Ιδέες
Εκδήλωση - παρουσίαση στο ΜΒ: Η δημοκρατία απέναντι στη νέα ακροδεξιά

5/6, Βιβλιοπαρουσίαση στο Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο. Φωτό: Μ.Β.

Μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση έγινε το Σάββατο 5/6 στην παρουσίαση του βιβλίου του Κωστή Παπαϊωάννου «Άγρια ιστορία για μεγάλα παιδιά, από τον φασισμό στον μεταφασισμό, η δημοκρατία απέναντι στη νέα ακροδεξιά», στο Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο με ομιλητές τον ίδιο τον συγγραφέα και τον Γιώργο Πίττα, δημοσιογράφο στην Εργατική Αλληλεγγύη. 

«Ακόμη και από τον τίτλο γίνεται φανερό ότι ο σκοπός του βιβλίου είναι να μιλήσει με απλό τρόπο για πράγματα που δεν είναι απλά» τόνισε ανάμεσα σε άλλα ο Κωστής Παπαϊωάννου. «Έχει να κάνει αυτό και με το γεγονός ότι σαν εκπαιδευτικός βρέθηκα πολλές φορές αντιμέτωπος με το ερώτημα “τι να δώσουμε σε ένα νέο άνθρωπο να διαβάσει για τον φασισμό”. Ταυτόχρονα στις σελίδες του βιβλίου γίνεται η προσπάθεια να συνομιλήσει αυτό με ανθρώπους που έχουν γράψει ήδη. Δεν είναι εύκολο να μιλήσεις για τα στρατόπεδα εξόντωσης όταν υπάρχει ένας Πρίμο Λέβι, όταν υπάρχουν οι μαρτυρίες ανθρώπων που βίωσαν τα στρατόπεδα, τα δεινά του φασισμού.   

Ο φασισμός είναι μια διαρκής υπόθεση, είναι ίδιος αλλά και διαφορετικός. Μεταλλάσσεται διαρκώς αλλά ο πυρήνας του, το βασικό αξιακό του υλικό είναι το ίδιο. Ο φασιστικός και ο μεταφασιστικός λόγος επιδιώκει να κάνει τη μεγάλη ντρίπλα, πατάει πάνω στην οργή για όλα τα μεγάλα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα με σκοπό την μεταστρέψει σε άλλα ζητήματα: για την «Μακεδονία μας», για να μην έρθουν τα προσφυγάκια στα σχολεία κλπ. 

Ειδικότερα στα Βαλκάνια είναι εμφανής η ιδιαίτερη σχέση του φασισμού με τον εθνικισμό. Αν κανείς ξεφλούδιζε το ακροδεξιό φαινόμενο στην Ελλάδα, ο βαθύς του πυρήνας είναι ο εθνικισμός και στις εξάρσεις του εθνικισμού ξεπλένονται ακόμη και τα χειρότερα φασιστικά μορφώματα, όπως η Χ.Α. Στο ελληνικό βαθύ κράτος υπάρχει ενεργή παρουσία της ακροδεξιάς. Η σχέση ανάμεσα σε αυτό και στην ακροδεξιά είναι αξεδιάλυτη, χωρίς να ταυτίζονται αυτά τα δύο.

Έχει μεγάλη σημασία να στεκόμαστε στην καταδίκη της Χρυσής Αυγής, να μην θεωρήσουμε ότι είναι κάτι που βρίσκεται πια πίσω μας. Πρώτον γιατί χρειάζεται να θυμόμαστε ότι εκεί τα καταφέραμε καλά. Και μάλιστα τα καταφέραμε σε καιρούς που όλους όσοι είμαστε εδώ, όταν λέγαμε ότι αυτή η δίκη μπορεί να κερδηθεί, πολλοί μας κοίταζαν περίεργα είτε γιατί αμφισβητούσαν τη σημασία που μπορεί να έχει μια δίκη της αστικής δικαιοσύνης είτε επειδή υπήρχε ένα κλίμα καχυποψίας ότι “η δίκη δεν τραβάει” κλπ. Η καταδίκη της Χ.Α  δείχνει ένα σχήμα για το πως μπορούμε να πάμε μπροστά. Έχουν σημασία οι πρωτοβουλίες που παίρνονται. Έχει σημασία η ενσώματη παρουσία στον δημόσιο χώρο, οι μάχες δρόμο το δρόμο, πλατεία την πλατεία. Και τρίτο, έχει σημασία ο χώρος της μνήμης και ο χώρος των ιδεών». 

