Ο MC Yinka στην εξέδρα. Φωτό: Αρχείο Εργατική Αλληλεγγύη

Στις 19 Γενάρη συμπληρώνονται 10 χρόνια από το μεγαλύτερο -μέχρι τότε- αντιφασιστικό συλλαλητήριο με σύνθημα «Αθήνα – Πόλη Αντιφασιστική». Δύο μέρες πριν, τα ξημερώματα της 17ης Γενάρη, οι νεοναζί Στεργιόπουλος και Λιακόπουλος, μέλη της Χρυσής Αυγής, είχαν δολοφονήσει με εφτά μαχαιριές τον πακιστανό μετανάστη εργάτη Σαχζάτ Λουκμάν στα Πετράλωνα. Η δολοφονία ξεσήκωσε τη γειτονιά των Πετραλώνων που την ίδια μέρα έδωσε μια πρώτη απάντηση με περισσότερα από χίλια άτομα να διαδηλώνουν στο σημείο του φονικού. Αλλά η απάντηση – σεισμός θα ερχόταν δυο μέρες αργότερα. Δεκάδες χιλιάδες θα βάδιζαν από την Ομόνοια μέχρι το Σύνταγμα φωνάζοντας «Ούτε στην Αθήνα ούτε πουθενά – τσακίστε τους φασίστες σε κάθε γειτονιά». 

Από το φθινόπωρο η ΚΕΕΡΦΑ είχε πάρει την πρωτοβουλία για την οργάνωση ενός μεγάλου αντιφασιστικού συλλαλητηρίου εκείνη την ημέρα. Γύρω από αυτή την πρωτοβουλία είχαν συσπειρωθεί πλήθος σωματεία, κοινοτήτες μεταναστών, αντιρατσιστικές κινήσεις, οργανώσεις της αριστεράς, καλλιτέχνες, δημοτικά συμβούλια, σύλλογοι φιλάθλων κλπ. Ήταν η αντίδραση της τεράστιας πλειοψηφίας σε αυτό που συνέβαινε τα προηγούμενα δύο χρόνια. 

Με τις πλάτες των κυβερνήσεων και της ρατσιστικής ατζέντας που προωθούσαν, η συμμορία της Χρυσής Αυγής είχε δυναμώσει. Είχε καταφέρει να έχει εκπροσώπηση στο δημοτικό συμβούλιο της Αθήνας και μάλιστα με δημοτικό σύμβουλο τον φύρερ της τον Μιχαλολιάκο. Στις βουλευτικές εκλογές το καλοκαίρι του ’12 είχε καταφέρει να μπει και στη Βουλή. Στον Άγιο Παντελεήμονα της Αχαρνών -μια γειτονιά με χιλιάδες μετανάστες- η Χρυσή Αυγή είχε επενδύσει τις δυνάμεις της έχοντας στο χέρι και το τοπικό αστυνομικό τμήμα. Είχε στήσει ένα σκηνικό ρατσιστικής τρομοκρατίας συγκροτώντας τάγματα εφόδου τα οποία περιπολούσαν τη γειτονιά, απειλούσαν και πραγματοποιούσαν επιθέσεις. Από εκεί δινόταν το μοντέλο που οι χρυσαυγίτες φιλοδοξούσαν να ακολουθήσουν και σε άλλες γειτονιές. Στη Νίκαια, τον Πειραιά, το Περιστέρι, τη Μεταμόρφωση κ.α.

Μπορούσαν πλέον να ανοίγουν γραφεία – ορμητήρια έχοντας τη χρηματοδότηση της Βουλής και άπλετο ξέπλυμα από τα κανάλια. Οι εκπαιδευτές των ταγμάτων εφόδου, αυτοί που έστηναν κι οργάνωναν τις δολοφονικές επιθέσεις (όπως αποδείχτηκε κι αργότερα στη Δίκη της ΧΑ), ως βουλευτές πλέον, πρώτα έκαναν τις βρωμοδουλειές τους και στη συνέχεια συμμετείχαν σε lifestyle εκπομπές όπου χαριεντίζονταν με παρουσιαστές που τους αντιμετώπιζαν ως «νόμιμο πολιτικό κόμμα».

