Αφροδίτη Φράγκου
Η Αφροδίτη Φράγκου, συγγραφέας της νέας έκδοσης του Μαρξιστικού Βιβλιοπωλείου με τίτλο “Η πάλη για την τρανς απελευθέρωση”, μίλησε στην Εργατική Αλληλεγγύη.
Γιατί είναι απαραίτητο ένα τέτοιο βιβλίο σε αυτή την περίοδο;
Οι μάχες ενάντια στην καταπίεση βαθαίνουν όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Ένα μεγάλο κομμάτι αυτών των μαχών αφορά τα ζητήματα του φύλου. Όλο και πιο πολύ, τα τρανς άτομα αποκτούν ορατότητα γιατί παλεύουν για το δικαίωμά τους στην ύπαρξη και στην ισότιμη αντιμετώπιση. Αυτό έχει ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση για το τι είναι φύλο, αν πράγματι χωρίζει τους ανθρώπους στα δύο, αν οι ρόλοι που έχουμε συνηθίσει να ανατίθενται στα φύλα είναι "φυσικοί".
Γεγονότα όπως αυτό που έγινε πέρσι στο μουσικό σχολείο στο Ίλιον είναι χαρακτηριστικά. Σαν απάντηση σε καθηγητή που επιτέθηκε τρανσφοβικά σε τρανς μαθήτρια, οι συμμαθητές και οι συμμαθήτριές της ντύθηκαν με γυναικεία και ανδρικά ρούχα αντίστοιχα και ανάρτησαν το μήνυμα "τα ρούχα δεν έχουν φύλο". Αυτό δείχνει δύο πράγματα: πρώτο, το αντανακλαστικό της αλληλεγγύης και της σύγκρουσης με την τρανσφοβία. Δεύτερο, την αμφισβήτηση για τα "κουτάκια" των φύλων. Αυτό είναι ένα από τα πολλά περιστατικά που δείχνουν τα προχωρήματα που έχουν γίνει, και είναι αναμφίβολα αποτέλεσμα των πολυετών αγώνων του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος.
Ανάμεσα σε άλλα, το ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα έχει κερδίσει σε πολλές χώρες του κόσμου τη Νομική Αναγνώριση Ταυτότητας Φύλου (ΝΑΤΦ). Στην Ελλάδα η ΝΑΤΦ νομοθετήθηκε το 2017 και η μάχη συνεχίζεται για να αρθούν οι περιορισμοί που έχει.
Το βιβλίο αυτό είναι μια προσπάθεια να ενισχυθεί αυτή η μάχη με την εργατική στρατηγική. Αρχικά χρειάζεται να δοθεί μια εξήγηση στο γιατί το σύστημα ακόμα και σήμερα χρειάζεται τόσο πολύ την καταπίεση και τους ρόλους των φύλων: για να μπορούν τα αφεντικά να διαιωνίζουν και να εντείνουν την εκμετάλλευση της εργατικής τάξης, ώστε να βγάζουν κέρδος. Με αυτή την κατανόηση μπορεί να μπει η τρανσφοβία στο συνολικό της πλαίσιο: δεν περιορίζεται στο βίωμα του κάθε τρανς ανθρώπου ξεχωριστά, αλλά αποτελεί έναν ολόκληρο συστημικό μηχανισμό διακρίσεων και ιδεολογικών επιθέσεων.
Η τρανσφοβία, είτε είναι σε βάρος των τρανς γυναικών, είτε σε βάρος των τρανς ανδρών, είτε σε βάρος των μη-δυαδικών τρανς ατόμων, είναι άρρηκτα δεμένη με τη γυναικεία καταπίεση. Σε μια εποχή που το σύστημα είναι σε κρίση κλιμακώνει όλο και πιο άγρια τον σεξισμό. Επιχειρεί να επαναφέρει τα αφηγήματα "Πατρίς Θρησκεία Οικογένεια" και "η γυναίκα στο σπίτι". Η συνεισφορά αυτού του βιβλίου είναι στην τοποθέτηση ότι η πάλη ενάντια στην τρανσφοβία είναι μια πάλη ενάντια στο σύστημα, στον καπιταλισμό, και ο ρόλος της εργατικής τάξης είναι κεντρικός σε αυτή.
