Διεθνή
Δυτική Σαχάρα: Δώρο Τραμπ στους άξονες του Ισραήλ

Διαδήλωση στη Ραμπάτ ενάντια στη συμφωνία Μαρόκου-Ισραήλ

Μπορεί ο Τραμπ να είναι ένας απρόβλεπτος ναρκισσιστής, όμως φροντίζει λίγες βδομάδες προτού εγκαταλείψει την εξουσία να τακτοποιήσει όσο μπορεί τους φίλους του. Οι ΗΠΑ έριξαν το βάρος τους ώστε το Μαρόκο να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με το Ισραήλ. Το Μαρόκο έτσι γίνεται η τέταρτη χώρα στη σειρά που προχωράει σε διπλωματικές σχέσεις με το σιωνιστικό κράτος το τελευταίο διάστημα, μετά τα Εμιράτα, το Μπαχρέιν και το Σουδάν.

Σαν αντάλλαγμα για να πάρει την υπογραφή του βασιλιά Μοχάμεντ του ΣΤ’, οι ΗΠΑ αναγνώρισαν την μαροκινή κυριαρχία στη Δυτική Σαχάρα, αλλάζοντας τον χάρτη που αποδέχονται ως επίσημο χάρτη του Μαρόκου. 

Ο αγώνας του Πολισάριο

Η Δυτική Σαχάρα βρίσκεται υπό μαροκινή κατοχή από το 1975. Ήταν αποικία της Ισπανίας μέχρι λίγες μέρες πριν πεθάνει ο δικτάτορας Φράνκο. Καθώς κατέρρεε το φρανκιστικό καθεστώς και η μεταβατική κυβέρνηση προσπαθούσε να σώσει τον ισπανικό καπιταλισμό από βαθύτερα προβλήματα, αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τις αποικίες τους. Κράτησαν ωστόσο τους θύλακες της Θέουτα και της Μελίγια στη μεσογειακή ακτή του Μαρόκου. Είχαν ανοίξει διάλογο με το Μαρόκο και με τη Μαυριτανία για να μοιράσουν την περιοχή. Το ισπανικό καθεστώς έχοντας αποφασίσει ότι θα εγκαταλείψει την περιοχή, ήθελε να εξασφαλίσει τους καλύτερους όρους για να συνεχίσει να έχει πρόσβαση στο πλούσιο σε φωσφορικά άλατα υπέδαφος.

Όμως στη Δυτική Σαχάρα είχε ήδη δραστηριότητα ένα κίνημα με στόχο την ανεξαρτησία και από την Ισπανία και από το Μαρόκο. Κομμάτια του ισπανικού καθεστώτος είχαν μάλιστα φλερτάρει με την ιδέα να υποστηρίξουν την ανεξαρτησία της Δυτικής Σαχάρας για να στήσουν ένα πιο φιλικό καθεστώς. Αλλά οι εξελίξεις τους πρόλαβαν. Το κίνημα στη Δυτική Σαχάρα με την ηγεσία του Μετώπου Πολισάριο δεν γινόταν ισπανική μαριονέτα. Είχε αρχίσει ένοπλες επιθέσεις κατά των ισπανικών στρατευμάτων από το 1973. Από τη μεριά του ο βασιλιάς Χασάν του Μαρόκου οργάνωσε την “Πράσινη Πορεία” το Νοέμβρη του ‘75. Εκατοντάδες χιλιάδες Μαροκινοί κατέλαβαν με πορεία (και τη συνοδεία του στρατού) αρκετά χιλιόμετρα των πρώην ισπανικών αποικιών, και το μαροκινό κράτος ανακήρυξε την κυριαρχία του στην περιοχή. Αυτό που ακολούθησε ήταν ένας ανταρτοπόλεμος που κράτησε 15 χρόνια, μέχρι το 1991. Ο ΟΗΕ δεν αναγνώρισε ούτε την ισπανική κυριαρχία, αλλά ούτε και το κράτος που ανακήρυξε το Μέτωπο Πολισάριο στις ζώνες που κράτησε στον έλεγχό του. Πολλές χώρες ωστόσο αναγνώρισαν τη Δυτική Σαχάρα.