Το αντιφασιστικό κίνημα δεν έμεινε λεπτό αδρανές. Με την ΚΕΕΡΦΑ ως ατμομηχανή του, από την πρώτη στιγμή έδωσε κινηματικές απαντήσεις σε κάθε γειτονιά που οι φασίστες έκαναν επιθέσεις, προσπάθησαν να ανοίξουν γραφεία ή επιχείρησαν να πραγματοποιήσουν δημόσιες εμφανίσεις. Η «19 Γενάρη Αθήνα – Πόλη Αντιφασιστική» ερχόταν ως σταθμός κλιμάκωσης αυτού του κινήματος που έδινε τη μάχη. Η συσπείρωση της αντιφασιστικής πλειοψηφίας στην καμπάνια ήταν μεγαλύτερη από κάθε άλλη φορά. Από όλη τη χώρα ετοιμάζονταν να κατέβουν λεωφορεία γεμάτα αντιφασίστες/τριες. Σε όλο τον πλανήτη προγραμματίζονταν κινητοποιήσεις αλληλεγγύης. Ωστόσο η δολοφονία του Σαχζάτ Λουκμάν δυο μέρες πριν το συλλαλητήριο εκτόξευσε την οργή.

Ενωμένοι

«Ένας αντιφασιστικός σεισμός που ακούστηκε σε όλο τον πλανήτη έγινε το Σάββατο 19 Γενάρη στην Αθήνα, με τη συμμετοχή δεκάδων χιλιάδων αντιφασιστών από τις γειτονιές της Αθήνας, του Πειραιά αλλά και από δεκάδες πόλεις από όλη την Ελλάδα» ξεκίναγε το ρεπορτάζ της Εργατικής Αλληλεγγύης λίγες μέρες μετά. «Ήταν όλοι εκεί. Ενωμένοι σε μία επίδειξη δύναμης ενάντια στους φασίστες, τις τρόικες και τα μνημόνια. Και η μεγαλειώδης ανταπόκριση στην Αθήνα- πόλη αντιφασιστική, δείχνει ότι ο δρόμος είναι ανοιχτός για να τα γκρεμίσουμε όλα μαζί». 

Ο ενθουσιασμός από τη μεγάλη συμμετοχή στο συλλαλητήριο φαινόταν και στους χαιρετισμούς από την εξέδρα που είχε στηθεί στο Σύνταγμα.

«Αν κάθε μέρα έχουμε τέτοια πολύχρωμα ταξικά ποτάμια στους δρόμους, τότε οι φασίστες θα είναι χωμένοι στις τρύπες τους και η τρόικα εσωτερικού και εξωτερικού θα πέσει, γιατί μας έχει καταστρέψει τα όνειρα», είχε πει ο Μάριος Λώλος πρόεδρος τότε της Ένωσης Φωτορεπόρτερ Ελλάδος.

«Συνήθως σε αυτή την πλατεία παίζαμε για μάχες που είχαν χαθεί», είπε ο Μίλτος Πασχαλίδης θυμίζοντας τις μεγάλες συναυλίες για τον Οτσαλάν, τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία και αργότερα για τα καμένα δάση. «Αυτή η μάχη δεν έχει χαθεί ακόμα, είναι στο χέρι μας», συμπλήρωσε προοικονομώντας τις αντιφασιστικές νίκες που θα έρχονταν τα επόμενα χρόνια.

«Είμαι στόχος γιατί είμαι ομοφυλόφιλος, είμαι οροθετικός και η αρρώστια μου αποτελεί στίγμα, είμαι στόχος γιατί δεν είμαι καθαρόαιμος έλληνας, είμαι μετανάστης, είμαι λεσβία, τραβεστί, είμαι στόχος γιατί πονάω. Το σημερινό συλλαλητήριο μάς δίνει ελπίδα όπως και οτιδήποτε μας φέρνει κοντά, γιατί το μοναδικό μας όπλο είναι η αλληλεγγύη. Όχι άλλη ελεημοσύνη, όχι άλλη φιλανθρωπία, όχι άλλος ουμανισμός. Ήρθε η ώρα του αγώνα» έλεγε ο Χόρχε Χρήστου από την Ομάδα Οροθετικών Άστεγων Αθήνας, λίγα χρόνια πριν η δολοφονία ενός άλλου οροθετικού ακτιβιστή, του Ζακ Κωστόπουλου, βγάλει ξανά το κίνημα στους δρόμους.

