Ολοκληρώθηκε η ακροαματική διαδικασία στη δίκη της Χρυσής Αυγής, την Παρασκευή 5 Σεπτέμβρη, κατά την 453η συνεδρίαση, πεντέμισι ολόκληρα χρόνια μετά την έναρξή της. Η απόφαση του δικαστηρίου θα ανακοινωθεί την Τετάρτη 7 Οκτώβρη και δεν θα αφήσει κανένα κομμάτι τις πολιτικής και κοινωνικής ζωής ανεπηρέαστο.
Όταν στις 18 Δεκέμβρη 2019, η εισαγγελέας της έδρας Α. Οικονόμου πρότεινε με την αγόρευσή της την απαλλαγή όλων των κατηγορούμενων για το αδίκημα της ένταξης στην εγκληματική οργάνωση Χρυσή Αυγή (και ενοχή για ορισμένες μόνο από τις εγκληματικές πράξεις σε ορισμένους μόνο κατηγορούμενους, λέγοντας ότι ήταν μεμονωμένα γεγονότα, άσχετα με τη Χρυσή Αυγή), προκάλεσε ρίγη στα εκατομμύρια του κόσμου που δεν ανέχεται να κυκλοφορούν ελεύθεροι οι ναζί. Απέναντι στην εισαγγελική πρόταση βρίσκεται η πρόταση του αντιφασιστικού κινήματος, που παλεύει εδώ και τρεις δεκαετίες τα τάγματα εφόδου της Χρυσής Αυγής: να μπει στη φυλακή η ναζιστική συμμορία που με τις κεντρικά οργανωμένες δολοφονικές της επιθέσεις επιχείρησε να σπείρει τον τρόμο στις γειτονιές και στην εργατική τάξη.
Το επόμενο διάστημα θα πάρουν θέση ανάμεσα στις δυο αυτές προτάσεις όλα τα κομμάτια του πολιτικού συστήματος και της κοινωνίας συνολικότερα. Τη θέση του κράτους και της Νέας Δημοκρατίας την μαρτυρά όχι μόνο η ίδια η εισαγγελική πρόταση του περασμένου Δεκέμβρη, αλλά πολύ περισσότερο η αυξανόμενη καταστολή και η βάρβαρη ρατσιστική πολιτική που το τελευταίο εξάμηνο έχει οξυνθεί. Όχι μόνο με τους αντιπροσφυγικούς νόμους που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις διεθνείς συμβάσεις, όχι μόνο με τα “υγειονομικά” μέτρα με φονικές καραντίνες στα στρατόπεδα και αποκλεισμό των προσφύγων από τη δημόσια Υγεία, αλλά και με παρακρατικές συμμορίες που σε συνεργασία με την αστυνομία κυνηγούν, απαγάγουν, βασανίζουν και δολοφονούν πρόσφυγες στα σύνορα.
Η Νέα Δημοκρατία ποντάρει όλα της τα λεφτά σε ένα πιο ακροδεξιό κλίμα, για να καλύψει τις ευθύνες της πίσω από ρατσιστικές και εθνικιστικές κορώνες, αλλά και για να υπάρχει πολιτικό αντίβαρο στην αυξανόμενη οργή των εργατών και των εργατριών για την υγειονομική και πολιτική κρίση. Για να αντιμετωπίσει την έκρηξη που έρχεται, η κυβέρνηση θέλει να είναι ανοιχτή η δυνατότητα να παίρνει σάρκα και οστά η ρητορική της μέσα από τη δράση τέτοιων ομάδων -και η καταδίκη της Χρυσής Αυγής είναι στον αντίποδα.
Γι' αυτό και τον αποφασιστικό ρόλο θα παίξει η οργανωμένη εργατική τάξη και νεολαία: γιατί ήταν αυτό το κομμάτι της κοινωνίας που με τον ξεσηκωμό του τον Σεπτέμβρη του 2013 ανάγκασε τη Νέα Δημοκρατία να αρχίσει τη δίωξη της ηγεσίας της Χρυσής Αυγής και γιατί είναι η δύναμη που μπορεί να καθορίσει το κλίμα, όπως έκανε μέσα στην πανδημία. Ήταν η ραχοκοκκαλιά του αντιφασιστικού κινήματος που σε πανελλαδική εμβέλεια αποκάλυπτε και απαντούσε στα φασιστικά εγκλήματα. Η δίκη της Χρυσής Αυγής ξεκίνησε στις 20 Απρίλη του 2015 με απεργία της ΑΔΕΔΥ και μια μεγάλη διαδήλωση έξω από το δικαστήριο. Η γνώση και η εμπειρία για το τι είναι Χρυσή Αυγή επιβεβαιώθηκε περίτρανα στα 5,5 χρόνια που ακολούθησαν.
