Τίποτα το «θετικό» δεν βγήκε από τη δεύτερη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν που πραγματοποιήθηκε πριν λίγες μέρες στη Νέα Υόρκη. Ο «σκληρός πυρήνας» των ελληνοτουρκικών διαφορών -η αντιπαράθεση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, το Κυπριακό, η οριοθέτηση των ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη) και της υφαλοκρηπίδας- δεν περιλαμβάνεται, έτσι και αλλιώς, στην ατζέντα των συνομιλιών. Η στρατιωτική ένταση με τις «εικονικές» αερομαχίες και τις «αναχαιτίσεις» που απειλούν να μετατρέψουν τον Ψυχρό Πόλεμο που μαίνεται εδώ και πολλά χρόνια ανάμεσα στις δυο χώρες σε θερμό έχουν εξαιρεθεί από την αρχή από τα θέματα των συναντήσεων. Και το ίδιο ισχύει για τον αγώνα δρόμου τον εξοπλισμών που ροκανίζει άγρια τους προϋπολογισμούς και στις δυο όχθες του Αιγαίου. Η ειρήνη και η ευημερία δεν κέρδισαν τίποτα από την συνάντηση της Νέας Υόρκης.
Ποιος βγήκε κερδισμένος; Ο μεγάλος νικητής είναι αδιαμφισβήτητα ο ρατσισμός. «Διπλωματικές πηγές», γράφει η Καθημερινή, «διέρρευσαν λίγο μετά τις επαφές στη Νέα Υόρκη ότι ο πρωθυπουργός ζήτησε από τον πρόεδρο της Τουρκίας να μην πέφτουν βάρκες στο νερό του Αιγαίου’ ώστε να μειωθεί ο αριθμός των μεταναστών και προσφύγων». Η Τουρκία έχει υπογράψει από το 2016 συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση με την οποία δεσμεύτηκε να αστυνομεύει καλύτερα τα παράλιά της και να σταματάει τις βάρκες με προορισμό την Λέσβο, την Χίο ή τη Σάμο. «Μέχρι σήμερα» παραπονιέται η Καθημερινή «η τουρκική ακτοφυλακή δεν έχει επιδείξει τις καλύτερες επιδόσεις στην τήρηση των συμφωνηθέντων». Τώρα, με την βελτίωση του κλίματος ανάμεσα στις δυο χώρες, αυτό μπορεί να «βελτιωθεί».
Ο δεύτερος μεγάλος νικητής είναι οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο εμπόριο ανάμεσα στις δυο χώρες. Η επόμενη συνάντηση κορυφής που θα γίνει στα μέσα του Οκτώβρη θα έχει δυο βασικές συζητήσεις: μια ανάμεσα στον υφυπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας Κώστα Φραγκογιάννη και τον Τούρκο ομόλογό του Μπουράκ Ακσαπάρ για το εμπόριο, τις επενδύσεις, τις διασυνοριακές διαβάσεις και τις νεοφυείς επιχειρήσεις. Όσο δυσκολότερες γίνονται οι μετακινήσεις των ανθρώπων μέσα από τα σύνορα των δυο χωρών, τόσο ευκολότερες γίνονται οι μετακινήσεις των εμπορευμάτων και των κεφαλαίων. Η Τουρκία είναι ένας σημαντικός πελάτης για τις ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις – το 2019 ήταν ο τέταρτος σημαντικότερος μας εταίρος σε σχέση με τις εξαγωγές. Η πανδημία, με την κατακόρυφη πτώση της κατανάλωσης ενέργειας (το κύριο προϊόν που εξάγουμε στην Τουρκία) έπεσε στην έκτη θέση. Οι επιχειρηματίες είδαν όπως ήταν φυσικό με θετικό μάτι την νέα ελληνοτουρκική προσέγγιση.
Στη Νέα Υόρκη ο Μητσοτάκης και ο Ερντογάν μίλησαν και για την ανάγκη της ενίσχυσης της συνεργασίας στο επίπεδο της πολιτικής προστασίας. Την ίδια εποχή που καιγόταν ο Έβρος είχε ξεσπάσει πυρκαγιά και στο Τσενάκαλε της Τουρκίας. Ένας καλύτερος συντονισμός ανάμεσα στις δυο χώρες γράφουν τώρα οι εφημερίδες θα ήταν ωφέλιμος και για τους δυο λαούς. Το πρόβλημα όμως και στις δυο πλευρές του Αιγαίου δεν είναι η έλλειψη συντονισμού. Το πρόβλημα είναι οι περικοπές των κονδυλίων για την πολιτική προστασία και στις δυο χώρες που κινούνται αντιστρόφως ανάλογα με τους εξοπλισμούς.
Η δεύτερη συνάντηση του Οκτωβρίου θα γίνει ανάμεσα στον Ακσαπάρ και την Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου –που είναι επίσης υφυπουργός Εξωτερικών. Ο στόχος της συνάντησης αυτής, όπως γράφει η Καθημερινή, είναι να εξετάσει εάν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για μια κοινή παραπομπή του ζητήματος της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Να διερευνήσει, με άλλα λόγια, αν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να συζητηθούν τα ζητήματα του «σκληρού πυρήνα» των ελληνοτουρκικών διαφορών.
Η Ελλάδα υποστηρίζει ότι το διεθνές δίκαιο, το δίκαιο της θάλασσας και όλα τα άλλα δίκαια δικαιώνουν τις ελληνικές θέσεις. Αλλά ξέρει ότι λέει απλά ψέματα. Και για αυτό αρνείται μέχρι τώρα πεισματικά την παραπομπή αυτών των θεμάτων στη Χάγη. Και αυτό δύσκολα θα αλλάξει τον Οκτώβρη ή στις συναντήσεις που θα ακολουθήσουν. Η πολεμοκαπηλεία είναι βαθιά χαραγμένη στο DNA του ελληνικού καπιταλισμού. Και το ίδιο ισχύει, φυσικά και για την Τουρκία.