Διεθνή
Παγκόσμια αντίσταση στον “γκαντέμικο” καπιταλισμό

ΗΠΑ

Αλλάζοντας η φετινή χρονιά, όλος ο κόσμος εύχεται να φύγει το δίσεκτο 2020 ελπίζοντας σε ένα καλύτερο 2021 και πολλοί εύχονται ένα 2021 χωρίς τον γκαντέμη πρωθυπουργό (το ευχόμαστε ολόψυχα και θα κάνουμε ό, τι μπορούμε για να γίνει πράξη) αλλά ας είμαστε σοβαροί: το πρόβλημα δεν έχει να κάνει ούτε με αριθμούς, ούτε με χρονιές, ούτε με τα αρνητικά επεισόδια που ακολουθούν κατά καιρούς τις επισκέψεις και δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη. 

Αυτό που απέδειξε περίτρανα το 2020 είναι ότι το πρόβλημα είναι ο καπιταλισμός: ένα σύστημα που κινείται με βάση τους τρελούς νόμους της αγοράς - που κάνει έρευνες για τα εμβόλια μόνο όταν βεβαιωθεί ότι υπάρχει η απαραίτητη αγορά, περιμένοντας δηλαδή να πεθάνουν πρώτα μερικά εκατομμύρια άνθρωποι. Και μια καπιταλιστική τάξη, που μέσα σε αυτές τις ζοφερές συνθήκες βρίσκει ευκαιρία από τη μια να κερδοσκοπεί ξεδιάντροπα και από την άλλη να περνάει άγριες επιθέσεις στα εργασιακά, κοινωνικά και δημοκρατικά δικαιώματα. 

Στις 31 Δεκεμβρίου του 2019 οι διεθνείς ηγέτες απηύθυναν τα συνηθισμένα πρωτοχρονιάτικα μηνύματα για το 2020. 

“Θα έχουμε μια σπουδαία χρονιά, προβλέπω. Θα είναι φανταστική. Είχαμε την καλύτερη χρονιά για την οικονομία σε ολόκληρη την ιστορία της χώρας» είπε ο πρόεδρος Τραμπ, αψηφώντας τις ήδη δυσοίωνες προβλέψεις οργανισμών όπως ο ΠΟΕ και το ΔΝΤ για συρρίκνωση το 2020. Ο Τζόνσον δεσμεύθηκε ότι «θα έχει τελειώσει με το Μπρέξιτ πριν από το τέλος του Γενάρη». Ο Μακρόν επέμεινε ότι οι «μεταρρυθμίσεις θα προχωρήσουν» στην Γαλλία και ευχήθηκε να υπάρξει συμβιβασμός με τα συνδικάτα. Ενώ ο πρόεδρος Σι Τζινπινγκ καμάρωνε για την παγκόσμια πρωτιά της προσελήνωσης ενός κινεζικού σκάφος στην σκοτεινή πλευρά της Σελήνης.

Την ίδια ακριβώς μέρα, στις 31 Δεκέμβρη του 2019, στην σκοτεινή πλευρά του πλανήτη Γη, το γραφείο του Παγκόσμιο Οργανισμού Υγείας στην Κίνα ανάφερε ότι υπήρξαν κρούσματα πνευμονίας «άγνωστης αιτίας» στην πόλη Γουχάν, ένα γεγονός που δεν πέρασε ούτε στα ψιλά των ΜΜΕ. Ένα μήνα αργότερα στις 30 Ιανουαρίου, ο ΠΟΥ κήρυξε διεθνή κατάσταση έκτακτης ανάγκης στη δημόσια Υγεία καλώντας τις κυβερνήσεις να πάρουν άμεσα μέτρα για τον νέο κορονοϊό. 

Προβλέψεις

Κοιτάζοντας πίσω τη χρονιά που πέρασε, με τον παγκόσμιο αριθμό των θανάτων από covid να έχει ξεπεράσει το 1,7 εκατομμύριο ανθρώπους, με την πανδημία να συνεχίζεται, με δισεκατομμύρια ανθρώπους να ζουν σε συνθήκες ανεργίας, λοκντάουν και μόνιμης ανασφάλειας και με τις προβλέψεις για την παγκόσμια οικονομία να κάνουν λόγο για μια κρίση μεγαλύτερη από αυτήν που ακολούθησε το κραχ του 2007-8, δεν μπορεί κανείς να μην σαρκάσει τις προβλέψεις των «αρίστων» αυτού του πλανήτη.