Από τον Σεπτέμβρη του 2015 μέχρι τον Φλεβάρη του 2018 κατέθεσαν πάνω από 140 μάρτυρες κατηγορίας: μάρτυρες για τις επιμέρους υποθέσεις (δολοφονία Φύσσα, δολοφονική επίθεση στους Αιγύπτιους αλιεργάτες, δολοφονική επίθεση στους συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ), μάρτυρες για την εγκληματική οργάνωση, προστατευόμενοι μάρτυρες και μάρτυρες πολιτικής αγωγής. Θύματα και αυτόπτες μάρτυρες έδωσαν την εικόνα του οργανωμένου τρόπου δράσης των ταγμάτων εφόδου και ανέδειξαν τις ομοιότητες των επιθέσεων και την αγριότητά τους.
Επιπλέον, δεκάδες μάρτυρες -από τον περίγυρο των θυμάτων μέχρι δημοσιογράφους, ερευνητές, μέλη του αντιφασιστικού κινήματος, δημοτικούς συμβούλους, βουλευτές ακόμη και πρώην μέλη της ίδιας της ΧΑ- μίλησαν για τη στοχοποίηση των θυμάτων της ΧΑ, για την ιδεολογία, για την απαραβίαστη ιεραρχία, για τη ρητορική μίσους, για μια σειρά εγκλήματα που δεν έφτασαν μέχρι την δίκη αυτή, για το πολιτικό σχέδιο της Χρυσής Αυγής να δημιουργήσει τρόμο και να τον αξιοποιήσει για να κατακτήσει την εξουσία. Η σημασία του αντιφασιστικού κινήματος σε αυτή τη φάση της δίκης ήταν μεγάλη, καθώς η μαζική παρουσία του και οι συχνές διαδηλώσεις στο δικαστήριο εξασφάλισαν δημοσιότητα και έσπασαν τον τρόμο που προσπάθησαν να προκαλέσουν τα τάγματα εφόδου στους μάρτυρες.
Στοιχεία
Το συγκλονιστικό πανόραμα των στοιχείων που κατέθεσαν οι μάρτυρες κατηγορίας ήρθαν να επιβεβαιώσουν τα αναγνωστέα έγγραφα του κατηγορητηρίου και της πολιτικής αγωγής, τα οποία διάβασε το δικαστήριο μεταξύ Φλεβάρη και Σεπτέμβρη 2018. Ένας τεράστιος όγκος υλικού, που ανέδειξε με ατελείωτες ώρες δουλειάς η Πολιτική Αγωγή ξεπερνώντας την ανεπάρκεια της δουλειάς των Αρχών, απέδειξε πέρα από κάθε αμφιβολία πρώτα και κύρια ότι η Χρυσή Αυγή είναι ναζιστική οργάνωση. Φωτογραφίες, βίντεο και κείμενα με ναζιστικές τελετές και σύμβολα, εσωτερικές ομιλίες για την ιδεολογία της οργάνωσης, δημόσιες ομιλίες γεμάτες με ναζιστικές αναφορές για τους μυημένους, ιδεολογικά κείμενα των στελεχών.
Απέδειξε επίσης με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο την στρατιωτική δομή και την εκπαίδευση, μέσα από τις χιλιάδες φωτογραφίες του τάγματος εφόδου της Νίκαιας -το καμάρι όλης της ηγεσίας, που έκανε και τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα- και όχι μόνο. Απέδειξε την ιεραρχία: το εμβληματικό βίντεο “ό,τι κινείται σφάζεται” και πολλά άλλα που δείχνουν τον ρόλο και τη γνώση της ηγεσίας και ειδικά του Μιχαλολιάκου στην εγκληματική δράση των ταγμάτων. Επιβεβαίωσε και όλα αυτά για τα οποία μιλούσαν οι μάρτυρες: τις άριστες σχέσεις με την αστυνομία, τα οπλοστάσια, εγκλήματα που δεν έφτασαν καν στο επίπεδο της καταγγελίας.
