Ο Τρέβορ Νγκουάνε είναι επαναστάτης σοσιαλιστής, εκπρόσωπος της οργάνωσης «Ενωμένο Μέτωπο» στη Νότιο Αφρική. Μίλησε στην Εργατική Αλληλεγγύη για τις εξελίξεις εκεί και για τη Διεθνή μέρα δράσης ενάντια στον φασισμό και στον ρατσισμό στις 19 Μάρτη.
Λιγότερο από 100 μέρες απομένουν μέχρι τις 19 Μάρτη και φέτος η πρωτοβουλία απλώνεται και σε χώρες της Αφρικής, μίλησέ μας γι’ αυτό.
Η διεθνής μέρα δράσης στις 19 Μάρτη είναι μια καλή ιδέα γιατί δείχνει ότι ενωμένοι σε όλο τον κόσμο έχουμε τη δύναμη να παλέψουμε ενάντια στον ρατσισμό και την ξενοφοβία που καλλιεργούν παντού οι καπιταλιστές για να διαιρέσουν την εργατική τάξη. Για εμάς εδώ έχει και μια ιδιαίτερη διάσταση, γιατί η μέρα που έχει διαλέξει ο ΟΗΕ ενάντια στον ρατσισμό και την ξενοφοβία είναι η 21η Μάρτη, η επέτειος από την αιματηρή καταστολή της διαδήλωσης στην πόλη Σάρπβιλ της Νοτίου Αφρικής που το 1960 άφησε πίσω της 70 νεκρούς. Είναι πολύ θετικό που υπάρχει μια μέρα δράσης, ακόμη και αν αυτή έχει οριστεί από τα Ηνωμένα Έθνη, και αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο για να αναδείξουμε την κόντρα με την ξενοφοβία. Ήδη με πρωτοβουλία του Δικτύου Αλληλεγγύης της Ζιμπάμπουε έχει ξεκινήσει ένας συντονισμός ανάμεσα σε οργανώσεις ώστε να υπάρξουν φέτος σχετικές δράσεις σε χώρες της Αφρικής.
Οι θυσίες της εργατικής τάξης έβαλαν τέλος στο απαρτχάιντ παρότι η λευκή ελίτ διατήρησε τα προνόμιά της μέσα από τον συμβιβασμό με την ηγεσία του ANC (Aφρικανικό Κογκρέσου) και την αναδυόμενη μαύρη ελίτ. Τι άλλο όμως σηματοδοτεί η διεθνής μέρα δράσης στην μετά-απαρτχάιντ εποχή; Μίλησες προηγουμένως για ξενοφοβία.
Η ρατσιστική ιδεολογία που γέννησε το απαρτχάιντ παραμένει ζωντανή μέσα από την ξενοφοβία. Υπάρχουν πισωγυρίσματα απέναντι σε έναν συστήμα που ελπίζαμε ότι έχει ηττηθεί. Γιατί συμβαίνει τώρα αυτό; Πρώτον, υπάρχει ένα συνεχές ανάμεσα στον ρατσισμό του χθες και στην ξενοφοβία του σήμερα. Στην περίοδο του απαρτχάιντ οι ρατσιστικές κυβερνήσεις χρησιμοποιούσαν αυτό που αποκαλούσαν «φυλετισμό» («tribalism»), προσπαθώντας να διαιρέσουν τη μαύρη εργατική τάξη, να στρέψουν τους Ζούλου ενάντια στους Χόσα, τους Σόθο ενάντια στους Ζόνα κλπ. Χρειάζεται να γίνει αυτή η σύνδεση.
