Τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών στην Κολομβία χτυπάνε καμπάνες σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική και ακόμη πιο μακριά. Ο υποψήφιος της Αριστεράς, Γκουστάβο Πέτρο, βγήκε πρώτος με 40% και πηγαίνει στο δεύτερο γύρο με μεγάλες δυνατότητες να κερδίσει την προεδρία απέναντι στον δεξιό Ροδόλφο Ερνάντεθ που πήρε 28%. Το αποτέλεσμα είναι τομή στην ιστορία της χώρας. Η Κολομβία ήταν για δεκαετίες το αδιαμφισβήτητο κέντρο της Δεξιάς και του αμερικάνικου ελέγχου στη Λατινική Αμερική. Είναι η μόνη χώρα της περιοχής που ανήκει στους λεγόμενους Διεθνείς Εταίρους του ΝΑΤΟ. Ο στρατός των ΗΠΑ χρησιμοποιεί επίσημα και ανεπίσημα στρατόπεδα της Κολομβίας ως αμερικάνικες βάσεις. Ο Μπάιντεν, μόλις τον περασμένο Μάρτη, συναντήθηκε με τον απερχόμενο πρόεδρο Ιβάν Ντούκε και έδωσε στην Κολομβία το ειδικό καθεστώς του "βασικού συμμάχου των ΗΠΑ εκτός ΝΑΤΟ", που σημαίνει εκτός άλλων και ειδικές σχέσεις για την παροχή εξοπλισμού.
Το κολομβιανό καθεστώς έχει εξαπολύσει την πιο ανελέητη βία απέναντι στην Αριστερά, τον συνδικαλισμό και όποια πολιτική δύναμη πήγε να αμφισβητήσει την κυριαρχία της Δεξιάς και τον εναγκαλισμό με τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Όταν λέμε ανελέητη βία, εννοούμε μαζικές δολοφονίες. Όταν στα μέσα της δεκαετίας του '80, η "Πατριωτική Ένωση" ως εκλογική συμμαχία της Αριστεράς έφτασε σε καλά αποτελέσματα, ακολούθησαν σχεδόν έξι χιλιάδες δολοφονίες μελών της στη διάρκεια 30 ετών. Ανάμεσα στους δολοφονημένους δύο υποψήφιοι για την Προεδρία, πολλοί βουλευτές, πάνω από 100 δημοτικοί σύμβουλοι και οχτώ δήμαρχοι.
Παράλληλα, από το 1973 ως το 2019 το κράτος και το παρακράτος δολοφόνησε 3.300 συνδικαλιστές. Οι γαιοκτήμονες από τη δεκαετία του ‘70 έστηναν παραστρατιωτικές ομάδες για να καταστέλλουν τους αγώνες των αγροτών. Οι συμμορίες αυτές έφτασαν να έχουν χαρακτήρα πραγματικού στρατού και το κολομβιανό κράτος τους ανέθεσε σε μεγάλο βαθμό την τήρηση της “τάξης”. Η οχταετία του προέδρου Ουρίμπε (2002-2010) ήταν το αποκορύφωμα αυτής της λογικής. Καθόλου τυχαία ήρθε μετά την έναρξη του “Σχεδίου Κολομβία”, μιας συμφωνίας με τις ΗΠΑ, την οποία ξεκίνησε ο πρόεδρος Μπιλ Κλίντον το 1999, υποτίθεται για την ανάπτυξη της Κολομβίας. Το 90% από τα δισεκατομμύρια που έριξαν οι ΗΠΑ στην Κολομβία πήγε για στρατιωτικές επιχειρήσεις που βαφτίζονταν “πόλεμος κατά των ναρκωτικών”. Από εκεί ταϊζόταν ο στρατός και οι παραστρατιωτικοί για να συνεχίσουν να δολοφονούν αγωνιστές. Υπήρξαν μεγάλες περίοδοι με τουλάχιστον έναν δολοφονημένο συνδικαλιστή κάθε μέρα.
Η Κολομβία έχει μεγάλη σημασία για τις ΗΠΑ. Είναι η μόνη χώρα της Νότιας Αμερικής που έχει και ακτή στον Ειρηνικό αλλά και παρουσία (με νησιά) στην Καραϊβική και πρόσβαση στον Ατλαντικό. Είναι η μεγαλύτερη σε πληθυσμό ισπανόφωνη χώρα της Νότιας Αμερικής, με 52 εκατομμύρια. Η άνοδος της Αριστεράς στη Νότια Αμερική και οι εξεγέρσεις που ξεκίνησαν στον 21ο αιώνα έκαναν τη σχέση με την Κολομβία ακόμη πιο σημαντική.