Η υπεράσπιση της Χρυσής Αυγής προσπάθησε τους επόμενους έξι μήνες να θάψει όλο αυτό το υλικό κάτω από ένα βουνό κοινοβουλευτικές ερωτήσεις των ναζιστών βουλευτών και δημοσιεύματα κατά κύριο λόγο άσχετα με το κατηγορητήριο. Σε κάποια από τα έγγραφα βέβαια αποκαλύπτονταν και άλλες πτυχές της εγκληματικής δράσης της ΧΑ, αφού αυτή ποτίζει όλη της την ύπαρξη. Συνολικά όμως η επιλογή να αντιμετωπίσει τα συντριπτικά στοιχεία που είχαν μόλις προηγηθεί, με την ad nauseam επανάληψη του “η ΧΑ είναι νόμιμο πολιτικό κόμμα” έδειξε την αδυναμία της να αποδομήσει το κατηγορητήριο.
Μια αδυναμία που έμελλε να γίνει ακόμα πιο έντονη τους επόμενους μήνες με τις καταθέσεις των μαρτύρων υπεράσπισης και τις απολογίες των κατηγορούμενων. Τον Μάρτη του 2019, με τα περισσότερα γραφεία της Χρυσής Αυγής να έχουν κλείσει, πολλές ακόμα δικαστικές υποθέσεις μελών της ΧΑ να έχουν καταλήξει σε καταδίκες, και τη ναζιστική οργάνωση να μη βρίσκει δημόσιο χώρο, όλα αυτά χάρη στις συνεχείς αντιφασιστικές κινητοποιήσεις, η συμμορία του Μιχαλολιάκου βρίσκεται σε κρίση. Ξεκινούν οι μάρτυρες υπεράσπισης με καταθέσεις αλληλοαντικρουόμενες και αβάσιμες που προκάλεσαν γέλιο. Τελικά μόλις 67 από τους πάνω από 200 μάρτυρες που είχε δηλώσει η υπεράσπιση ήρθαν στο δικαστήριο με πολλούς από αυτούς να “καίνε” τη Χρυσή Αυγή.
Η κρίση της οργάνωσης έφτασε στο αποκορύφωμά της με τις απολογίες, που ξεκίνησαν τον Ιούνη του 2019. Αλληλοκαρφώματα, ανοιχτά ή πιο υπόγεια, τεράστια κενά και αντιφάσεις, λιποθυμία Πατέλη εν όψει της δικής του απολογίας και ακόμα περισσότερες γελοιότητες ήταν η εικόνα των ναζιστών στο δικαστήριο που κοίταζε ο καθένας να γλιτώσει το τομάρι του. Η Χρυσή Αυγή απέτυχε να μπει στη Βουλή και διασπάστηκε με την αποχώρηση Λαγού και πολλών ακόμα στελεχών τον Ιούλη του 2019. Τον Νοέμβρη του 2019, ένα τεράστιο πλήθος διαδήλωνε έξω από το Εφετείο ζητώντας την καταδίκη των ναζί, την ίδια ώρα που μέσα ο Μιχαλολιάκος είχε μαζέψει τις τελευταίες δεκάδες των οπαδών του για να τον παρακολουθήσουν να τους “δίνει” τελικά όλους στην απολογία του.
Τις εβδομάδες από τον Ιούλη ως τον Σεπτέμβρη 2020 αγόρευαν οι συνήγοροι υπεράσπισης των ηγετικών στελεχών της ΧΑ, με τελευταίους τους συνηγόρους υπεράσπισης του αρχηγού, τον ανιψιό του, Γιώργο Μιχαλόλια και τον αδερφό του, Τάκη Μιχαλόλια. Δεν είναι τυχαίο που απέφυγαν να ασχοληθούν με το μεγαλύτερο μέρος αυτού του συγκλονιστικού αποδεικτικού υλικού και βάσισαν την υπερασπιστική γραμμή στους γνωστούς ισχυρισμούς που έχουν καταρρεύσει εδώ και καιρό: ότι η ιδεολογία της οργάνωσης δεν είναι ναζιστική, ότι το καταστατικό που την αποδεικνύει είναι πλαστό και, κυρίως, ότι η διαδικασία είναι μια τεράστια σκευωρία όλου του πολιτικού συστήματος ενάντια στην “αντισυστημική” Χρυσή Αυγή. Η δίκη της Χρυσής Αυγής έχει όμως αποκαλύψει την πραγματικότητα πέρα από κάθε αμφιβολία κι αυτό είναι κατάκτηση του αντιφασιστικού κινήματος. Αυτή η εικόνα πρέπει να ξεσηκώσει κάθε πέτρα σε κάθε άκρη της χώρας αλλά και διεθνώς, ώστε το δικαστήριο να ακούσει τη φωνή όσων λένε “Ποτέ ξανά φασισμός!”.