«Η 19 Γενάρη είναι μια νέα αρχή. Όλοι οι καλλιτέχνες συνεχίζουμε. Ανοίγει μια νέα εποχή αντιφασιστική και αντιρατσιστική για όλη την Ευρώπη» θα προέβλεπε ο Δημήτρης Κάσσης, από τους Sound Esc. πριν διασκευάσουν το Talking about a revolution της Tracy Chapman. H διάσημη χιπ χοπ μπάντα Social Waste χρόνια αργότερα θα μνημόνευε το συγκεκριμένο συλλαλητήριο ως την αφορμή για να επανενωθούν και να συνεχίζουν τη δράση τους μέχρι σήμερα.

Μεγάλη ήταν και η αυτοπεποίθηση που κέρδισαν οι χιλιάδες μετανάστες/ριες που συμμετείχαν στο συλλαλητήριο. «Κανένας φασίστας να μην μπορέσει να δολοφονήσει από δω και πέρα. Θέλουμε παραδειγματική ποινή για τους δολοφόνους του Λουκμάν. Να κλείσουν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ντόπιοι και μετανάστες μαζί, να προστατέψουμε τα δικαιώματά μας, την ανθρωπιά. Οι αντιφασίστες θα κερδίσουν. Οι φασίστες θα χάσουν» ξεκαθάριζε ο Τζαβέντ Ασλάμ πρόεδρος της Πακιστανικής Κοινότητας Ελλάδος «Η Ενότητα».

«Σπουδάζω στην Άρτα και ήρθα σήμερα με οτοστόπ για να συμμετέχω στη συγκέντρωση» θα δήλωνε τότε ο, μετέπειτα γνωστός μουσικός, Άγγελος Αγγέλου. «Ήρθα γιατί κάποιοι φίλοι μου έχουν υποστεί ξυλοδαρμό από τους φασίστες, επειδή και εμένα η μητέρα μου είναι από την Καραϊβική και γιατί ήθελα να συνεισφέρω στο αντιφασιστικό κίνημα». Ο Μαρά από τη Σενεγάλη συμπλήρωνε: «Είμαι πολύ χαρούμενος που βλέπω σήμερα τόσους πολλούς Έλληνες να παλεύουν ενάντια στο ρατσισμό. Ήρθε η ώρα να τον σταματήσουμε και εδώ και σε όλο τον κόσμο. Όλοι οι Σενεγαλέζοι είμαστε σήμερα πολύ ικανοποιημένοι. Σας ευχαριστούμε».

Από την εξέδρα η Λορέττα Μακόλεϋ εκ μέρους της Ένωσης Αφρικανών Γυναικών θα απαιτούσε: «Θέλουμε νομιμοποίηση για τα παιδιά που γεννιούνται εδώ και έχουν μεγαλώσει εδώ. Τι θα κάνουν με τα παιδιά αυτά; Θα τα διώξουν; Θα τα απελάσουν; Θα τα βάλουν στο περιθώριο; Υπάρχει κόσμος που ζει εδώ 20-30 χρόνια και δεν έχει άδεια παραμονής. Πρέπει να γίνουν όλοι νόμιμοι. Στη χώρα που γεννήθηκε η δημοκρατία, κυνηγάνε τους μετανάστες και αυτό το ονομάζουν Ξένιο Δία. Γιατί αλλάζουν την ιστορία; Ο Ξένιος Δίας είναι για φιλοξενία όχι για να διώχνει τον κόσμο σαν σκουπίδια. Ο αγώνας μας θα συνεχιστεί για να μην αφήσουμε τους φασίστες να αλλάξουν την ιστορία της Ελλάδας».

