Ε.Ε. Μια “χώρα” που κατοικείται από επικίνδυνους πολιτικούς

Λίγα μόνο χρόνια πριν η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) αυτοπαρουσιαζόταν, με κομπασμό, σαν μια "κανονιστική δύναμη", αφοσιωμένη όσο και οι ΗΠΑ στον νεοφιλελεύθερο ιμπεριαλισμό αλλά ανώτερη, καθότι στηριζόταν περισσότερο στην πειθώ από ότι στον καταναγκασμό. Τώρα έχει βυθιστεί στο απόλυτο χάος, με το μεγαλύτερό της επίτευγμα, την Οικονομική και Νομισματική Ένωση να απειλείται από την συλλογική τους αποτυχία να συμφωνήσουν σε μια λύση για το πρόβλημα μιας μικρής χώρας της οποίας η οικονομία αντιπροσωπεύει το 1-2% της Ευρωζώνης.

Οι ανταγωνιστές δεν διαφωνούν γύρω από τα πάντα. Συμφωνούν ότι οι Ελληνικοί προϋπολογισμοί θα πρέπει να είναι ισοσκελισμένοι -σε βάρος των ζωών των απλών ανθρώπων στην Ελλάδα. Συμφωνούν επίσης ότι η Ελλάδα δεν θα πρέπει να χρεοκοπήσει ως προς το εξωτερικό της χρέος. Όπως λέει ο Wolfgang Munchau, ο σχολιαστής των FT, "μια Ελληνική χρεοκοπία θα αποδεσμεύσει μια δυναμική διαδικασία που θα απειλήσει όχι μόνο την οικονομική σταθερότητα της Ευρωζώνης αλλά και την ίδια της την επιβίωση".

Αλλά εκεί ακριβώς είναι που αρχίζει και η άρνηση. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να αποπληρώσει τα χρέη της. Πολλοί αναγνωρίζουν ακόμα ότι η λιτότητα κάνει τα πράγματα χειρότερα. Οι περικοπές στις δημόσιες δαπάνες μειώνουν την κατανάλωση προϊόντων και υπηρεσιών οδηγώντας την οικονομία στη συρρίκνωση. Το αποτέλεσμα είναι να αυξάνει το σχετικό μέγεθος του χρέος ως προς την οικονομία.

Ομόλογα

Οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας έχουν προσπαθήσει να αποφύγουν την χρεοκοπία πείθοντας τις τράπεζες και τους άλλους επενδυτές που κατέχουν ελληνικά κρατικά ομόλογα να μετακυλήσουν τα δάνειά τους. Με άλλα λόγια, οι πιστωτές της Ελλάδας θα μπορούσαν να συμφωνήσουν, όταν λήξουν τα δάνειά τους να ξανά-δανείσουν τα χρήματα πίσω στην Ελλάδα.

Υπάρχουν τρία εμπόδια σε αυτή τη λύση. Το πρώτο είναι οι οίκοι αξιολόγησης. Είναι εντυπωσιακό πως αυτοί οι οίκοι εξακολουθούν να θεωρούνται κατάλληλοι να κρίνουν την πιστοληπτική ικανότητα κρατών και οργανισμών παρά το πράσινο φως που είχαν δώσει σε διάφορα, σήμερα παντελώς απαξιωμένα, χρηματοπιστωτικά παράγωγα στην περίοδο της φούσκας των μέσων της δεκαετίας του 2000. Ένας από αυτούς, η Standart & Poor, ανακοίνωσε την περασμένη βδομάδα ότι θα αξιολογούσε σαν "επιλεκτική χρεοκοπία" την προτεινόμενη μετακύληση.

Το δεύτερο εμπόδιο εκπροσωπείται από την Γερμανική κυβέρνηση. Λόγω της εσωτερικής αντιπολίτευσης σε κάθε διάσωση, η Γερμανική κυβέρνηση επιμένει ότι οι πιστωτές της Ελλάδας θα πρέπει να υποστούν κάποιο "κούρεμα" -ότι, δηλαδή, με το σχέδιο διάσωσης της Ελλάδας, δεν θα πάρουν όλα τα λεφτά τους πίσω.

Αυτό έχει φέρει την Γερμανίδα Καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ σε σύγκρουση με το τρίτο εμπόδιο, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Ο πρόεδρος της, ο Ζαν-Κλοντ Τρισέ είναι απόλυτα αντίθετος στα σχέδια που προτείνονται από το Βερολίνο και το Παρίσι.

Υποστηρίζει ότι κάτι τέτοιο θα οδηγήσει απλά τις χρηματοπιστωτικές αγορές να βάλουν στο στόχαστρό τους τα άλλα αδύναμα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης. Δυο από αυτά, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, έχουν ήδη οδηγηθεί στην αγκαλιά της Τρόικας, της ΕΚΤ, της Κομισιόν και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Στο τέλος της περασμένης εβδομάδας έμοιαζε ότι αυτή η "μόλυνση" απλωνόταν στην Ιταλία, την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης. Αθρόες πωλήσεις Ιταλικών κρατικών ομολόγων (στην δευτερογενή αγορά) έσπρωξαν τα επιτόκια τους στα υψηλότερα επίπεδα εδώ και εννέα χρόνια.

Στο μεταξύ ο ίδιος ο Τρισέ σφίγγει την θηλιά γύρω από τους λαιμούς των πιο αδύναμων ευρωπαϊκών κρατών. Την περασμένη εβδομάδα η ΕΚΤ ανέβασε το βασικό της επιτόκιο στο 1.5%. Τα επιτόκια στις ΗΠΑ και τη Βρετανία παραμένουν στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο του 0.5%.

Ο Τρισέ δικαιολόγησε αυτή την κίνηση σαν μια αντίδραση στους αυξανόμενους ρυθμούς πληθωρισμού. Όμως αποτελεί συντριπτικό πλήγμα για τις οικονομίες της Ευρωζώνης που προσπαθούν να λειτουργήσουν υπερφορτωμένες με βαριά χρέη μια και αυτό αυξάνει τα τοκοχρεολύσια που θα πρέπει να πληρώνουν.

Η λέξη "Άρνηση" είναι στην πραγματικότητα πολύ χλιαρή για να περιγράψει την συλλογική κατάσταση της Ευρωζώνης. Η Ευρωζώνη έχει παραλύσει από διαφωνίες που μόνο με μια αυτοκαταστροφική τρέλα μπορούν να συγκριθούν. Ο κάθε ένας από τους διάφορους "παίχτες" έχει μια μερική μόνο κατανόηση της κατάστασης που είναι αδύνατο να ενσωματωθεί σε μια συνολική λύση.

Όπως σημείωνε στο κλασικό του βιβλίο «Ιστορία και Ταξική Συνείδηση» ο Μαρξιστής φιλόσοφος  Γκέοργκ Λούκατς, ο καπιταλισμός προσπαθεί να οργανώσει τα μεμονωμένα τμήματα της κοινωνίας όσο πιο ορθολογικά είναι δυνατό. Αλλά το σύστημα, σαν σύνολο, παραμένει ασυνάρτητο και ανορθολογικό.

Διαβάστε επίσης

... και ένα "Ταμείο" συναινετικής λεηλασίας