτημα βάζοντας μια κόκκινη ζώνη σε μια ολόκληρη περιοχή 60 εκατομμυρίων κατοίκων, περίπου σαν την Ιταλία, οργανώνοντας άμεσα την διαδικτυακή ενημέρωση, την εκπαίδευση και την οργάνωση των εργαζομένων στην υγεία και φτιάχνοντας σε λίγες μέρες νέα νοσοκομεία. Κάτι άλλο που αναφέρει ο Π.Ο.Υ και είναι σημαντικό είναι ότι στην Κίνα τα πρώτα κρούσματα, απομονώθηκαν έγκαιρα και απομονώθηκαν ακόμη όσοι είχαν έρθει σε επαφή με αυτά χωρίς να έχουν ακόμη βγει θετικοί. Στην Ιταλία αυτό δεν συνέβη. 

Ρώμη, 9/3. Οι συγγενείς των κρατουμένων στη φυλακή Rebibbia αντιμετωπίζουν την αστυνομία μετά τη διαμαρτυρία των κρατουμένων ενάντια στα νέα περιοριστικά μέτρα για τον κορονοϊό

“Μιλήσαμε για τη Λέσβο αλλά υπάρχει άλλος ένας τεράστιος κίνδυνος που τα ΜΜΕ αγνοούν και δεν μιλάνε καθόλου. Οι φυλακές. Στην Ιταλία έγινε εξέγερση μέσα στις φυλακές και είχαμε πάνω από δέκα νεκρούς. Αυτό δεν έχει συμβεί ποτέ στην ιστορία της χώρας και υπήρχαν μόνο άρθρα με λίγες λέξεις στα ΜΜΕ. Πρέπει να γίνει κάτι έγκαιρα, να βγουν έξω από τη φυλακή αυτοί που βρίσκονται μέσα για μικρές παρανομίες και μικρές ποινές, να βρουν ένα τρόπο να ελέγξουν την κατάσταση των φυλακισμένων. Αυτό μπορεί να είναι εξαιρετικά επείγον σε λίγες μέρες”.