Πέρα από τις κωμικές πτυχές, ο ανταγωνισμός για το ποιος θα πρωτοπάρει σειρά στην προμήθεια εμβολίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποκαλύπτει την αδυναμία του παρόντος συστήματος να διαχειριστεί την πανδημία COVID-19.
Ωστόσο, πρόκειται όντως για φάρσα. Επειδή η Κομισιόν ήταν αργή και αναποτελεσματική στην παραγγελία εμβολίων, απειλεί να επιβάλει έναν αποκλεισμό σαν του Ναπολέοντα πριν δυο αιώνες, απαγορεύοντας τις εξαγωγές εμβολίων εκτός της Ευρωπαϊκής Ενιαίας Αγοράς.
Είναι επίσης κωμικό ότι η Κομισιόν ζητά από την AstraZeneca να δώσει προτεραιότητα στη σύμβασή της με την ΕΕ παρότι είχε συνάψει νωρίτερα σύμβασή με τη Βρετανία - την ίδια στιγμή που η γαλλική και η γερμανική κυβέρνηση ισχυρίζονται ότι αυτό το εμβόλιο δεν είναι αποτελεσματικό για την πιο ευάλωτη ηλικιακή ομάδα, τα άτομα άνω των 65 ετών.
Δεδομένου ότι η Βρετανία αποδεικνύεται πιο αποτελεσματική στην προμήθεια και διανομή εμβολίων, η ΕΕ καταφέρνει να κάνει ακόμη και την κυβέρνηση Τζόνσον να φαίνεται σοβαρή. Αυτό είναι πραγματικά κατόρθωμα την εβδομάδα που επιβεβαιώθηκε επισήμως ότι ο λανθασμένος χειρισμός της πανδημίας από την βρετανική κυβέρνηση έχει κοστίσει 100.000 ζωές.
Η σύγκρουση αποτελεί μια έκφραση αυτού που ο οικονομολόγος Will Davies αποκαλεί «μερκαντιλισμό του εμβολίου» Τα κορυφαία καπιταλιστικά κράτη - ή στην περίπτωση της ΕΕ ένα καρτέλ αυτών των κρατών - παρακάμπτουν την αγορά προκειμένου να διασφαλίσουν ότι οι δικοί τους πληθυσμοί θα έχουν πρόσβαση στα εμβόλια. Και όλη η φιλολογία υπέρ της ελεύθερης αγοράς πηγαίνει περίπατο.
Η στήλη «Μυστικά του Εμπορίου» των Financial Times επεσήμανε ότι δεν είναι η πρώτη φορά που αυτό συμβαίνει με την ΕΕ. Στην αρχή της πανδημίας, «επέβαλε συνολικούς περιορισμούς στις εξαγωγές Μέσων Ατομικής Προστασίας για να τα διατηρεί στο εσωτερικό της. Οι αδυναμίες στην εσωτερική αγορά της ΕΕ μετατρέπονται σε δυσλειτουργία στο εξωτερικό εμπόριο… λόγω της αδυναμίας της ΕΕ να διαχειριστεί την εσωτερική προσφορά και ζήτηση μέσα στην κρίση».
Ο μερκαντιλισμός των εμβολίων σημαίνει συμμαχία μεταξύ των κρατών και των μεγάλων φαρμακευτικών πολυεθνικών. Όπως αναφέρουν τα «Μυστικά του Εμπορίου»: «Οι κυβερνήσεις του πλούσιου κόσμου έχουν προσεγγίσει την ανάπτυξη του εμβολίου κατά του κορονοϊού με ένα μοντέλο δημόσιου-ιδιωτικού τομέα. Η ιδέα είναι να εγγυηθούμε τη ζήτηση στις εταιρίες μέσω δεσμεύσεων πάνω στις δημόσιες αγορές… και να βάλουμε τις φαρμακευτικές εταιρείες να κάνουν έρευνα και ανάπτυξη με αντάλλαγμα για δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας… Το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης αρχικά προσανατολιζόταν να δωρίσει τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για το εμβόλιό του, αλλά πείστηκε, κυρίως από το Ίδρυμα Γκέιτς και τη μεγάλη του επιρροή, αντί γι’ αυτό να συνεργαστεί με μια φαρμακευτική εταιρεία».
Τα πραγματικά θύματα αυτής της κατάστασης δεν θα είναι μόνο οι λαοί των αντιμαχόμενων χωρών της Ευρώπης. Είναι η πλειοψηφία του πληθυσμού στον παγκόσμιο «Νότο». Οι κυβερνήσεις τους είναι πολύ φτωχές για να κάνουν συμφωνίες με τις μεγάλες πολυεθνικές του φαρμάκου και έτσι εξαρτώνται από την ελεημοσύνη του «Βορρά» μέσω του Covax, ενός υποχρηματοδοτούμενου προγράμματος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Οι κυβερνήσεις των πλούσιων χωρών χρησιμοποίησαν τον πλούτο και τη δύναμή τους για να πάρουν πολύ περισσότερες δόσεις από όσες χρειάζονται. Σύμφωνα με τους New York Times, η ΕΕ θα έχει αρκετό απόθεμα για να εμβολιάσει τους κατοίκους της δύο φορές, η Βρετανία και οι ΗΠΑ τέσσερις φορές και ο Καναδάς έξι φορές. Το 51% των δόσεων εμβολίου έχει δεσμευτεί από κράτη που αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού. Αυτή η τεράστια αδικία μας θέτει σε κίνδυνο όλους. Όσο περισσότερο συνεχίζεται η πανδημία παγκοσμίως, τόσο περισσότερες ευκαιρίες υπάρχουν για να εξαπλωθούν νέες και πιο επικίνδυνες μεταλλάξεις του ιού. Ο μερκαντιλισμός των εμβολίων θα κοστίσει ακριβά.