Ο Τζόνσον και η Δεξιά στη Βρετανία πανηγυρίζουν και παρουσιάζουν σαν μεγάλη τους επιτυχία ότι τελικά, στο παρά πέντε, υπήρξε συμφωνία με την ΕΕ και το Μπρέξιτ ολοκληρώνεται αυτές τις μέρες όχι με ξαφνικό θάνατο, αλλά με μια σχετική ομαλότητα.
Οι πανηγυρισμοί βρίσκονται σε πλήρη διάσταση με την πραγματικότητα της ζωής των απλών ανθρώπων στη Βρετανία. Ο κορονοϊός θερίζει, την τελευταία βδομάδα καταγράφονται διαρκώς πάνω από 50.000 καθημερινά κρούσματα. Οι υποσχέσεις για έγκαιρο μαζικό εμβολιασμό έχουν μετατραπεί σε φιάσκο, και οι υγειονομικές αρχές δίνουν οδηγίες για απίστευτους πειραματισμούς. Το εκκρεμές του λοκντάουν συνεχίζει να κινείται χωρίς καμιά λογική, από το άνοιγμα στο κλείσιμο. Στις δυο πλευρές των συνόρων, στη Μάγχη, συνεχίζουν να συσσωρεύονται αμέτρητα φορτηγά και οι οδηγοί τους, καθηλωμένοι από το άγνωστο γραφειοκρατικό τοπίο της συμφωνίας με την ΕΕ, και από τις απαιτήσεις των ελέγχων που έχει επιβάλει η πανδημία.
Στο μεταξύ, 400 χιλιάδες άνθρωποι παρακολούθησαν την ονλάιν συνάντηση που οργάνωσε το συνδικάτο των εκπαιδευτικών NEU την Κυριακή 3 Γενάρη και 6.000 καινούργια μέλη γράφτηκαν στο συνδικάτο την ίδια μέρα. Η οργή στα σχολεία είναι πολύ μεγάλη, με εκπαιδευτικούς, μαθητές και γονείς να δηλώνουν ότι η κυβέρνηση Τζόνσον τους κάνει μπαλάκι πιεσμένη από τους καπιταλιστές που ζητάνε άνοιγμα της οικονομίας. Εντωμεταξύ, οι πανηγυρισμοί για το τέλος της ταλαιπωρίας από τη διαδικασία του Μπρέξιτ διαψεύδονται από τις προβλέψεις των ίδιων των Βρετανών τραπεζιτών και των συνδέσμων της εργοδοσίας που προβλέπουν πως η Βρετανία θα είναι η πιο καθυστερημένη από τις πλούσιες χώρες στο να ανακάμψει από την καθίζηση με αφορμή την πανδημία.
Απέραντες ουρές φορτηγών στο Ντόβερ
Η συμφωνία για το Μπρέξιτ κάθε άλλο παρά λύνει τα προβλήματα για το βρετανικό καπιταλισμό. Η αντιπαράθεση με την ΕΕ έφτασε μέχρι το τέλος γιατί και οι δύο πλευρές για τους δικούς τους λόγους δεν είχαν πολλά περιθώρια συμβιβασμού.
Από τη μια μεριά η ΕΕ είχε στη διάθεσή της όλους τους εκβιασμούς του εμπορικού πολέμου για να στριμώξει τη Βρετανία. Σκοπός της ΕΕ είναι η Βρετανία, ακόμη και έξω από την ΕΕ, να υπακούει σε όλους τους κανόνες (εμπορικούς, βιομηχανικούς, περιβαλλοντικούς και άλλους) σαν να ήταν εντός. Το επιχείρημα των Βρυξελλών είναι πως αν η Βρετανία αφεθεί να αποφασίζει, θα λειτουργεί σαν “Σιγκαπούρη του Τάμεση”, δηλαδή οι επιχειρήσεις της θα ανταγωνίζονται τις ευρωπαϊκές δίπλα στην πόρτα της ΕΕ. Μέσω αυτού του εκβιασμού η Βρετανία πρέπει να υπακούει στις ευρωπαϊκές αποφάσεις χωρίς να συμμετέχει σε αυτές. Προφανώς μια τέτοια συμφωνία δεν ικανοποιεί την κυβερνώσα Δεξιά στη Βρετανία που έχει συσπειρωθεί γύρω από το στόχο της “ανάκτησης της κυριαρχίας” που είχαν “κλέψει” οι Βρυξέλλες. Η μόνη πίεση προς την άλλη κατεύθυνση πάνω στον Τζόνσον ήταν από τη μεριά των καπιταλιστών που στην πλειοψηφία τους είδαν το Μπρέξιτ σαν αρνητική εξέλιξη, αλλά και ακόμη και όσοι το υποστήριξαν ή το αποδέχθηκαν, φοβούνταν τον πανικό που θα μπορούσε να προκαλέσει ένα “σκληρό” Μπρέξιτ χωρίς συμφωνία.