Αντίστοιχα, το βιβλίο επιχειρηματολογεί ότι και οι υπόλοιποι αγώνες της εργατικής τάξης θα ενισχυθούν, αν μπλοκαριστούν οι τρανσφοβικές επιθέσεις και αν δώσουμε τη μάχη εδώ και τώρα ενάντια στην καταπίεση με βάση το φύλο.
Πατώντας πάνω στη δουλειά ακτιβιστών/τριών που έχουν γράψει για την τρανς εμπειρία (Μ. Γαλανού, Φ. Παγάνη κ.α.), αλλά και ακτιβιστών/
τριών που έχουν γράψει για την ιστορία των αγώνων για την απελευθέρωση (Δ. Κυρίλλου, Κ. Τορπουζίδης, Β. Χατζηνικολάου κ.α.) έχω προσπαθήσει να φτιάξω ένα απλό κείμενο που να δίνει -στον κόσμο που δεν έχει απαραίτητα γνώσεις σχετικά με το θέμα- τις απαραίτητες πληροφορίες, καθώς και τα επιχειρήματα για το γιατί πρόκειται για μια μάχη που αφορά όλη την εργατική τάξη. Έτσι ώστε το θέμα των τρανς διεκδικήσεων να μπορεί να συζητηθεί σε συλλογικούς χώρους (εργασιακούς χώρους, σχολεία, σχολές) και να γίνει πράξη η σύνδεση με την εργατική στρατηγική.
Ενάντια σε ποιες επιθέσεις παλεύει το τρανς κίνημα σήμερα;
Αυτές τις μέρες έγινε γνωστό ότι, με απόφαση του υπουργείου Υγείας, αφαιρέθηκε από τη λίστα των συνταγογραφήσεων η τριπτορελίνη. Στην πράξη έτσι παρεμποδίζεται η φυλομετάβαση των τρανς ατόμων, καθώς η ουσία αυτή παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία και πλέον κοστίζει 180. Πρόκειται για το πιο πρόσφατο μόνο παράδειγμα των επιθέσεων στην τρανς εργατιά, που έρχονται από τα πάνω.
Οι επιθέσεις είναι πρώτα απ' όλα υλικές: είναι πιο δύσκολο για ένα τρανς άτομο να πιάσει δουλειά, να νοικιάσει σπίτι, να έχει ιατρική περίθαλψη (για θέματα άσχετα με τη φυλομετάβασή του), να εξυπηρετηθεί από υπηρεσίες. Για την αλλαγή των εγγράφων του με βάση τη ΝΑΤΦ χρειάζονται χρήματα καθώς είναι μια δικαστική διαδικασία, κι αυτή η μετ' εμποδίων δυνατότητα υπάρχει μόνο για όσα άτομα έχουν ελληνικά χαρτιά. Για την φυλομετάβαση το ΕΣΥ έχει πολύ περιορισμένους πόρους - ενδεικτικά, το κομμάτι της ορμονικής υποκατάστασης το καλύπτουν μόνο τρία δημόσια ιατρεία σε όλη την Ελλάδα, ενώ για τις χειρουργικές επεμβάσεις δεν υπάρχει καμία δημόσια κλινική.
Οι επιθέσεις όμως είναι και ιδεολογικές: ο Μητσοτάκης κινδυνολογούσε για τη ΝΑΤΦ από τα έδρανα της Βουλής. Η Κεραμέως επέτρεψε να προωθηθεί στα σχολεία τρανσφοβικό "εκπαιδευτικό" υλικό. Ο Πλεύρης, κραυγάζοντας ότι "απαγορεύει" τις "θεραπείες μεταστροφής" (αντιεπιστημονικές “θεραπείες” με στόχο να πάψει ένα άτομο να είναι ΛΟΑΤΚΙ+) τις νομιμοποίησε ιδεολογικά, λέγοντας ότι μπορούν να γίνουν "με συναίνεση". Οι πιο χυδαίες τρανσφοβικές δημόσιες επιθέσεις από μεγάλες φυλλάδες, ακόμα κι αν είχαν προσωπική στοχοποίηση ακτιβιστών σε πρωτοσέλιδα, σπάνια επέφεραν κυρώσεις. Κι αυτές ήταν κυρώσεις-χάδι.