Η αναγνώριση του μαροκινού ελέγχου στην περιοχή από τις ΗΠΑ είναι μεγάλη νίκη της μαροκινής μοναρχίας στο ζήτημα που θεωρεί το βασικό διεθνές της αγκάθι εδώ και 45 χρόνια. Επί της ουσίας δεν πρόκειται για αλλαγή όσον αφορά την πολιτική του Μαρόκου. Η μαροκινή μοναρχία ήταν πρωτοπόρα στο χτίσιμο δεσμών με το σιωνιστικό κράτος εδώ και δεκαετίες. Όταν ανέβηκε στο θρόνο ο σημερινός βασιλιάς, υπήρχε ήδη μια ημι-επίσημη διπλωματική παρουσία του Ισραήλ στο Μαρόκο. Οι σχέσεις διακόπηκαν (στα χαρτιά) το 2000 με το ξέσπασμα της Δεύτερης Ιντιφάντα, της εξέγερσης των Παλαιστίνιων ενάντια στην ισραηλινή κατοχή. 

Τα αραβικά καθεστώτα χρειάστηκε να πάρουν αποστάσεις από το Ισραήλ για να γλυτώσουν από την οργή των από κάτω. Λίγο αργότερα ήρθε ο πόλεμος του Μπους κατά του Αφγανιστάν και του Ιράκ, ένα κύμα ριζοσπαστικοποίησης στον αραβικό κόσμο που δεν άφησε περιθώρια για αποκατάσταση σχέσεων. Όμως, στα παρασκήνια άλλα συνέβαιναν. Το Μαρόκο εξάλλου ακολούθησε την πορεία των μοναρχιών του Κόλπου ενισχύοντας τους δεσμούς με το Ισραήλ τα τελευταία χρόνια. Αγωνιστές των κινημάτων στο Μαρόκο καταγγέλλουν εδώ και καιρό ότι το Μαρόκο χρησιμοποιεί τεχνολογία που του παρέχει το Ισραήλ για να κατασκοπεύει συνδικαλιστές και κόσμο της Αριστεράς. 

Με το που ανακοινώθηκε η συμφωνία Μαρόκου - Ισραήλ, στους δρόμους της πρωτεύουσας Ραμπάτ βγήκαν τα τεθωρακισμένα ρίψης νερού και τα ΜΑΤ επιβάλλοντας απαγόρευση συγκεντρώσεων στις κεντρικές λεωφόρους και μπροστά στο Κοινοβούλιο. Ακτιβιστές του κινήματος αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη προσπάθησαν να οργανώσουν διαδήλωση και εκδιώχθηκαν. Ο Σιόν Ασιντόν, Εβραίος Μαροκινός και συντονιστής του κινήματος για μποϊκοτάζ ενάντια στο Ισραήλ λέει πως: “Δυστυχώς η πολιτική ομαλοποίηση των σχέσεων με το Ισραήλ έρχεται μετά από μια μεγάλη διαδικασία οικοδόμησης οικονομικών, αγροτικών, τουριστικών και ακαδημαϊκών δεσμών”.

Το Μαρόκο χρειάζεται την αναγνώριση των ΗΠΑ στη Δυτική Σαχάρα για να κλιμακώσει την καταστολή ενάντια στους Σαχαράουι. Πλέον είναι προφανές ότι δεν ήταν καθόλου τυχαίο ότι μετά από χρόνια ξανάρχισαν συγκρούσεις μεταξύ του Πολισάριο και μαροκινών δυνάμεων μόλις τον περασμένο Οκτώβρη. Ένας από τους λόγους που έχουν αυξηθεί οι πιέσεις είναι και οι μοιρασιές των ΑΟΖ στον Ατλαντικό. Παρότι το ισπανικό κράτος προσέχει σαν κόρη οφθαλμού τις σχέσεις του με τη μαροκινή μοναρχία, πρόσφατα αυξήθηκε η ένταση, γιατί είναι ακαθόριστο πώς μοιράζεται η εκμετάλλευση των υδάτων ανάμεσα στις ακτές του Μαρόκου και τα Κανάρια αλλά και τη μεσογειακή ακτή της Ισπανίας, τόσο όσον αφορά στο ψάρεμα όσο και σε πιθανές εξορύξεις. Το ζήτημα της ακτής της Δυτικής Σαχάρας και σε ποιον ανήκει αποκτάει αυξημένη σημασία.