Τρεις εκλογικές μάχες σε χώρες της Λατινικής Αμερικής μέσα σε μια βδομάδα υπενθύμισαν ότι η περίοδος πολιτικών μαχών και ανατροπών όχι μόνο δεν έχει τελειώσει αλλά επιταχύνεται.
Στη Γουατεμάλα κέρδισε τις προεδρικές εκλογές ο Μπερνάρδο Αρέβαλο με 58% κόντρα στην Σάντρα Τόρες. Ο Αρέβαλο που δηλώνει “σοσιαλδημοκράτης” παραλίγο να αποκλειστεί από τις εκλογές. Το δικαστικό και πολιτικό βαθύ κράτος της Γουατεμάλας έκανε το παν για να εμποδίσει να φτάσει στην εξουσία κάποιος έξω από το ελεγχόμενο πολιτικό σύστημα. Στις εκλογές του 2019 είχαν ακυρώσει την υποψήφια του κινήματος. Στις κοινοβουλευτικές εκλογές της ίδιας χρονιάς ο πρωτοεμφανιζόμενος “Σπόρος” είχε πάρει 5,3%. Τον περασμένο Ιούνη, στον πρώτο γύρο πήρε 15,5% και πέρασε στο δεύτερο κάνοντας την έκπληξη.
Το σημείο καμπής για τη Γουατεμάλα ήταν οι διαδηλώσεις και οι απεργίες του 2015-2016 που έριξαν τον πρόεδρο Ότο Πέρες Μολίνα. Οι απεργίες απλώθηκαν στα ορυχεία, στα νοσοκομεία, στα σχολεία και τα πανεπιστήμια. Το 2020 στη μέση της πανδημίας και ενώ η χώρα είχε χτυπηθεί από δύο ανεμοστρόβιλους, οργανώθηκαν διαδηλώσεις ενάντια στην κυβέρνηση που αποφάσισε να περικόψει τον προϋπολογισμό για την υγεία αλλά και για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Στον Ισημερινό, ο πρώτος γύρος των εκλογών έφερε την Λουίσα Γκονσάλες και τον Ντανιέλ Νοβόα να περνάνε στο δεύτερο γύρο. Η Γκονσάλες είναι η υποψήφια που έχει τη στήριξη του Ραφαέλ Κορέα. Ο Κορέα ήταν πρόεδρος της χώρας από το 2007 ως το 2017 και η εκλογή του ήταν κομμάτι της αριστερής στροφής σε ολόκληρη τη Νότια Αμερική. Παρόλο που όπως και άλλοι αριστεροί ηγέτες εκείνου του κύματος έκανε στροφή προς τον “ρεαλισμό” όταν ανέβηκε στην εξουσία, τελικά ήταν ο πρώην αντιπρόεδρος και διάδοχός του, ο Μορένο, που ολοκλήρωσε τη δεξιά στροφή, επιτάχυνε τις επιθέσεις στην εργατική τάξη και στους Ιθαγενείς και κυνήγησε τον Κορέα μέχρι ο πρόεδρος αναγκάστηκε να καταφύγει και να παραμείνει μέχρι σήμερα στο Βέλγιο για να μην καταλήξει στη φυλακή.
Το 33% που πήρε η Γκονσάλες στον πρώτο γύρο είναι εκτός των άλλων και μια εκδίκηση για τον κόσμο που έζησε τον λεγόμενο “αντι-κορεϊσμό” σαν αυτό που πραγματικά ήταν, μια επίθεση στους φτωχούς και τις ελπίδες που τους είχε γεννήσει η εκλογή αριστερής κυβέρνησης. Έκπληξη ήταν ότι στο δεύτερο γύρο αντί για την παραδοσιακή δεξιά, πέρασε ο εκατομμυριούχος επιχειρηματίας Νοβόα, που αφού κατέκλεψε τη χώρα για δεκαετίες, εκμεταλλεύτηκε παιδική εργασία και επιτέθηκε σε απεργίες, θέλει τώρα να γίνει πρόεδρος για να τα κάνει όλα αυτά επίσημη πολιτική.
Προμήνυμα
Το σημείο όμως που εκφράστηκε ένα αντίστοιχο φαινόμενο με πιο επικίνδυνο τρόπο ήταν η Αργεντινή. Οι προκριματικές εκλογές (PASO) λειτουργούν πάντα ως προμήνυμα για τις εκλογές που έρχονται σε λίγους μήνες. Πρώτος βγήκε ο ακροδεξιός επιχειρηματίας Μιλέι, ο οποίος είναι ένα μείγμα διχαστικού φασιστικού λόγου αλλά και ακραίου νεοφιλελευθερισμού. Προτείνει “πολιτική πυγμής” απέναντι στα συνδικάτα και τις απεργίες, μαζικές απολύσεις, άμεσο ξεπούλημα της παιδείας και της υγείας στους ιδιώτες, διακοπή της βοήθειας στους φτωχούς και δολαριοποίηση της οικονομίας. Λέει πως το ΔΝΤ θα φύγει από τη χώρα αν εκλεγεί γιατί ο ίδιος θα επιβάλει λιτότητα πιο σκληρή από αυτή που θέλει το Ταμείο.
Το γεγονός ότι ο Μιλέι βγήκε πρώτος στις PASO δείχνει τη βαθιά κρίση στην οποία βρίσκεται η αργεντίνικη πολιτική και οικονομία. Ούτε η κεντροαριστερή κυβέρνηση του Φερνάντες, ούτε η Δεξιά δεν έχουν να προτείνουν λύση απέναντι στον πληθωρισμό που καλπάζει. Οι καπιταλιστές θα ήθελαν πολύ να εφαρμόσουν πολιτική σαν του Μιλέι, αλλά ξέρουν ότι αυτό προϋποθέτει να τσακίσουν την οργανωμένη δύναμη της εργατικής τάξης και των συνδικάτων, κάτι που απέχουν πολύ από το να το κάνουν.
Γι’ αυτό και τα καλύτερα αποτελέσματα τα πήρε όχι στα αστικά κέντρα, αλλά στο εσωτερικό της χώρας, από τον πιο καθυστερημένο κόσμο που πιστεύει ότι η φτώχεια του και η κρίση οφείλεται στους αγώνες που δεν σταματάνε στο Μπουένος Άιρες και την Κόρδοβα. Τα μεγάλα ΜΜΕ δεν έχουν κάνει μέχρι στιγμής στροφή υπέρ του Μιλέι, αλλά προετοιμάζεται πορεία προς το άγνωστο μετά τις εκλογές που έρχονται στα τέλη Οκτώβρη. Η εργατική τάξη και η Αριστερά προετοιμάζονται από τη μεριά τους για να αντιμετωπίσουν αυτή την υποτίθεται καινούργια αλλά παλιά και χυδαία εκδοχή της ιδεολογίας των ισχυρών.