Έχει φτάσει στο πικ της η ακροδεξιά; Δεν είναι περίεργο κάποιοι να το πιστεύουν αυτό. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει πάρει το δρόμο των δικαστηρίων γιατί συγκάλυψε τα χρήματα που έδωσε σαν αντίτιμο σιωπής στην πορνοστάρ Στόρμι Ντάνιελς. Ο Μπόρις Τζόνσον έχασε τη βουλευτική του έδρα. Ο Λούλα νίκησε τον Μπολσονάρου στις προεδρικές εκλογές της Βραζιλίας.
Οι άνθρωποι που μπαίνουν περισσότερο στον πειρασμό να απαντήσουν «Ναι» σε αυτό το ερώτημα είναι οι φιλελεύθεροι, για τους οποίους το δημοψήφισμα του Brexit και η νίκη του Τραμπ το 2016 ήταν «παρεκκλίσεις», που πιθανώς μαγειρεύτηκαν από το τμήμα «βρώμικων κόλπων» του Βλαντιμίρ Πούτιν. Νομίζουν ότι τώρα, με τους κατεργάρηδες Τραμπ και Τζόνσον να βρίσκονται σε μπελάδες, η «κανονικότητα» επιστρέφει.
Πρόκειται για ψευδαίσθηση. Η παλιά νεοφιλελεύθερη «κανονικότητα» δεν επιστρέφει. Αρκεί να κοιτάξετε την τραπεζική κρίση, την άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας και τον πόλεμο, και τους φόβους για πόλεμο στην Ευρώπη και στον Ειρηνικό, για να το διαπιστώσετε αυτό. Ήταν η διάρρηξη της νεοφιλελεύθερης τάξης, μετά την Παγκόσμια Οικονομική Κρίση, που έδωσε χώρο στην ακροδεξιά για το άνοιγμά της. Και αυτές οι ρωγμές διευρύνονται.
Ακροδεξιές κυβερνήσεις έχουν εδραιωθεί σε όλο τον κόσμο. Ο Ραχούλ Γκάντι, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης στην Ινδία, μόλις καταδικάστηκε σε δύο χρόνια φυλάκιση για εγκληματική δυσφήμιση. Είχε ρωτήσει σε προεκλογική συγκέντρωση: «Γιατί όλοι αυτοί οι κλέφτες έχουν το Μόντι ως επώνυμο;» Ο Ναρέντρα Μόντι είναι ο ακροδεξιός πρωθυπουργός της Ινδίας.
Εν τω μεταξύ, η Τζόρτζια Μελόνι, ηγέτιδα της φασιστικής Fratelli d'Italia και πρωθυπουργός της Ιταλίας, κατηγορείται ότι ξαναγράφει την ιστορία. Σπίλωσε την επέτειο της σφαγής 335 ανθρώπων από τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής στις 24 Μαρτίου 1944 στις σπηλιές Αρντεατίν κοντά στη Ρώμη, λέγοντας ότι «σφαγιάστηκαν απλώς επειδή ήταν Ιταλοί». Στην πραγματικότητα, η σφαγή ήταν αντίποινα για μια επίθεση αντιφασιστών παρτιζάνων που σκότωσαν 33 ναζιστές στρατιώτες σε δρόμο της Ρώμης. Ο Τζιανφράνκο Παλιαρούλο της Εθνικής Ένωσης Ιταλών Παρτιζάνων δήλωσε: «Σίγουρα, ήταν Ιταλοί, αλλά επιλέχθηκαν με βάση μια επιλογή που αφορούσε αντιφασίστες, αντιστασιακούς, πολιτικούς αντιπάλους και Εβραίους». Πρόσθεσε ότι η σφαγή πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια Ιταλών φασιστικών αξιωματούχων.
