Οικονομία και πολιτική
Είτε με ρούβλια, είτε με ευρώ, ο οικονομικός πόλεμος φέρνει φτώχεια και ανεργία

Η απόφαση του Πούτιν να διακόψει την παροχή φυσικού αερίου προς την Βουλγαρία και την Πολωνία αποτελεί μια νέα κλιμάκωση του πολέμου που διεξάγεται εδώ και τρεις μήνες ανάμεσα στο ΝΑΤΟ και τη Ρωσία στο έδαφος της Ουκρανίας. 

Τυπικά, η διακοπή επιβλήθηκε από την άρνηση των δυο χωρών να συμμορφωθούν με την απαίτηση της Ρωσίας να γίνονται οι πληρωμές του φυσικού αερίου σε ρούβλια μέσω της ρωσικής Gazprom Bank. Η Κομισιόν θεωρεί τις πληρωμές αυτές παραβιάσεις του εμπάργκο σε βάρος της Ρωσίας. Ο Πούτιν τιμώρησε, στην ουσία, την Βουλγαρία και την Πολωνία γιατί αρνήθηκαν να παραβιάσουν τις ευρωπαϊκές οδηγίες.

Η Δύση έτρεξε να κατηγορήσει τη Ρωσία ότι «μετατρέπει το φυσικό αέριο σε πολεμικό όπλο», ξεχνώντας φυσικά ότι η ίδια και οι σύμμαχοί της έχουν μετατρέψει από την αρχή του πολέμου την οικονομία ολόκληρη σε πολεμικό όπλο σε βάρος της Ρωσίας. 

Η Ευρώπη είναι εξαρτημένη από τη ρωσική ενέργεια -όχι μόνο το ορυκτό (φυσικό υποτίθεται) αέριο αλλά και το πετρέλαιο και το κάρβουνο. Και η ίδια η Γερμανία, η καρδιά της ευρωπαϊκής οικονομίας, είναι εξαρτημένη από την ρωσική ενέργεια. Οι ενεργειακές εμπορικές σχέσεις ανάμεσα στις δυο χώρες ξεκίνησαν πριν από πενήντα περίπου χρόνια (την εποχή που ο ψυχρός πόλεμος ήταν στο φόρτε του) με την περιβόητη Ostpolitik των κυβερνήσεων της δυτικής (τότε) Γερμανίας: η Ρωσία εξήγαγε φτηνό φυσικό αέριο προς τη Γερμανία και εισέπραττε, για αντάλλαγμα, μεταλλικούς σωλήνες με τους οποίους κατασκεύαζε τους αγωγούς παροχής και διανομής του αερίου. 

Μέσα στις πέντε δεκαετίες που έχουν μεσολαβήσει από τότε μέχρι σήμερα οι εμπορικές σχέσεις της Γερμανίας με τη Ρωσία απογειώθηκαν – προκαλώντας συχνά τριβές με τους δυτικούς της συμμάχους. Η κυβέρνηση της Άνγκελα Μέρκελ αρνιόταν πεισματικά να διακόψει την κατασκευή του αγωγού Nord Stream II που θα μετέφερε φυσικό αέριο από την Ρωσία προς τη Γερμανία μέσω της Βαλτικής Θάλασσας (παρακάμπτοντας δηλαδή την συνήθη μέχρι τότε διαδρομή μέσω της Ουκρανίας) παρόλο που ο Πούτιν στήριζε τα «αυτονομιστικά κινήματα» στο Ντονμπάς και το Λουγκάνσκ και είχε καταλάβει και προσαρτήσει την Χερσόνησο της Κριμαίας. Πριν λίγες ημέρες η κυβέρνηση του Ζελένσκι διαμήνυσε στον Φρανκ Βάλτερ Στάινμαϊερ, τον πρόεδρο της Γερμανίας, ότι είναι «ανεπιθύμητος» στην Ουκρανία. Ο λόγος: ο Στάινμαϊερ ήταν την περίοδο εκείνη υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης της Μέρκελ.

Προειδοποίηση

Σήμερα η Γερμανία εισάγει το 30% περίπου της ενέργειάς της από τη Ρωσία. Η κυβέρνηση του Όλαφ Σολτς έχει διαμηνύσει ότι είναι αποφασισμένη να μηδενίσει αυτή την εξάρτηση – αλλά χρειάζεται χρόνο. Η ρωσική διακοπή της παροχής αερίου προς τη Βουλγαρία και την Πολωνία ήταν στην πραγματικότητα μια «προειδοποίηση» από την πλευρά της Ρωσίας ότι η Γερμανία και η Ευρώπη ολόκληρη μπορεί, με πρωτοβουλία της ίδιας της Ρωσίας, να μην έχει αυτό το χρόνο. Η προοπτική αυτής της κλιμάκωσης προκάλεσε -και προκαλεί- πανικό στα δυτικά επιτελεία.

Ο πανικός ήταν εμφανής στην έκτακτη σύνοδο κορυφής των υπουργών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έγινε την Δευτέρα στις Βρυξέλλες. Και δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί.

Η γερμανική οικονομία είχε αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης ήδη από το τελευταίο τρίμηνο του 2021. Σε αντίθεση με τις άλλες μεγάλες οικονομίες του πλανήτη, τις ΗΠΑ, την Κίνα, την Βρετανία, η Γερμανία δεν έχει καταφέρει να επουλώσει ακόμα τις (οικονομικές) πληγές της πανδημίας. Οι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι ακόμα και αν καταφέρει η γερμανική κυβέρνηση να κρατήσει τα χρονοδιαγράμματα «απεξάρτησης» από την ρωσική ενέργεια που έχει αποφασίσει, οι συνέπειες θα είναι δραματικές. Και θα είναι καταστροφικές αν οι ροές διακοπούν απότομα – όπως έγινε στην Βουλγαρία και την Πολωνία. «Η Γερμανία θα βυθιστεί στην χειρότερη ύφεση της μεταπολεμικής της ιστορίας» σύμφωνα με τις εκτιμήσεις πολλών οικονομολόγων. Μια έκθεση που δημοσιεύθηκε στα μέσα Απριλίου προέβλεπε ότι το ΑΕΠ της Γερμανίας θα κάνει μια μεγάλη βουτιά 6,5 ποσοστιαίων μονάδων που θα κρατήσει τουλάχιστον δυο χρόνια. 

Η Γερμανία δεν είναι απλά και μόνο η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης. Είναι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη. Το τσουνάμι από έναν «σεισμό» στη Γερμανία θα χτυπήσει χωρίς αμφιβολία όλες τις οικονομίες του κόσμου. Το τίμημα θα το πληρώσουν και πάλι οι εργάτες και οι φτωχοί. Όπως γίνεται σε κάθε πόλεμο. Είτε αυτός διεξάγεται με τα όπλα και τις βόμβες. Είτε με τις κυρώσεις και τις αντι-κυρώσεις. Που στρώνουν, άλλωστε, όπως βλέπουμε ζωντανά αυτές τις μέρες τον δρόμο για ακόμα πιο θερμά επεισόδια.