Ρατσιστικές πολιτικές

«Με την καταδίκη της Χρυσής Αυγής πετύχαμε μια μεγάλη νίκη αλλά δεν έχουμε ξεμπερδέψει με τη φασιστική απειλή και αυτό είναι μια από τις αφετηρίες που σωστά βάζει στο βιβλίο του ο συγγραφέας. Δεν έχουμε ξεμπερδέψει με τις πολιτικές που στρώνουν το έδαφος στους φασίστες: τον θεσμικό ρατσισμό απέναντι στους μετανάστες και τους πρόσφυγες, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, την ισλαμοφοβία, την κρίση και τις σκληρές πολιτικές λιτότητας και ανεργίας» τόνισε ο Γιώργος Πίττας.

«Χρειάζεται να μελετήσουμε ιστορικά το φαινόμενο του φασισμού, υποστηρίζει ο Κωστής στην εισαγωγή του και το πετυχαίνει αυτό μέσα στις περίπου 300 σελίδες του βιβλίου, όχι μέσα από μια αφήγηση που ακολουθεί την πορεία του φασισμού μέσα στο χρόνο αλλά με την μορφή ερωτήσεων και σύντομων απαντήσεων που επιχειρούν και κάνουν τις συνδέσεις ανάμεσα στο παρελθόν και το σήμερα, πιάνοντας όλες τις εκφάνσεις της φασιστικής απειλής: Την επίδραση στις γυναίκες, στους ανάπηρους, στην εκπαίδευση κλπ. Τις διαχρονικές συνδέσεις του φασισμού με την δεξιά, την εκκλησία και τον κρατικό μηχανισμό. Και βέβαια την φασιστική απειλή μέσα στην Ελλάδα από την δεκαετία του ’30 μέχρι σήμερα. Είναι ένα βιβλίο που οπλίζει με ιστορική γνώση και δίνει επιχειρήματα χωρίς να απευθύνεται σε “ειδικούς” ενώ κεντρίζει τη συζήτηση καλώντας τον αναγνώστη να πάρει θέση, να ψάξει, να συμφωνήσει, να διαφωνήσει - μέσα από τα εκατοντάδες, κυριολεκτικά, ερωτήματα που θέτει».

Στην συζήτηση που ακολούθησε ανάμεσα σε άλλους τον λόγο πήρε ο Λεωνίδας Κοντουδάκης, αυτόπτης μάρτυρας στην δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη ενώ ο Τζαμάλ από την Αλγερία, μίλησε για την δική του εμπειρία στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του 21ου αιώνα στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στην Ελλάδα: «Το 2012 επί κυβέρνησης Σαμαρά, πέρασα ενάμισι χρόνο στο στρατόπεδο της Κορίνθου. Θα χρειάζονταν μέρες για να πω τις συνθήκες εκεί και είναι ντροπή να υπάρχουν τέτοια μέρη ακόμη. Το 2020 με σταμάτησαν στο δρόμο και με έστειλαν ξανά στην Αμυγδαλέζα. Και ήταν χειρότερα απ’ ό,τι πριν οκτώ χρόνια στην Κόρινθο. Η αστυνομία όχι μόνο ερχόταν μέσα στη νύχτα και έριχνε ξύλο αλλά έπαιρνε κρυφά ανθρώπους που είναι χρόνια στην Ελλάδα και τους έστελνε στην Τουρκία. Ο ρατσισμός που έχω νιώσει εδώ ερχόταν πάντα από το κράτος». 

Ολόκληρη την συζήτηση μπορείτε να παρακολουθήσετε εδώ.