Τα ανφάν-γκατέ των φαρμακοβιομηχάνων και των πολιτικών τους εκπροσώπων έγραφαν για χρόνια στα παλιά τους τα παπούτσια όλες εκείνες τις έγκαιρες επιστημονικές προειδοποιήσεις ότι οι προηγούμενες πανδημίες εξαιτίας του SARS-CoV-1 και MERS-CoV ήταν μέρος μιας επικίνδυνης τάσης για την εμφάνιση νέων και πιο θανατηφόρων κορονοϊών. Παγώνοντας μάλιστα τις όποιες σχετικές έρευνες είχαν ξεκινήσει για θεραπείες και εμβόλια γιατί δεν ήταν άμεσα επικερδείς. 

Και όταν εμφανίστηκε η επιδημία του Covid19 στην Κίνα, οι κυβερνήσεις την αντιμετώπισαν ακροβατώντας ανάμεσα σε καραντίνες και «ανοίγματα» μπας και «σωθεί η αγορά» -με το τελευταίο που τις απασχολεί να είναι η πραγματική άμυνα στην πανδημία, δηλαδή: Το δημόσιο σύστημα υγείας, οι δημόσιες συγκοινωνίες και βέβαια οι χώροι εργασίας που από το Μπέργκαμο μέχρι τη Βόρεια Ελλάδα και την Δυτική Αττική ήταν οι βασικοί χώροι μετάδοσης της πανδημίας. 

Όμως το 2020 δεν είχε μόνο να μας δώσει ιστορίες τρόμου και θανάτου. Είχε μέσα του και μεγάλες και μικρές ιστορίες ελπίδας. Ελπίδας που έθρεψαν, οι δεκάδες αγώνες των εργαζομένων και των απλών ανθρώπων που έδωσαν τη μάχη σε όλο τον πλανήτη για μια καλύτερη ζωή. Αγώνες που άνθησαν μέσα στο πιο ζοφερό περιβάλλον της πανδημίας, αγώνες που νίκησαν και αξίζει να τους θυμηθούμε, να τους τιμήσουμε και να τους συνεχίσουμε τη χρονιά που έρχεται.  


Ο Γενάρης του 2020 σημαδεύτηκε από τις πλημμύρες στην Ινδονησία και τις καταστροφικές πυρκαγιές στην Αυστραλία που ακολούθησαν αυτές του Αμαζονίου και της Σιβηρίας το καλοκαίρι, δικαιώνοντας το κίνημα ενάντια στην κλιματική αλλαγή, με την Γκρέτα Τούνμπεργκ να γίνεται το  πρόσωπο του 1919 στους Times.

Σημαδεύτηκε όμως και από ένα φοβερό τρίμηνο απεργιακό ξεσηκωμό διαρκείας της εργατικής τάξης στη Γαλλία ενάντια στην “μεταρρύθμιση” του συνταξιοδοτικού, με μια απεργία διαρκείας στους σιδηρόδρομους και μια σειρά από άλλους χώρους. Οι εργαζόμενοι στην γαλλική ΔΕΗ “κατέβασαν τους διακόπτες” και εκατοντάδες μεγάλες επιχειρήσεις αναγκάστηκαν να διακόψουν τη λειτουργία τους. Στην Ινδία, το ένα πέμπτο του πληθυσμού, 250 εκατομμύρια εργαζόμενοι, κατέβηκαν σε πανεργατική απεργία ενάντια στην πολιτική της ακροδεξιάς κυβέρνησης του Μόντι – με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που έκλεισαν και τη χρονιά τον Δεκέμβρη, κατεβάζοντας στο δρόμο αυτή τη φορά και τους αγρότες.

Στο επίκεντρο των εξελίξεων συνέχισαν να βρίσκονται οι μάζες στις χώρες της Μέσης Ανατολής. Η  δολοφονία του ιρανού στρατηγού Σουλεϊμανί στο Ιράκ από τις ΗΠΑ τις πρώτες μέρες του χρόνου, είχε σαν αποτέλεσμα ο κόσμος να κατεβεί μαζικά στους δρόμους της Βαγδάτης, να εισβάλει στην αμερικανική πρεσβεία και να τη λεηλατήσει.  Η κοινωνική έκρηξη που ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2019 στο Ιράκ ρίχνοντας την κυβέρνηση, συνεχίστηκε το 2020, με τις γυναίκες να παλεύουν στην  πρώτη γραμμή.

Τον Φλεβάρη, στις εκλογές της Ιρλανδίας, είδαμε να επαναλαμβάνεται περίπου ό,τι συνέβη στην Ελλάδα το 2015: Κατέρρευσε  ο παραδοσιακός δικομματισμός με τα δύο κόμματα που μονοπωλούν την εξουσία εδώ και 100 χρόνια να πέφτουν αθροιστικά στο 43% και πρώτο κόμμα να βγαίνει το Σιν Φέιν ενώ η αντικαπιταλιστική συμμαχία “Αλληλεγγύη - Οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη”, στην οποία συμμετέχει η αδελφή οργάνωση του ΣΕΚ στην Ιρλανδία, εξέλεξε πέντε βουλευτές. Η δολοφονία εννέα μεταναστών στις 19 Φλεβάρη από ένα φασίστα στο Χάναου της Γερμανίας οδήγησε στο ξέσπασμα μιας μαζικής κατακραυγής και μαζικότατων αντιφασιστικών διαδηλώσεων σε δεκάδες πόλεις σε όλη τη χώρα, σε συνέχεια του κύματος αλληλεγγύης στους πρόσφυγες τον προηγούμενο χρόνο.    

