Οικονομία και πολιτική
Προϋπολογισμός λιτότητας

21/9, Πανεργατική Απεργία στην Αθήνα. Φωτό: Στέλιος Μιχαηλίδης

Στις αρμόδιες Επιτροπές συζητείται από τις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού για το 2024, με το οποίο η κυβέρνηση της ΝΔ προαναγγέλλει τη συνέχιση των άγριων θυσιών για την εργατική τάξη, τους άνεργους και τους φτωχούς, μέσα από την συνέχιση των περικοπών, την φορολογική αφαίμαξη και τους νέους αντεργατικούς νόμους

Στο προσχέδιο αποκρυσταλλώνεται πως για ακόμη μία χρονιά η κυβέρνηση της ΝΔ κινείται σε τροχιά τήρησης των “μνημονιακών” πλεονασμάτων ακολουθώντας κατά γράμμα τις επιταγές του Προγράμματος Σταθερότητας. Βασική πρόβλεψη είναι η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 2,1% του ΑΕΠ για το 2024. Πρόκειται για περίπου 5 δις ευρώ που θα κληθεί να πληρώσει η εργατική τάξη μέσω φόρων ή μέσω περικοπών στο κοινωνικό κράτος. Σε αυτά θα πρέπει να προσθέσουμε και ακόμα 2,5 περίπου δις ευρώ στα οποία ανήλθε το πρωτογενές πλεόνασμα για το 2023.

Το προσχέδιο προβλέπει αύξηση των εσόδων για το δημόσιο το 2024 κατά 3 δις σε σχέση με το 2023, αποτέλεσμα της απογείωσης των εσόδων από τον ΦΠΑ από τα 22,1 δις ευρώ στα 24,3 δις ευρώ. Εκτός από έμμεσους φόρους που πλειοψηφικά πληρώνει η εργατική τάξη προβλέπεται και εκτίναξη των άμεσων φόρων. Όπως ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων που αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,7 δις και να αγγίξει τα 13 δις ευρώ.

Οι ονομαστικές δαπάνες για την επιχορήγηση των νοσοκομείων εμφανίζουν μία ισχνή αύξηση (15%) σε σχέση με το 2023 στο προϋπολογισμό του 2024 και θα διαμορφωθούν σε 2,65 δισ, ευρώ, έναντι 2,31 δισ ευρώ το 2023. Δεν αρκούν ούτε για αστείο να καλύψουν τις τεράστιες ελλείψεις.

Ο Χατζηδάκης προσπαθεί εναγωνίως να ζωγραφίσει μία αισιόδοξη εικόνα για την ελληνική οικονομία που θα έχει αντανάκλαση στο εισόδημα των εργαζομένων. Όπως γράφει στο προσχέδιο «ο ρυθμός ανάπτυξης παραμένει στους στόχους που έχουν τεθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας του Απριλίου 2023 και αναμένεται να ανέλθει σε 2,3% το 2023 και 3% το 2024. Το ΑΕΠ σε ονομαστικούς όρους αναμένεται να αυξηθεί από 208 δις ευρώ το 2022 σε 224 δις ευρώ το 2023 και 235 δις ευρώ το 2024». 

Αρχικά ακόμα και αν οι προβλέψεις επαληθευτούν το ΑΕΠ το 2024 στο ευνοϊκότερο σενάριο θα φτάσει στα επίπεδα που ήταν το 2009. Το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 357 δις ευρώ στο τέλος του 2023, ενώ το 2011 ανερχόταν σε 355,7 δις ευρώ. Οι θριαμβολογίες το μόνο που επιβεβαιώνουν είναι μία χαμένη 15ετία για την ελληνική οικονομία στο όνομα της «εξυπηρέτησης του χρέους» και της «διάσωσης των τραπεζών».

Οι δήθεν αυξήσεις των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων ύψους 50 ευρώ τον μήνα καθώς και η άρση του παγώματος των τριετιών στους μισθωτούς μετά από 12 χρόνια μνημονίων που καθήλωσαν τους μισθούς και με τον πληθωρισμό να συρρικνώνει το εργατικό εισόδημα είναι στην πραγματικότητα μονιμοποίηση των μειώσεων.