Η Εργατική Αλληλεγγύη εκείνες τις μέρες εκτιμούσε ότι: «Το μεγάλο αντιφασιστικό συλλαλητήριο του Σαββάτου 19 Γενάρη έστειλε δυνατά μηνύματα σε πολλές κατευθύνσεις. Πρώτα απ’ όλα στους νεοναζί της Χρυσής Αυγής, απλά και καθαρά: το κίνημα ενάντια στις δολοφονικές επιθέσεις τους απλώνεται και φουντώνει και θα τους τσακίσει. Και έχει στο πλευρό του αντιφασίστες από όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης. Αλλά εξίσου δυνατό ήταν το μήνυμα των διαδηλωτών προς τη συγκυβέρνηση του Σαμαρά: Ξέρουμε ότι “όλα τα καθάρματα δουλεύετε μαζί” και θα βρείτε μπροστά σας την εργατική αντίσταση πιο δυνατή από κάθε άλλη φορά». 

Πράγματι, η αντιφασιστική έκρηξη μετά τη δολοφονία του Λουκμάν θα έδινε ώθηση και στο εργατικό κίνημα που μετά τη διετία των μεγάλων πανεργατικών απεργιών θα συνέχιζε με μεγάλες απεργίες διαρκείας σε μια σειρά χώρους δουλειάς, αλλά και στη συνέχεια της μάχης ενάντια στους νεοναζί που θα γιγαντωνόταν μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα μερικούς μήνες αργότερα.

Η υπόθεση της δολοφονίας του Πακιστανού εργάτη Σαχζάτ Λουκμάν ήταν εμβληματική σαν υπόθεση καταδίκης της ρατσιστικής βίας, γιατί έσπασε για πρώτη φορά την πρακτική του ελληνικού κράτους να αρνείται την ύπαρξη εγκληματικών πράξεων με ρατσιστικό κίνητρο. 

Η αρχική αντιμετώπιση των διωκτικών και δικαστικών αρχών το 2013 (πριν τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα και την ποινική δίωξη της Χρυσής Αυγής) αναφερόταν σε καβγά που έγινε στο δρόμο “δι’ ασήμαντον αφορμήν” ανάμεσα στον Λουκμάν που δήθεν έκλεινε με το ποδήλατό του τον δρόμο και στους επιβαίνοντες σε μοτοσικλέτα Λιακόπουλο και Στεργιόπουλο που εξ αυτού δήθεν του λόγου τον μαχαίρωσαν. Αυτός ήταν ο τρόπος με τον οποίο εισήχθη η συγκεκριμένη υπόθεση στο ακροατήριο. Άρα ήταν πάρα πολύ σημαντικό το γεγονός ότι στη διάρκεια της δίκης η κατηγορούσα αρχή, η εισαγγελέας και στη συνέχεια το δικαστήριο αναγκάστηκαν να κάνουν μια στροφή 180 μοιρών και να αποδεχτούν ότι η συγκεκριμένη δολοφονία είχε ρατσιστικά κίνητρα. 

Το πόρισμα αυτό επιβεβαιώθηκε εκ νέου στο Εφετείο, αξίζει δε να θυμίσουμε ότι οι αποφάσεις ήταν ομόφωνες και ελήφθησαν τόσο από τακτικούς δικαστές όσο και από τους ενόρκους. Ως επιστέγασμα αυτής της απόφασης, ήρθε στη συνέχεια και η καταδίκη των Λιακόπουλου και Στεργιόπουλου ως μελών της εγκληματικής οργάνωσης “Χρυσή Αυγή” στη μεγάλη δίκη ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων, απόφαση κατά της οποίας δεν υποβλήθηκε έφεση. 

Σήμερα, που οι ρατσιστικές πολιτικές σε βάρος προσφύγων και μεταναστών αγκαλιάζονται πλέον επίσημα από τις κυβερνήσεις της Ευρώπης-φρούριο, πρέπει να διδαχθούμε τα μαθήματα των μαχών που δώσαμε την τελευταία δεκαετία. 