Όμως, όλο το αίμα που χύθηκε αυτά τα χρόνια και όλα τα δολάρια που έπεσαν δεν μπόρεσαν τελικά να σταματήσουν την αντεπίθεση του κινήματος, και τώρα φέρνουν την Αριστερά στα πρόθυρα της Προεδρίας. Το μεγάλο άλμα έγινε το Νοέμβρη του 2019 όταν οργανώθηκε γενική απεργία ενάντια σε πακέτο λιτότητας που έφερνε για ψήφιση ο Ντούκε. Η απεργιακή διαδήλωση πλημμύρισε την πρωτεύουσα Μπογκοτά.
“Κασερολάσο”
Στην Εργατική Αλληλεγγύη γράφαμε εκείνες τις μέρες πως: “η επιτυχία της διαδήλωσης κράτησε τον κόσμο στο δρόμο μέχρι το βράδυ. Γειτονιές μέσα και έξω από την πρωτεύουσα άρχισαν να βγαίνουν σε “κασερολάσο”, σε νυχτερινές διαδηλώσεις χτυπώντας κατσαρόλες. Το πρωί της Πέμπτης τα ΜΑΤ διέλυσαν τον κόσμο που προσπαθούσε να ξαναοργανώσει διαδηλώσεις στο κέντρο της πρωτεύουσας, αλλά ήδη οργανώνονταν κλεισίματα δρόμων σε γειτονιές και εμπορικά κέντρα, και μεγάλες διαδηλώσεις σε άλλες πόλεις. Οι δρόμοι παρέμειναν γεμάτοι δράση όλο το σαββατοκύριακο, και τη Δευτέρα το κίνημα της απεργίας ενώθηκε με τις διαδηλώσεις ενάντια στη βία κατά των γυναικών.”
Το κολομβιανό κράτος ένιωσε ότι χάνει τον έλεγχο στις πόλεις. Ακολούθησαν κι άλλες γενικές απεργίες μέχρι που, στις αρχές του 2020, έμοιαζε πως η πανδημία και τα λοκντάουν είχαν βάλει τέλος στην αναταραχή. Όμως την Άνοιξη του 2021 το κίνημα επανήλθε, με αλλεπάλληλες γενικές απεργίες που πήραν χαρακτήρα τοπικής εξέγερσης στην τρίτη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, το Κάλι.
Καθώς οι αγώνες έσπαγαν το φόβο δεκαετιών, η Δεξιά άρχισε να σπαράζεται στο εσωτερικό της. Ο Ουρίμπε, που παρέμενε ο αρχιερέας της Δεξιάς, τα έβαλε με την “ανευθυνότητα” του Ντούκε. Το πολιτικό σκηνικό είχε όμως είχε ήδη ανοίξει ώστε δυνάμεις της ρεφορμιστικής Αριστεράς να βλέπουν ευκαιρία για κάθοδο στις εκλογές, διαλέγοντας τον Πέτρο ως επικεφαλής. Προερχόμενος από μια οργάνωση του αντάρτικου της δεκαετίας του ‘70, είχε από καιρό πάρει το δρόμο της επίσημης πολιτικής. Το 2010 είχε ξανακατέβει υποψήφιος και είχε πάρει 9% και το 2018 25%.
Η κρίση της Δεξιάς δεν εκφράστηκε μόνο με το 40% του Πέτρο στον πρώτο γύρο, αλλά και με την αποτυχία του επίσημου εκπροσώπου της Δεξιάς, του Φεδερίκο Γκουτιέρεθ, να περάσει στο δεύτερο γύρο. Έμεινε με 24%, τέσσερις μονάδες πίσω από τον Ροδόλφο Ερνάντεθ, που παρουσιαζόταν σαν ανεξάρτητος υποψήφιος ενάντια στη διαφθορά, αν και πάμπλουτος, κατηγορούμενος ο ίδιος για διαφθορά και έχοντας δηλώσει κατά καιρούς θαυμαστής του Χίτλερ, του Τραμπ και του Μπολσονάρο. Αμέσως πήρε τη στήριξη της Δεξιάς ενόψει του δεύτερου γύρου γιατί, όπως είπαν, “η βασική μάχη είναι ενάντια στον κομμουνισμό”.