Ο συμβιβασμός στον οποίο τελικά έφτασαν, από τη μια μεριά δίνει χρονικό περιθώριο στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να ανασυνταχθούν, από την άλλη δίνει την πολυπόθητη “κυριαρχία” στη Βρετανία σε διάφορους τομείς. Τυπικά, η ΕΕ υπέγραψε μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου, όπως θα γινόταν με μια οποιαδήποτε εξωτερική χώρα. Όμως στην πράξη η ΕΕ κρατάει πάνω στο τραπέζι το όπλο των δασμών και του εμπορικού πολέμου. Και η Βρετανία δεν είναι μια οποιαδήποτε εξωτερική χώρα. Το 2019, το 43% των εξαγωγών της Βρετανίας κατευθύνθηκαν στην ΕΕ. Ένα μεγάλο μέρος των καπιταλιστών της είναι εξαρτημένο από αυτή τη σχέση.
Όσο και ελεύθερο δασμών και να είναι το εμπόριο, επιστρέφουν τα σύνορα, οι έλεγχοι στα τελωνεία, οι περιορισμοί στις διαδρομές και τις στάσεις που μπορούν να κάνουν οι φορτηγατζήδες μέσα στις ευρωπαϊκές χώρες. Οι εταιρείες θα πρέπει να κάνουν δηλώσεις για εισαγωγές και εξαγωγές, ενώ τα προϊόντα, ιδιαίτερα τα τρόφιμα, θα πρέπει να έχουν επιπλέον πιστοποιητικά. Η Βρετανία κέρδισε ότι δεν θα είναι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αυτό που θα επιτηρεί το αν το Λονδίνο “παίζει δίκαια” στον ανταγωνισμό. Αλλά αυτό που έκανε η ΕΕ ήταν να κρατήσει για τον εαυτό της το δικαίωμα ότι σε οποιοδήποτε σημείο θεωρήσει πως οι κινήσεις της Βρετανίας “αδικούν” τους δικούς της καπιταλιστές, θα μπορεί να επιβάλλει δασμούς και κυρώσεις. Εξάλλου, όλα αυτά αφορούν μόνο το εμπόριο αγαθών.
Όσον αφορά στις υπηρεσίες, που για τη Βρετανία και ιδαίτερα για το Σίτι του Λονδίνου έχουν τεράστια σημασία, εκεί δεν υπάρχει προς το παρόν καμιά συμφωνία για δραστηριότητες χωρίς δασμούς. Μπορεί δηλαδή να υπάρχουν καλά νέα για τη βρετανική Δεξιά, αλλά δεν υπάρχουν καλά νεά για τους Βρετανούς καπιταλιστές, και αυτή είναι μια αντίφαση που όσο βαθαίνει κάνει τον βρετανικό καπιταλισμό να ανησυχεί. Οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς έκαναν μια έρευνα μεταξύ των πιο διακεκριμένων οικονομικών συμβούλων του συστήματος και πήραν μόνο αρνητικές απαντήσεις για τις προοπτικές. Οι τραπεζίτες προβλέπουν ότι το βρετανικό ΑΕΠ δεν θα φτάσει στα προ πανδημίας επίπεδα πριν από τις αρχές του 2023. Με το που διακοπούν τα προγράμματα επιδοτήσεων των μισθών για τις επιχειρήσεις που έχουν παγώσει τις δραστηριότητες τους, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι θα βρεθούν άνεργοι.
