Οικονομία και πολιτική
Προϋπολογισμός 2022: Άγρια επίθεση με φόρους και περικοπές

15/12/20, απεργία ενάντια στον Προϋπολογισμό. Μετά την περικοπή 550 εκατομμυρίων από τον προϋπολογισμό της Υγείας πέρσι, άλλα 820 εκ. κόβονται φέτος. Φωτό: Αρχείο ΕΑ

Καμία έκπληξη δεν περιλαμβάνει η εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού του 2022 που κατέθεσε την προηγούμενη εβδομάδα η κυβέρνηση στη Βουλή: είναι ένας προϋπολογισμός περικοπών, φορολογικών επιδρομών και δημιουργικής λογιστικής. Ό,τι ακριβώς περιμέναμε, δηλαδή, από τον Μητσοτάκη και τον Σταϊκούρα.

Να ξεκινήσουμε από το τελευταίο, τη δημιουργική λογιστική. Το υπουργείο Οικονομικών αναθεώρησε για τρίτη φορά τις εκτιμήσεις της για τους ρυθμούς ανάπτυξης. Η Καθημερινή, το «σοβαρό» φερέφωνο της Νέας Δημοκρατίας, αποτύπωσε με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο τις νέες αυτές αναθεωρημένες εκτιμήσεις: «Αύξηση ΑΕΠ κατά 11,7% τη διετία 2021-22 προβλέπει ο νέος προϋπολογισμός». Το προσχέδιο που είχε καταθέσει η κυβέρνηση στις αρχές Οκτώβρη προέβλεπε ρυθμούς ανάπτυξης 6,1% για τη φετινή χρονιά και 4,5% για την ερχόμενη. Η εισηγητική έκθεση ανέβασε την εκτίμηση για το 2021 στο 6,9%. «Έτσι στο τέλος του επόμενου χρόνου το ΑΕΠ θα είναι κατά 1,7% υψηλότερο από αυτό του 2019» γράφει η Καθημερινή. Η κρίση της πανδημίας, με άλλα λόγια, είναι (σε οικονομικό επίπεδο) παρελθόν.

Πόση αξιοπιστία έχουν αυτές οι εκτιμήσεις; Η απάντηση είναι απλή: καμία. Το ίδιο το γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής αισθάνθηκε, αντιμέτωπο με αυτή τη ροζ εικόνα, την ανάγκη να θυμίσει τις «σημαντικές αβεβαιότητες» της εισηγητικής έκθεσης: τον κίνδυνο του πληθωρισμού και της αύξησης των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που μπορεί να βυθίσει τον ελληνικό κράτος σε μια νέα χρηματοδοτική κρίση. Την «ανησυχητική εξέλιξη της πανδημίας» που απειλεί τον τουρισμό στη χρονιά που έρχεται -το 6,9% της (εκτιμώμενης) ανάπτυξης του 2021, να θυμίσουμε, οφείλεται κύρια στην ανάκαμψη των εσόδων από τον τουρισμό το φετινό καλοκαίρι. Τις μόνιμες πληγές που έχει αφήσει στην οικονομία η ύφεση της πανδημίας, τις επιχειρήσεις που έχουν κλείσει, τα νοικοκυριά που έχουν βυθιστεί ανεπανόρθωτα στο χρέος, τους εργαζόμενους που έχουν χάσει οριστικά τις δουλειές τους κλπ. Και τέλος την ενδεχόμενη αδυναμία των φορολογουμένων να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Και αυτό μας πάει στο δεύτερο στοιχείο του προϋπολογισμού, στις φορολογικές επιδρομές. 

Κανένας νέος φόρος;

Ο Σταϊκούρας επαναλαμβάνει ότι δεν προβλέπεται κανένας νέος φόρος για το 2022. Αντίθετα, η κυβέρνηση έχει ήδη προαναγγείλει μείωση του φόρου των κερδών των επιχειρήσεων από το 24% στο 22%. Όμως τα δημόσια έσοδα είναι αυξημένα στον φετινό προϋπολογισμό κατά 4,6 δις Ευρώ από τα οποία τα 3,6 δις θα καλυφθούν από την φορολογία. Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι αυτή η αύξηση θα προέλθει αποκλειστικά και μόνο από την ανάπτυξη -τα εισοδήματα θα είναι μεγαλύτερα, η κατανάλωση θα είναι μεγαλύτερη και άρα τα φορολογικά έσοδα θα είναι μεγαλύτερα. Η αναμενόμενη ποσοστιαία αύξηση των φορολογικών εσόδων (7,73%) όμως είναι μεγαλύτερη από την αναμενόμενη αύξηση του ΑΕΠ. Άρα η φορολογική επιβάρυνση προβλέπεται να αυξηθεί. 

Πώς; Αυτό μένει να το μάθουμε. Το βέβαιο είναι ότι τον λογαριασμό δεν πρόκειται να τον στείλει ο Μητσοτάκης στους πλούσιους. Για αυτούς προβλέπονται πάντα ειδικά καθεστώτα. Όπως αποκάλυψε το Παρατηρητήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Φορολογία η ελληνική κυβέρνηση προσφέρει έκπτωση έως και 50% στους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα αποφασίσουν να μεταφέρουν την φορολογική τους έδρα στην Ελλάδα. Με μια προϋπόθεση: να έχουν εισόδημα πάνω από 500 χιλιάδες Ευρώ το χρόνο. Για τους φτωχούς δεν προβλέπονται εκπτώσεις.  

Και όπως ήταν αναμενόμενο ο προϋπολογισμός του 2022 θα είναι προϋπολογισμός περικοπών και λιτότητας. Το δημόσιο χρέος και τα ελλείμματα έχουν ξεφύγει από τους στόχους που είχαν θέσει οι μεταμνημονιακές ρυθμίσεις. Το ελληνικό δημόσιο καταφέρνει να χρηματοδοτεί τα ελλείμματα του μόνο χάρη στην «εξαίρεση» της ΕΚΤ -το ειδικό καθεστώς αποδοχής ακόμα και ομολόγων-σκουπιδιών σαν τα ελληνικά που έχει επιβάλει η Κριστίν Λαγκάρντ λόγω της πανδημίας. Αν δεν καταφέρει η κυβέρνηση να επιστρέψει γρήγορα σε θετικά πρωτογενή πλεονάσματα η Ελλάδα θα αναγκαστεί σύντομα να υπογράψει νέα μνημόνια. Ο προϋπολογισμός προβλέπει μια ραγδαία μείωση των δημοσίων δαπανών το 2022 -από τα 70,8 δις το 2021 στα 65,6 δις το 2022.

Αυτή η βάρβαρη μείωση των δαπανών που χτυπάει όλες τις κοινωνικές υπηρεσίες είναι από μόνη της λόγος για να ξεσηκωθούμε ενάντια στην ψήφιση του νέου προϋπολογισμού.