Η Άποψή μας
Έχουν κάθε λόγο να φοβούνται μήπως ο Μαρξ είχε δίκιο

Έχουμε δει και στο παρελθόν πρωτοχρονιάτικες εκδόσεις μεγάλων περιοδικών του διεθνούς τύπου να θυμούνται τον Μαρξ και μάλιστα σαν καλοκάγαθο Αη-Βασίλη. Το 2023 μπήκε με το Spiegel να αναρρωτιέται στο εξώφυλλο μήπως ο Μαρξ είχε δίκιο και η φωτογραφία να δείχνει έναν Μαρξ με τατουάζ που θυμίζει πιο πολύ λιμενεργάτη του Αμβούργου… Είναι κι αυτό ένα σημάδι των καιρών.

Ο καπιταλισμός παγκόσμια συγκλονίζεται από αναταράξεις που μέσα στη χρονιά που πέρασε πήραν το όνομα «πολυκρίση». Στο ξεκίνημα του 2022 το κυρίαρχο αφήγημα ήταν ότι φτάνουμε επιτέλους στην έξοδο από τις πολλαπλές κρίσεις που σημάδεψαν τα προηγούμενα χρόνια. Βγαίνουμε από την πανδημία και τα σοκ που προκάλεσε όχι μόνο στα συστήματα Υγείας, αλλά και στην οικονομία, με τις καραντίνες και τις αρρυθμίες στις αλυσίδες διεθνών μεταφορών. Επιταχύνεται η «πράσινη» μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μετά και τις αποφάσεις της διάσκεψης του ΟΗΕ COP26. Μπαίνουμε σε φάση οικονομικής ανάκαμψης που θα φέρει επιστροφή στη δουλειά και βελτίωση του εργατικού εισοδήματος μετά την ταλαιπωρία που προκάλεσε η πανδημία, αλλά και χαλάρωση των εντάσεων στις διεθνείς σχέσεις, καθώς μια ανοδική πορεία της παγκόσμιας οικονομίας θα ξαναβάλει μπροστά τις διαδικασίες συμμετοχής όλων των χωρών στα οφέλη της «παγκοσμιοποιημένης αγοράς».

Προσδοκίες

Μία προς μία αυτές οι προσδοκίες έχουν τσακιστεί. Το 2022 έχει σημαδευτεί από το ξέσπασμα του πολέμου ΝΑΤΟ-Ρωσίας στην Ουκρανία, που τείνει να εξαπλωθεί σε πολλές άλλες εστίες, από τη Βαλτική και την Ανατολική Μεσόγειο μέχρι τον Ειρηνικό. Στην οικονομία, η έκρηξη του πληθωρισμού όχι μόνο ροκανίζει τα εργατικά μεροκάματα, αλλά και επαναφέρει προβλήματα κρίσης χρέους καθώς οι κεντρικές τράπεζες ανεβάζουν τα επιτόκια. Όσο για τον μύθο της «πράσινης μετάβασης», αυτός έχει δώσει τη θέση του στον εφιάλτη της χειρότερης ενεργειακής κρίσης και στο ποδοβολητό των κυβερνήσεων και των πολυεθνικών της ενέργειας πίσω στα ορυκτά καύσιμα.

Αυτή η μεταστροφή από τις χαζοχαρούμενες προσδοκίες μιας «επιστροφής στην κανονικότητα» στη βουτιά στη χειρότερη δίνη αλλεπάλληλων κρίσεων δίνει το στίγμα του 2023. Οι κυβερνήσεις που διαχειρίζονται αυτό το σύστημα μοιάζουν με αυτό που έγραφε ο Μαρξ στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο, σαν μαθητευόμενοι μάγοι που δεν μπορούν να ελέγξουν τις εξελίξεις που δρομολόγησαν και τις αναταράξεις που συγκλονίζουν τον καπιταλισμό μέσα στην κρίση του.

Αν το Σπήγκελ ανησυχεί μια φορά στη Γερμανία, ο Μητσοτάκης έχει λόγους να φοβάται δέκα φορές παραπάνω. Όλες οι λυσσαλέες προσπάθειες που έκανε για να τσακίσει το εργατικό κίνημα και τη νεολαία γύρισαν μπούμερανγκ, οι απεργοί αψηφούν τους νόμους του Χατζηδάκη και της Κεραμέως, οι φοιτητές ακύρωσαν την πανεπιστημιακή αστυνομία, χιλιάδες βγήκαν στους δρόμους ενάντια στους μπάτσους-δολοφόνους του Κώστα Φραγκούλη στην επέτειο του Αλέξη Γρηγορόπουλου. Η Μενδώνη έκανε Χριστούγεννα πολιορκημένη από τους σπουδαστές και τους εργάτες της Τέχνης.

Δεν αρκεί, όμως, μόνο να θυμόμαστε ότι ο Μαρξ είχε δίκιο για την κρίση του καπιταλισμού και για τον «ιστορικό νεκροθάφτη» που θα τον ανατρέψει. Πρέπει να οργανώνουμε με βάση αυτή την πίστη ώστε το 2023 να γίνει χρονιά της ανατροπής. Δυνατή αντικαπιταλιστική αριστερά είναι η πολιτική επιλογή για να κάνουμε πράξη αυτές τις δυνατότητες. Ο Γενάρης ξεκινάει με τοπικές συνελεύσεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ στις 14-15 του μήνα και συνεχίζεται με τη Συνδιάσκεψή της στις 21-22 που μπορεί να δώσει νέα ώθηση στην Πρωτοβουλία για Ενωτική Κίνηση της Ριζοσπαστικής και Αντικαπιταλιστικής Αριστεράς μετά την επιτυχημένη πρώτη εμφάνισή της στο Στούντιο. Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα πρωτοστατεί σε αυτή την προσπάθεια. Εδώ είναι η θέση κάθε αγωνιστή και αγωνίστριας που παλεύει για να υλοποιήσουμε την ανατρεπτική δυναμική που έβαλε στην ημερήσια διάταξη της ιστορίας ο Μαρξ.