“Θάλασσα” με τα εμβόλια
Μέσα σε όλα αυτά, η κυβέρνηση Τζόνσον κατάφερε να τα θαλασσώσει και με τα εμβόλια. Με αρχικό στόχο δύο εκατομμύρια εμβολιασμούς τη βδομάδα, έπιασε τελικά 250.000. Για να καλύψει το κενό, προχωράει σχέδια για αύξηση της χρονικής απόστασης ανάμεσα στις δύο δόσεις από τις τρεις στις 12 βδομάδες. Παράλληλα κυκλοφόρησε πως θα επιτρέψει οι δύο δόσεις να γίνουν με διαφορετικά εμβόλια στο ίδιο άτομο (ένα της Pfizer και ένα της Astrazeneca). Η ανικανότητα των καπιταλιστών και των υπουργών τους έχουν ανεβάσει ξανά τους θανάτους στα ύψη, όχι η “βρετανική μετάλλαξη” του κορονοϊού, πίσω από την οποία προσπαθεί να κρυφτεί ο Τζόνσον.
Η ηγεσία των Εργατικών και ο επικεφαλής της, Κιρ Στάρμερ, δεν κάνουν αντιπολίτευση στην κυβέρνηση Τζόνσον. Συνεχίζουν να έχουν σαν κύρια ενασχόληση την εκδίκηση απέναντι στον αριστερό, πρώην ηγέτη του κόμματος, Τζέρεμι Κόρμπιν και σε όλο το αριστερό δυναμικό που μπήκε μαζικά στο κόμμα τα τελευταία χρόνια και το οποίο τώρα εγκαταλείπουν τρέχοντας ή εκδιώκονται.
Με τέτοια κυβέρνηση και αντιπολίτευση, το καπάκι της οργής έσκασε απροειδοποίητα στους εκπαιδευτικούς. Μετά τη διαδικασία της περασμένης Κυριακής που ίσως να είναι η μεγαλύτερη ονλάιν συνδικαλιστική πρωτοβουλία που έχει οργανωθεί ποτέ στον κόσμο, οι δάσκαλοι και οι καθηγητές απειλούν με απεργία αν η κυβέρνηση τους στείλει απροστάτευτους στα σχολεία.
“Η συνάντηση έγινε την παραμονή Πρωτοχρονιάς” εξηγεί η Μίκι, συνδικαλίστρια στο Νότιο Λονδίνο, μιλώντας στην εφημερίδα Socialist Worker. “Ξεκαθαρίσαμε πως ο κίνδυνος για την ασφάλειά μας από ένα πλήρες άνοιγμα των σχολείων είναι πολύ μεγάλος και θα ασκήσουμε το δικαίωμά μας να μην μπούμε σε μη ασφαλή εργασιακό χώρο. Προχωράμε σε δράση όλοι μαζί για να εξασφαλίσουμε ότι όλοι θα είναι όσο πιο ασφαλείς γίνεται. Από τη μεριά των εκπαιδευτικών έχουν παρθεί όλα τα δυνατά μέτρα. Αλλά η κυβέρνηση αρνείται να κάνει αυτό που της αναλογεί: να προσλάβει κι άλλους εκπαιδευτικούς και να αυξήσει τον αριθμό των κτηρίων”. Μετά τη μεγάλη συνάντηση, το μήνυμα απλώθηκε με επίσης μαζικές ονλάιν συνελεύσεις συλλόγων εκπαιδευτικών σε όλη τη χώρα. Σύλλογοι γονέων και συνδικάτα μη-εκπαιδευτικών, εργαζόμενων στα σχολεία δηλώνουν τη συμπαράστασή τους και παίρνουν πρωτοβουλίες στην ίδια κατεύθυνση. Τα ψέματα του Τζόνσον έχουν πολύ κοντινή ημερομηνία λήξης.