Το αφήγημα για το επίτευγμα της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας ξεθωριάζει με δραματικό τρόπο. H FED και η ΕΚΤ συνεχίζουν το ανοδικό σερί της αύξησης των επιτοκίων για να καταπολεμήσουν τον πληθωρισμό αλλά αυτή η πολιτική έχει εκτινάξει το κόστος δανεισμού σε ιστορικά ψηλά. Οι αποδόσεις του αμερικανικού ομολόγου 30ετούς διάρκειας αυξήθηκαν πάνω από το 5% για πρώτη φορά από το 2007 παραμονές της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης. Ανάλογη ήταν και η εικόνα στην Ευρώπη με τον γερμανικό 10ετή τίτλο να φλερτάρει με το 3% και το ελληνικό αντίστοιχης διάρκειας να φτάνει στα επίπεδα του 4,5%.

Παρενέργειες

Η αύξηση των επιτοκίων παρά την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος έχει παρενέργειες σε επίπεδο ισοζυγίου γενικής κυβέρνησης λόγω της αύξησης των τόκων εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους. Για το 2023 προβλεπόταν ότι οι τόκοι για την εξυπηρέτηση του χρέους θα διαμορφώνονταν σε 6,13 δισ. ευρώ, τελικώς το κονδύλι θα φτάσει στα 7,37 δισ. ευρώ, προσαυξανόμενο περισσότερο από 1,2 δισ. ευρώ. Από το προσχέδιο του προϋπολογισμού προκύπτει ότι για το 2024 προβλέπεται ότι οι τόκοι εξυπηρέτησης του χρέους θα κινηθούν περίπου στα ίδια επίπεδα με το 2023. Το προσχέδιο αναγράφει δαπάνη 7,49 δισ. ευρώ.

Πίσω από τα πανηγύρια για τις εκθέσεις των οίκων αξιολόγησης, η ελληνική οικονομία παραμένει ιδιαίτερα εύθραυστη μέσα σε ένα περιβάλλον έντονων κρίσεων όπως οι γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί, ο πληθωρισμός και η κλιματική αλλαγή. 

Το προσχέδιο περιλαμβάνει δραστική μείωση των επιδοτήσεων για την ενέργεια ακολουθώντας τις οδηγίες της ΕΕ. Όπως αναφέρει το κείμενο «Η δαπάνη προβλέπεται να ανέλθει στα 81 εκατ. ευρώ μειωμένη κατά 99 εκατ. σε σχέση με το 2023». Όμως ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται και οι “ήσυχες μέρες” τελειώνουν για την Μέση Ανατολή με το Ισραήλ να προχωράει σε ολοκληρωτική πολιορκία στη Λωρίδα της Γάζας προκαλώντας νέα ανάφλεξη στην τιμή του πετρελαίου. Μαζί με τις επιδοτήσεις πετσοκόβονται και τα κάθε λογής pass. 

Όσον αφορά τα απόνερα από τις πλημμύρες του Daniel και του Elias και τα αποκαΐδια από τις καταστροφικές πυρκαγιές τα μόλις 600 εκατ. του συμπληρωματικού προϋπολογισμού του 2023 δεν επαρκούν για να καλύψουν ούτε τις στοιχειώδεις ανάγκες ούτε να αποζημιώσουν τις ζημιές νοικοκυριών και αγροτικών-κτηνοτροφικών μονάδων. Η πρόβλεψη για πόρους ύψους 600 εκατ. ευρώ στο εθνικό ΠΔΕ, ώστε να καλύπτονται σε μόνιμη βάση οι δαπάνες κρατικής αρωγής έναντι φυσικών καταστροφών είναι ανέκδοτο αν λάβουμε υπόψιν ότι μόνο η περιοχή που καταστράφηκε στην Θεσσαλία συμβάλλει περίπου στο 5% του ΑΕΠ της χώρας.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι τον λογαριασμό δεν πρόκειται να τον στείλει ο Χατζηδάκης στους πλούσιους φίλους της κυβέρνησης. Για αυτούς προβλέπονται μόνο δώρα. Ένα από αυτά είναι το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων που μαζί με το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας υπόσχονται 12 περίπου δις ευρώ στα αφεντικά. Και από δίπλα μία ολόκληρη δέσμη φοροαπαλλαγών και φοροελαφρύνσεων για τα αρπακτικά της αγοράς.

Τώρα, πριν έρθει ο προϋπολογισμός για ψήφιση, είναι η ώρα να ξεσηκωθούμε απεργιακά ενάντια στην κυβέρνηση της καταστροφής.