Την άνοιξη του 2020 ο κορονοϊός έχει ήδη εξαπλωθεί στην Βόρειο Ιταλία. Οι εικόνες των μαζικών θανάτων ταρακουνάνε όλο τον κόσμο αλλά μετά το πρώτο σοκ η εργατική αντίσταση βάζει τη σφραγίδα της: Στην Ιταλία που σε ευρωπαϊκό επίπεδο πληρώνει σε εκείνη τη φάση το πιο βαρύ τίμημα οι εργαζόμενοι όχι μόνο αναδεικνύονται στους ήρωες της πανδημίας αλλά και του αγώνα. Από τα ναυπηγεία στο βορρά ως τις χαλυβουργίες του νότου, οι εργάτες και οι εργάτριες σταματάνε την παραγωγή απαιτώντας μέτρα ασφαλείας ή να πάνε σπίτι τους αν η παραγωγή δεν είναι πρώτης ανάγκης. Παρόμοιες απεργίες και διαμαρτυρίες ακολουθούν στις ΗΠΑ, τη Βρετανία, τη Γαλλία. 

Η εργατική Πρωτομαγιά, γιορτάζεται με διαδηλώσεις στη Γαλλία, τη Νότια Κορέα, την Ινδονησία, το Πακιστάν, την Γερμανία, την Τουρκία και το Χονγκ Κονγκ όπου το μαζικό κίνημα για δημοκρατία, ένα χρόνο μετά το πρώτο του ξέσπασμα δεν το βάζει κάτω. Στον Λίβανο η Πρωτομαγιά γίνεται κομμάτι της μαζικής επανεμφάνισης του κινήματος που ανέτρεψε την κυβέρνηση το περασμένο φθινόπωρο - για να ακολουθήσει ένα νέο μαζικό ξέσπασμα διαμαρτυριών τον Αύγουστο μετά την έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού που άφησε πίσω της 200 νεκρούς και χιλιάδες τραυματίες .

Απ’ τη Νιγηρία στην Ταϋλάνδη

Η κτηνώδης ρατσιστική δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ στη Μινεάπολη στις 25 Μάη ήρθε να βάλει φωτιά σε μια άλλη πυριτιδαποθήκη, αυτή του ρατσισμού και της φτώχειας στις ΗΠΑ. Ο πολύμηνος ξεσηκωμός - όχι μόνο της μαύρης κοινότητας αλλά όλων των κοινοτήτων, της νεολαίας και των συνδικάτων- που ακολούθησε, ήταν από τους μεγαλύτερους που έχουν γίνει ποτέ στη χώρα και σημάδεψε διεθνώς τις εξελίξεις. Ήταν αυτός ο ξεσηκωμός που οδήγησε στην ήττα του Τραμπ.  Το καλοκαίρι αυτό το κίνημα θα κλιμακώσει προχωρώντας σε απεργία για τις “Ζωές των Μαύρων” για να ακολουθήσει ένας δεύτερος μεγάλος γύρος αγώνα μετά τη δολοφονία από την αστυνομία του Τζέικομπ Μπλέικ που ξεσήκωσε απεργία ακόμη και ανάμεσα στους αθλητές. Η άνοιξη κλείνει με μια ακόμη μέρα ξεσηκωμού στη Γαλλία στις 30 Μάη όταν το πρωί χιλιάδες εργάτες διαδηλώνουν ενάντια στις ανακοινωμένες απολύσεις στη Ρενό ενώ το απόγευμα το Παρίσι πλημμυρίζει από χιλιάδες Sans-Papiers. 

Αλλά το καλοκαίρι αποδεικνύεται καυτό και έξω από τη Γαλλία και τις ΗΠΑ. Τον Ιούλη εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές ξεχύθηκαν ξανά στους δρόμους του Σουδάν στέλνοντας το μήνυμα ότι ο ξεσηκωμός που είχε ξεκινήσει πριν 18 μήνες δεν είχε πει την τελευταία του λέξη. Η μαζική γενική απεργία που πραγματοποιήθηκε στις 17 Αυγούστου στην Λευκορωσία με αίτημα την παραίτηση του επί 26 χρόνια προέδρου της, Λουκασένκο ήταν η αφετηρία κινητοποιήσεων στην “ξεχασμένη” αυτή χώρα της Ανατολικής Ευρώπης. 