Ο θεσμικός ρατσισμός σκοτώνει στα σύνορα, δημιουργεί νησίδες εκτός νόμου στον Έβρο, πνίγει θαλασσοδαρμένους ανθρώπους στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο, ενώ ταυτόχρονα οπλίζει τα χέρια των φασιστικών συμμοριών. Ο αγώνας που έδωσε η οικογένεια του Σαχζάτ Λουκμάν, ερχόμενη στην Ελλάδα για να καταθέσει στο δικαστήριο, πλάι στο αντιρατσιστικό και το αντιφασιστικό κίνημα, είναι σημαντικό κρατούμενο για τις μάχες που έχουμε να δώσουμε στο σήμερα, μαζί ντόπιοι και μετανάστες. 

Δέκα χρόνια μετά τη δολοφονία του Σαχζάτ Λουκμάν το αντιφασιστικό κίνημα είναι εδώ. Είναι εδραιωμένο κι έχει τα αντανακλαστικά να τσακίσει οτιδήποτε φασιστικό ξαναπεταχτεί. 

Η φασιστική απειλή δεν έχει σταματήσει. Προσπαθεί ξανά να στηθεί στους δρόμους κι όπως και τότε να παίξει ρόλο στο πολιτικό σκηνικό. Αλλά δεν θα τους περάσει. Οι δολοφονίες του Σαχζάτ και του Παύλου έδωσαν το έναυσμα για τον αντιφασιστικό ξεσηκωμό που έφτασε να τους καταδικάσει. Πάντα θα είναι σημείο αναφοράς για τους αντιφασίστες και τις αντιφασίστριες, πάντα θα τους μνημονεύουμε και θα συνεχίσουμε να παλεύουμε για να μην ξανασηκώσουν κεφάλι οι νεοναζί. Θα είμαστε στην αντιφασιστική διαδήλωση στα Πετράλωνα τη μέρα που συμπληρώνονται 10 χρόνια από τη δολοφονία του Σαχζάτ για να ξαναφωνάξουμε «Ούτε στην Αθήνα – ούτε πουθενά – τσακίστε τους φασίστες σε κάθε γειτονιά»!

Δέκα χρόνια μετά τη δολοφονία του Σακζάτ Λουκμάν, εννέα από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα και οι φασίστες της Χρυσής Αυγής προκαλούν μέσα από στις δικαστικές αίθουσες τους πολίτες αυτής της χώρας. 

Ο ναζισμός και ο εθνικοσοσιαλισμός δεν δικάζονται στην Ελλάδα, γιατί όπως ισχυρίζονται, το να είσαι φασίστας ή ναζί δεν είναι αξιόποινη πράξη. Οι φασίστες δολοφόνοι της Χρυσής Αυγής δεν έχουν δικαίωμα να προκαλούν. Το αντιφασιστικό κίνημα με μπροστάρηδες τους φάρους·τη ΜΑΝΑ κουράγιο Μάγδα Φύσσα και την οικογένεια του Λουκμάν δεν θα επιτρέψουν να θεριέψει πάλι το αυγό του φιδιού. 

Είναι χρέος όλων μας και εμάς των εκπαιδευτικών ακόμη μεγαλύτερο, να στρέψουμε τα νέα παιδιά στις αξίες που προάγουν το όλον από το εγώ. Αξίες που στην εποχή μας βάλλονται από παντού. Να μην επιτρέψουμε σε μια χώρα σε σήψη, με την κρίση να πλήττει όλο και μεγαλύτερα κομμάτια της κοινωνίας, να ξαναδούμε τους φασίστες να σηκώνουν κεφάλι. 

Οι φασίστες εκεί που ανήκουν. Στα μπουντρούμια των φυλακών.

Οι γονείς του Σαχζάτ Λουκμάν έξω από το δικαστήριο την πρώτη μέρα της δίκης. Φωτό: Λένα Βερδέ

Χαιρετισμοί Χαντίμ Χουσεΐν και Σουγκράν Μπίμπι, γονέων του Σαχζάτ Λουκμάν