Σε διεθνές επίπεδο αρκεί να ρίξουμε μια ματιά στη Σκωτία και την πρόσφατη πραξικοπηματική παρεμπόδιση της ΝΑΤΦ από την κυβέρνηση Σουνάκ, ή τις δεκάδες τρανσφοβικές επιθέσεις που έφερε η κυβέρνηση Τραμπ στις ΗΠΑ, που η κυβέρνηση Μπάιντεν τρία χρόνια μετά δεν έχει κάνει τίποτα για να ανατρέψει. Κάθε χρόνο καταγράφονται διεθνώς εκατοντάδες δολοφονίες με τρανσφοβικό κίνητρο και δυστυχώς εκτιμάται ότι η καταγραφή είναι πολύ περιορισμένη σε σχέση με τον πραγματικό αριθμό. Η ILGA, διεθνής ομοσπονδία ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεων, εντοπίζει μια αύξηση της βίας σε βάρος των τρανς ανθρώπων τα τελευταία δύο χρόνια σε όλο τον κόσμο και εξηγεί ότι οφείλεται σε εντεινόμενη τρανσφοβική ρητορική και πρακτική από τα πάνω - κυβερνήσεις, εκκλησία, ΜΜΕ.
Πώς συνδέονται οι μάχες για την τρανς απελευθέρωση με τις υπόλοιπες μάχες του εργατικού κινήματος;
Οι εργαζόμενοι/ες του νοσοκομείου "Έλενα Βενιζέλου", του νοσοκομείου των φτωχών γυναικών και της τρανς εργατιάς, που έχει το ένα από τα ελάχιστα δημόσια ιατρεία φύλου, δίνουν τον τόνο της μάχης ενάντια στην τρανσφοβία: οργανώνουν μαζί με την Κίνηση για μια Απεργιακή 8 Μάρτη ανοιχτή συζήτηση στις 2 Μάρτη για τη φετινή ημέρα των γυναικών. Σε αυτή θα συζητηθεί ανάμεσα σε άλλα και το θέμα της διακοπής της συνταγογράφησης της τριπτορελίνης για τα τρανς άτομα. Μόνο οι αγώνες της εργατικής τάξης μπορούν να αποτρέψουν την μετατροπή του ΕΣΥ σε έρμαιο των ελλείψεων της ελεύθερης αγοράς ή των ιδεολογικών σκοπιμοτήτων της κάθε κυβέρνησης που σκοπό έχει τη διάλυσή του.
Στα σχολεία και στις σχολές, όλα τα κομμάτια της εκπαιδευτικής κοινότητας μπορούν να συνεισφέρουν στο να σπάσει η τρανσφοβία και οι διακρίσεις. Από το να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον αποδοχής που θα δίνει τη δυνατότητα για κοινωνική φυλομετάβαση από νωρίς, μέχρι να κάνουν τις γνώσεις για την ταυτότητα φύλου κτήμα των μελλοντικών εργαζόμενων της υγείας και των άλλων σχετικών με τα ζητήματα φύλου κλάδων.
Η βελτίωση της ζωής των τρανς ατόμων έχει άμεση σχέση με τα εργασιακά δικαιώματα και το δικαίωμα στον συνδικαλισμό. Τα συνδικάτα πρέπει να γράψουν όλους/ες τους/τις τρανς εργαζόμενους/ες για να δυναμώσει συνολικά κάθε χώρος στον οποίο εργάζονται. Και το τρανς κίνημα έχει να κερδίσει, σε ορατότητα και σε δύναμη, αν αγκαλιάσει τις απεργιακές μάχες και διεκδικήσει από τα συνδικάτα να πάρουν θέση για τα αιτήματά του.
Όλα αυτά έχουν έναν κοινό παρονομαστή: τη σύγκρουση με την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και με το τρανσφοβικό και σεξιστικό σύστημα που αυτή υπηρετεί. Η επαναστατική αριστερά πρέπει να στηρίζει άνευ όρων τα τρανς αιτήματα και όχι μόνο. Έχει και να συμβάλει στη διαμόρφωσή τους, βάζοντας αυτή την προοπτική.