Στην Ταϋλάνδη χιλιάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στο κέντρο της Μπανγκόκ στις 16 Αυγούστου, στη μεγαλύτερη διαδήλωση στη χώρα μετά την άγρια καταστολή που ακολούθησε το κίνημα των “Κόκκινων Πουκάμισων” το 2010. Οι απίστευτες διαδηλώσεις στην Ταϋλάνδη ενάντια στη στρατιωτική χούντα και τη μοναρχία συνεχίστηκαν στις 14 Οκτώβρη στην επέτειο του μαζικού ξεσηκωμού ενάντια σε προηγούμενη χούντα, το 1973. 

Η Νιγηρία συνταράσσεται για πάνω από ένα μήνα από τη νεολαιίστικη εξέγερση ενάντια στη SARS, το ειδικό σώμα της αστυνομίας που δολοφόνησε δεκάδες νέους στα πλαίσια ελέγχων για την πανδημία. Χιλιάδες τουρκοκύπριοι διαδήλωσαν τον Νοέμβρη και στους δρόμους της βόρειας Λευκωσίας ενάντια στις παρεμβάσεις του Ερντογάν και την προσπάθειά του να ελέγξει τις πολιτικές εξελίξεις μέσα στην τουρκοκυπριακή κοινότητα με την εκλογή του Τατάρ.

Αλλά το φθινόπωρο ανήκε στο κίνημα στη Λατινική Αμερική: Στην Βολιβία, οι πραξικοπηματίες και οι υποστηρικτές τους εισέπραξαν μια τεράστια ήττα καθώς στις εκλογές της 18ης Οκτώβρη, ο υποψήφιος του MAS, Λούις Άρσε, συγκέντρωσε πάνω από 50% και  αναγνωρίστηκε σαν νέος πρόεδρος της χώρας. Σε θρίαμβο του κινήματος εξελίχθηκε το δημοψήφισμα στη Χιλή στις 25 Οκτώβρη. Πάνω από 78% ψήφισαν υπέρ της σύνταξης νέου Συντάγματος που θα αντικαταστήσει αυτό που κληροδότησε η δικτατορία του Πινοτσέτ και εκατομμύρια βγήκαν στους δρόμους για να πανηγυρίσουν ενάντια στην κυβέρνηση του Πινιέρα. 

Οι δρόμοι νίκησαν και στο Περού, οδηγώντας μέσα σε πέντε μέρες τον τοποθετημένο χωρίς εκλογές στην θέση του προέδρου Μερίνο σε παραίτηση μετά από τις διαδηλώσεις ενάντια στο κοινοβουλευτικό πραξικόπημα. Στη Γουατεμάλα, ένα κομμάτι της διαδήλωσης που οργανώθηκε ενάντια στον προϋπολογισμό λιτότητας που ψηφιζόταν νύχτα, έφτασε μέσα στο κοινοβούλιο και έβαλε φωτιά. Ο Δεκέμβρης έκλεισε στην Αργεντινή με μια μεγάλη νίκη για το γυνακείο κίνημα για τη νομιμοποίηση της έκτρωσης. Προηγήθηκε η τεράστια έκρηξη των καθημερινών μαζικών διαδηλώσεων στην Πολωνία που ανάγκασαν την κυβέρνηση να κάνει πίσω στην  επέκταση της απαγόρευσης και υπέρ της ελεύθερης επιλογής της έκτρωσης στο μεγαλύτερο κίνημα διαμαρτυρίας των τελευταίων 30 χρόνων. 

Η αντεπίθεση του Μακρόν με άξονες την ισλαμοφοβία και την καταστολή στη Γαλλία έφαγε μια μεγάλη σφαλιάρα τον Δεκέμβρη όταν μισό εκατομμύριο διαδηλωτές ξεχύθηκαν στους δρόμους αναγκάζοντάς τον σε αναδίπλωση πάνω στο νόμο «συνολικής ασφάλειας» που ψήφισε στη Βουλή. Ενώ στις ΗΠΑ, η επιβεβαίωση της εκλογικής ήττας του Τραμπ σημαδεύτηκε από μαζικές διαδηλώσεις που έστειλαν ξανά το μήνυμα της αντίστασης σε όλο τον πλανήτη: όχι μόνο ενάντια στην πρόθεση του Τραμπ να οργανώσει την ακροδεξιά αλλά και ενάντια στην διακυβέρνηση Μπάιντεν, που ήδη συγκεντρώνει γύρω του όλα τα γεράκια του νεοφιλελευθερισμού και του πολέμου. 

Γαλλία

 

Ινδία

 

Ιταλία

 

Πολωνία

 

Ιράκ

 

Ταϋλάνδη

 

Νιγηρία

 

Λίβανος

 

Βολιβία