Ένα δεύτερο στοιχείο, είναι ότι η ζωή για τους φτωχούς καθημερινούς ανθρώπους και την εργατική τάξη στη Ν. Αφρική σήμερα είναι πολύ σκληρή, ο λαός βρίσκεται κάτω από μεγάλη πίεση. Η στέγαση, η πρόσβαση στο νερό, το ρεύμα, την Υγεία, την εργασία, αποτελούν καθημερινό πρόβλημα για ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού στο οποίο ανήκουν και περίπου 3 εκατομμύρια μεταναστών εργατών από άλλες αφρικανικές χώρες. Η covid-19 τα έχει κάνει χειρότερα. Η ήδη τεράστια ανεργία αυξήθηκε παραπάνω πλησιάζοντας το 40% στον γενικό πληθυσμό και το 70% στη νεολαία. Για τον φτωχό πληθυσμό που ζει ο ένας πάνω στον άλλο στις φτωχογειτονιές ήταν ανέκδοτο να μιλάνε για «κοινωνική απόσταση», εδώ δεν είχαν νερό να πλύνουν τα χέρια τους. Η κυβέρνηση απαγόρευσε στους μικροπωλητές να πουλάνε την πραμάτεια τους για να «ανακαλύψει» ότι οι φτωχοί δεν αγοράζουν την τροφή τους από τα σούπερμαρκετ, και έτσι εν μέσω καραντίνας ο κόσμος έμενε χωρίς τρόφιμα.
Αυτά δημιούργησαν ακόμη μεγαλύτερη ανασφάλεια και αβεβαιότητα στον κόσμο που αλληλοτροφοδοτούνται με την πολιτική αστάθεια. Το ANC καταρρέει και δεν υπάρχει πλέον ένα σταθερό πολιτικό κέντρο. Αυτή η αβεβαιότητα δεν αφορά μόνο στους φτωχούς και στην εργατική τάξη αλλά και τους καπιταλιστές, την κυρίαρχη τάξη. Υπάρχει ο φόβος ότι κανείς δεν θα μπορεί να ελέγξει πλέον την κατάσταση. Και η ξενοφοβία αναβαθμίζεται σε ένα βασικό πολιτικό εργαλείο στα χέρια της για να το πετύχει, αποπροσανατολίζοντας τον κόσμο. Αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά στη Νότιο Αφρική. Όχι ότι δεν υπήρχε η ξενοφοβία πριν. Υπήρχε αλλά δεν εκφραζόταν με τόσο ανοιχτό και ξεδιάντροπο τρόπο.
Πως εκφράζεται αυτό στην πράξη;
Η κυρίαρχη τάξη εδώ και χρόνια έχει γίνει γυρολόγος της ξενοφοβίας. Ακούς τον ένα πολιτικό να λέει «δεν μπορούμε να έχουμε δημόσια Υγεία για όλους», τον άλλο ότι «δεν έχουμε αρκετό χώρο στα νοσοκομεία για τους μετανάστες». Στις τοπικές εκλογές που έγιναν πέρσι τον Νοέμβρη, η ξενοφοβία αποτέλεσε ένα βασικό στοιχείο στις καμπάνιες που έκαναν οι διάφοροι υποψήφιοι. Υπήρχαν τουλάχιστον τρία κόμματα που στήριξαν την καμπάνια τους σε ξενοφοβικά συνθήματα. To IFP (Inkatha Freedom Party), ένα νέο κόμμα, το Action S.A στο οποίο ηγείται ένας από τους πρώην ηγέτες της Δημοκρατικής Συμμαχίας.
Επίσης τo κόμμα EFF (Economic Freedom Fighters) του Τζούλιους Μαλέμα, ένα αριστερό ριζοσπαστικό κόμμα, που για μεγάλη χρονική περίοδο πρέσβευε τον παναφρικανισμό, έλεγε ότι δεν πρέπει να αναγνωρίσουμε τα σύνορα που χάραξε η αποικιοκρατία στην Αφρική και ότι κανείς δεν είναι παράνομος, έχει αλλάξει τώρα την στάση του και υποστηρίζει ότι «υπάρχουν πάρα πολλοί ξένοι στη χώρα», ενώ την προηγούμενη εβδομάδα μαζί με την «Πατριωτική Συμμαχία» οργάνωσαν κοινή ξενοφοβική καμπάνια.
Η ξενοφοβική κωλοτούμπα του Μαλέμα αποτελεί μια πολύ σοβαρή και ανησυχητική αρνητική εξέλιξη. Η δημιουργία του κόμματος του Μαλέμα είχε δημιουργήσει μια ελπίδα στον αριστερό κόσμο κυρίως μέσα στα κινήματα της νεολαίας. Μέχρι σήμερα πολύς κόσμος στα αριστερά στήριζε τον Μαλέμα παρά τα ζικ ζακ του, διότι τουλάχιστον δεν εγκατέλειπε την παναφρικανική θέση του.
