H Κοσμητεία της Σχολής Πολιτικών Επιστημών του Παντείου διοργάνωσε συζήτηση με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του Απόστολου Καψάλη «Μετανάστες εργάτες γης: καθεστώτα εξαίρεσης στην εργασία και στην κινητικότητα» την περασμένη Τετάρτη 31 Μαΐου. Την συζήτηση συντόνισε η Ντίνα Δασκαλοπούλου, δημοσιογράφος στην Εφημερίδα των Συντακτών.
Την συζήτηση άνοιξε ο καθηγητής Δημήτρης Χριστόπουλος, Κοσμήτορας της Σχολής Πολιτικών Επιστημών. Αναφερόμενος στο βιβλίο τόνισε την πολύτιμη συμβολή του στην ανάδειξη της πραγματικής εικόνας των μεταναστών σε αντιπαράθεση με τους μύθους που τους θέλουν να εμφανίζονται ως απειλή, ιδιαίτερα μετά το 2015. Σύμφωνα με τον Δ. Χριστόπουλο, η κυρίαρχη αφήγηση παριστάνει ότι «τότε σαν να μηδενίστηκε το κοντέρ της μετανάστευσης και πρωτοεμφανίστηκαν εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες. Η Ελλάδα ήταν πάντα ένας μεταναστευτικός κόσμος. Το 1990-1991 η Ελλάδα γίνεται χώρα υποδοχής μεταναστών (κυρίως). Και τότε είχαμε νόμους απαγόρευσης της μετανάστευσης από την κυβέρνηση της ΝΔ και είχαμε βέβαια 800.000 να μπαίνουν στην χώρα. Ο Απόστολος Καψάλης αναδεικνύει συγκεκριμένες ταξικές αναφορές στην ανάλυση του και εξηγεί το καθεστώς άγριας εκμετάλλευσης των εργατών γης, με μια μελέτη μοναδική».
Συνεχίζοντας ο Καθηγητής Γιάννης Κουζής, Πρόεδρος του Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής υπενθυμίζει ότι «ο Απόστολος Καψάλης άρχισε τις έρευνες για την μετανάστευση από το κλάδο καθαρισμού όταν δέχτηκε την επίθεση η μετανάστρια συνδικαλίστρια Κωνσταντίνα Κούνεβα. Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα της ΕΕ στο δείκτη επιδείνωσης των συνθηκών στην αγορά εργασίας, με σαφή τάση σύγκλισης με τις χώρες της Ν.Α Ευρώπης. Η εργασία αυτή αναδεικνύει την νομική απόκλιση και το καθεστώς εξαίρεσης με Ειδικό Εργασιακό Δίκαιο για τους μετανάστες εργάτες γης. Εννοεί πρακτικά αδήλωτη εργασία και υψηλό βαθμό εκμετάλλευσης, με το εργόσημο ως κύρια επιλογή».
Καθεστώς μόνιμων διακρίσεων
Η Όλγα Λαφαζάνη, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών είπε ότι «το βιβλίο αναδεικνύει τις οικονομικές παραμέτρους της μετανάστευσης, τα πολλαπλά παράδοξα και τις πολύπλοκες κατηγοριοποιήσεις των αδειών εργασίας των μεταναστών που συνιστούν καθεστώς μονίμων διακρίσεων και υποβάθμισης των εργασιακών σχέσεων». Μίλησε για σύγκρουση της «ριζοσπαστικής δεξιάς του κέντρου με την εργοδοτική δεξιά της υπαίθρου», η οποία αναζητά εργατικό δυναμικό με μετάκληση εργατών ενώ γεμίζουν τα κέντρα κράτησης με μετανάστες χωρίς χαρτιά, κλείνουν τα σύνορα με φράχτες και προχωράνε σε απελάσεις.»
Αυτό που δεν ευσταθεί είναι ο ισχυρισμός της Ολγας Λαφαζάνη ότι οι μετανάστες εργάτες γης αποδέχονται τους όρους εκμετάλλευσης. Οι αγώνες των μεταναστών εργατών γης, ιδιαίτερα στη Ν.Μανωλάδα ήταν μια κορύφωση της εργατικής αντίστασης στην Ελλάδα και δεν ήταν η εξαίρεση: Σκάλα Λακωνίας, Αργος, Θήβα, Μαραθώνας, Γκορυτσά Ασπρόπυργου με θυελλώδη αντιρατσιστική διαδήλωση καταδίκης του πογκρόμ των φασιστών σε βάρος των εργατών γης. Η ομιλία ενός μετανάστη εργάτη ήταν μια υπενθύμιση της δύναμής τους.
Ο συγγραφέας ανέδειξε τις ευθύνες των κυβερνήσεων για την υποβάθμιση των εργασιακών σχέσεων των μεταναστών τις οποίες χρησιμοποιούν ως πολιορκητικό κλοιό για να τσακίσουν συνολικά τα εργασιακά δικαιώματα όλης της εργατικής τάξης. Ιδιαίτερα, το καθεστώς του εργόσημου που εισήγαγε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένα τεράστιο πισωγύρισμα στα πλαίσια της προσαρμογής στο δόγμα «μαζικές νομιμοποιήσεις δεν γίνονται». Βάζει πολύ ξεκάθαρα την κριτική ότι οι νέες συμφωνίες Ελλάδας-Μπαγκλαντές της ΝΔ έχουν χαρακτήρα νομιμοποποίησης της δουλείας στα χωράφια.
Το βιβλίο είναι μια τεκμηριωμένη μελέτη της εξέλιξης των ρατσιστικών πολιτικών μετανάστευσης που επέβαλαν οι κυβερνήσεις. Βοηθάει να ανοίξει ξανά ο αγώνας για την νομιμοποίηση όλων των μεταναστών και της κατάργησης όλων των αντεργατικών ρατσιστικών νόμων.