Αλλά και ο Τραμπ δεν είναι «ιστορία». Ο Έντουαρντ Λιούς από τους Financial Times προειδοποιεί: «Η βάση του MΑGA (Make America Great Again-Κάνετε την Αμερική Ξανά Μεγάλη) του Τραμπ εξακολουθεί να είναι ισχυρή. Αν είχε εξασθενήσει, τα μεγάλα κεφάλια των Ρεπουμπλικανών, από τον Κέβιν Μακάρθι, πρόεδρο της Βουλής, μέχρι τον Μάικ Πενς, τον πρώην αντιπρόεδρο, δεν θα απηχούσαν τους λιβέλους του Τραμπ για το κατηγορητήριο που αντιμετωπίζει. Ρεπουμπλικάνοι που θα προτιμούσαν να περπατήσουν πάνω σε αναμμένα κάρβουνα παρά να δουν για άλλη μια φορά τον Τραμπ να γίνεται υποψήφιός τους, αισθάνονται υποχρεωμένοι να υποστηρίξουν την αφήγησή του». Πράγματι, ο Τραμπ χρησιμοποίησε τη δίωξη για να ξεκινήσει την προεκλογική του εκστρατεία στο Γουέικο του Τέξας.
Ακροδεξιά γλώσσα
Στην Βρετανία, είναι πολύ πιο δύσκολο για τον Τζόνσον να επιστρέψει. Ο Ρίσι Σουνάκ κατάφερε να ξεπεράσει μια μικρή εξέγερση των Τόρις κατά της συμφωνίας του με την Ευρωπαϊκή Ένωση για τη Βόρεια Ιρλανδία παρόλο που ο Tζόνσον και η Λιζ Τρας την καταψήφισαν. Κοιτάξτε όμως τη Σ. Μπρέιβερμαν, υπουργό Εσωτερικών, που κατέχει ένα από τα πιο ισχυρά κρατικά αξιώματα. Χρησιμοποιεί ακροδεξιά γλώσσα -για παράδειγμα καταγγέλλει τον «πολιτισμικό μαρξισμό»- και καυχιέται για τα σχέδιά της να απελάσει πρόσφυγες στη Ρουάντα. Η διαφορά της με τη Μελόνι είναι ότι εκείνη ανήκει σε ένα μέινστριμ συντηρητικό κόμμα, αλλά ιδεολογικά είναι αρκετά κοντά.
Το γεγονός ότι η Μπρέιβερμαν άνθισε υπό τη διακυβέρνηση τριών διαδοχικών πρωθυπουργών των Τόρις είναι ένα σημάδι ότι η παραδοσιακή κεντροδεξιά βρίσκεται σε κρίση και, για να επιβιώσει, υιοθετεί όλο και περισσότερο την ακροδεξιά ρητορική και πολιτική. Το βλέπουμε αυτό και στην ηπειρωτική Ευρώπη, για παράδειγμα το κόμμα της παραδοσιακής δεξιάς, τους «Les Republicains» στη Γαλλία. Το παλιό νεοφιλελεύθερο κέντρο καταρρέει. Οι Εργατικοί, υπό τον ξύλινο υποκριτή Στάρμερ ακμάζουν στις δημοσκοπήσεις μόνο και μόνο επειδή οι Συντηρητικοί βρίσκονται σε τέτοια αποδιοργάνωση.
Ευτυχώς, υπάρχει ένα αντίθετο ρεύμα που προέρχεται, όχι ακόμη κυρίως από την οργανωμένη αριστερά, αλλά από την αντίσταση της εργατικής τάξης. Αυτό είναι πιο προχωρημένο στη Γαλλία, όπου η κρατική επίσκεψη του Βασιλιά Καρόλου του Τρίτου ακυρώθηκε αφού οι διαδηλωτές άρχισαν να φωνάζουν: «Κόψαμε το κεφάλι του Λουδοβίκου του 16ου! Μακρόν, μπορούμε να κάνουμε το ίδιο και σε σένα!».
Η αντίσταση δεν έχει φτάσει ακόμη σε αυτή την κλίμακα στη Βρετανία. Αλλά και εδώ το κόκκινο νήμα της ταξικής πάλης έχει δυναμώσει, με το απεργιακό κύμα του περασμένου έτους. Εκεί αναπτύσσεται η δύναμη που μπορεί να συντρίψει την ακροδεξιά.