Αλλά και αυτό άλλαξε με τον Μαλέμα να υποκύπτει στις πιέσεις, θεωρώντας ότι χάνει ψήφους εξαιτίας αυτής του της θέσης, κάτι που είναι τραγικό. Έτσι τώρα κάνει καμπάνια για ποσοστώσεις στις δουλειές, να προσλαμβάνουν «ξένους» εργάτες μόνο μέχρι το 20%. Μόλις χθες άκουσα ένα συνδικαλιστή να λέει τα ίδια και τον υπουργό Εργασίας της κυβέρνησης να απαντάει ότι ετοιμάζει νέο νόμο σε αυτήν την κατεύθυνση. Λένε ότι είναι ενάντια στην ξενοφοβία και ότι θέλουν μονάχα να καθαρίσουν την χώρα από τα ναρκωτικά και το έγκλημα. Στο όνομα της πάταξης της εγκληματικότητας όμως ο δήμαρχος του Γιοχάνεσμπουργκ οργάνωσε μια ξενοφοβική ατυνομική καμπάνια.
Αυτά είναι απαράδεκτα. Οι εργάτες, οι σοσιαλιστές έχουμε ένα διαφορετικό όραμα για τον κόσμο. Ο παναφρικανισμός είναι μια μορφή διεθνισμού που διαμορφώθηκε σαν απάντηση στα σύνορα που τέθηκαν στην Αφρική από τους αποικιοκράτες, τους καταπιεστές και εκμεταλλευτές μας. Η διαίρεση της εργατικής τάξης είναι επικίνδυνη, λειτουργεί διαλυτικά και βάζει εμπόδιο σε ένα εργατικό κίνημα και μια Αριστερά που τα τελευταία χρόνια έχουν κάνει προχωρήματα στη Νότιο Αφρική. Κάνουν τον κόσμο όχι μόνο να χάνει την εμπιστοσύνη του στις ηγεσίες που υποσχέθηκαν αλλαγή αλλά και να γίνεται δύσπιστος απέναντι σε όλους, καταλήγοντας να μην έχει εμπιστοσύνη στη δική του δύναμη.
Μην ξεχνάμε ότι το εργατικό κίνημα στη Νότιο Αφρική βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε μια φάση ανανέωσης και ανασυγκρότησης με μαχητικές απεργίες και όχι μόνο. Μέχρι πριν μερικά χρόνια τα συνδικάτα ελέγχονταν αυστηρά από το ANC που καθοδηγούσε τις ηγεσίες τους να μην κάνουν απεργίες ενάντια στις πολιτικές της κυβέρνησης που εφάρμοσε τη γραμμή των αφεντικών. Το COSATU έμεινε στην άκρη σε όλες τις μεγάλες απεργίες- που ξεσπούσαν συνήθως με πρωτοβουλία των απεργιακών επιτροπών από τα κάτω. Αυτό οδήγησε πριν μερικά χρόνια στην διαγραφή του NUMSA από το COSATU και τη δημιουργία της ομοσπονδίας SAFTU. Μέσα στο NUMSA και το SAFTU, παρότι oι παλιές συνήθειες της γραφειοκρατίας έχουν κάνει και εκεί την εμφάνισή τους, υπάρχει η δυνατότητα για προχωρήματα και κοινή δράση πάνω και σε πολιτικά ζητήματα όπως το μέτωπο ενάντια στην ξενοφοβία.
Την επόμενη Πέμπτη οργανώνεται σύσκεψη με στόχο την κοινή δράση ενάντια στην ξενοφοβία και τις ποσοστώσεις στην εργασία. Aπό το «Δίκτυο Αλληλεγγύης» υπάρχει μια πρόταση για ολονυχτίες στις 19 Μάρτη και διαδήλωση στις 21 Μάρτη, ενώ ήδη δικηγόροι και ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα, συνδικαλιστές και σωματεία του SAAFTU, σοσιαλιστικές ομάδες ξεκινάνε να συντονίζονται σε αυτήν την κατεύθυνση.
