Τα αποτελέσματα των εκλογών στην Αργεντινή έφεραν ανατροπή και ακόμη μεγαλύτερη αβεβαιότητα. Τον Αύγουστο είχαν προηγηθεί οι προκριματικές εκλογές (PASO), οι οποίες πάντα στην Αργεντινή λειτουργούν σαν μια καθολική δημοσκόπηση καθώς έχει δικαίωμα ψήφου όλος ο πληθυσμός. Η “είδηση” τότε ήταν ότι πρώτος στις PASO ήρθε ο Χαβιέρ Μιλέι, ένας προκλητικός επιχειρηματίας, μείγμα ακραίου νεοφιλελεύθερου και ακροδεξιού. Το γεγονός ότι ο Μιλέι πήρε 30% ήταν από μόνο του απόδειξη ότι η πολιτική κρίση στην Αργεντινή βρίσκεται στο πιο βαθύ σημείο της από την εποχή της χρεοκοπίας και της εξέγερσης του 2001.
Πρόκειται για ένα λυσσασμένο εχθρό της εργατικής τάξης που την πρώτη φορά που τον βλέπει κανείς μπορεί να νομίσει ότι είναι κωμικός: καλεί οργισμένος σε κατάργηση των υπουργείων Παιδείας, Υγείας, Περιβάλλοντος και πολλών άλλων, σε κατάργηση οτιδήποτε είναι δημόσιο. Προτείνει το πλιάτσικο των ιδιωτών στα πάντα, ακόμη και στην ελεύθερη αγορά ανθρώπινων οργάνων. Αποκαλεί την κλιματική αλλαγή “ψέμα των σοσιαλιστών”.
Όμως, αυτά τα ακραία φιλελεύθερα δεν θα τον είχαν μετατρέψει σε πολιτικό φαινόμενο, αν δεν είχε υιοθετήσει όλη τη συνθηματολογία της ακροδεξιάς, μεταξύ άλλων την ολική απαγόρευση των εκτρώσεων. Στις προεδρικές εκλογές πήγε με υποψήφια αντιπρόεδρο τη Βικτόρια Βιγιαρουέλ, κόρη και εγγονή στρατιωτικών της χούντας και στέλεχος ακροδεξιών επιτροπών που ζητάνε “δικαίωση” των χουντικών που έπεσαν θύματα της αντιδικτατορικής αντίστασης. Νεοφιλελεύθεροι και νοσταλγοί της χούντας ενώθηκαν στο πρόσωπο του Μιλέι με βάση το από κοινού μίσος τους προς την οργανωμένη εργατική τάξη. Τα συνδικάτα φταίνε για την κρίση, λένε, και πρέπει να τα συντρίψουμε. Δεύτερος στις PASO με 21% είχε έρθει ο Σέρχιο Μάσα, των Περονιστών που κυβερνάνε από το 2019 και τρίτη η επίσημη υποψήφια της Δεξιάς, Πατρίσια Μπούλριτς με 17%.
Όμως έφτασε η μέρα των κανονικών εκλογών, προεδρικών, κοινοβουλευτικών και τοπικών, στις 22 Οκτώβρη, και το αποτέλεσμα ανατράπηκε. Η εργατική τάξη κινητοποιήθηκε ενάντια στο Μιλέι και τον κίνδυνο που σηματοδοτούσε και ψήφισε τους Περονιστές παντού. Ο Μάσα πήρε σχεδόν 37% και ο Μιλέι έμεινε με το 30% που είχε πάρει και στις PASO.
Τώρα, ο δεύτερος γύρος έχει ήδη προκαλέσει ένα βάθεμα της πολιτικής κρίσης με απρόσμενο τρόπο. Ο δεξιός πρώην πρωθυπουργός Μαουρίσιο Μάκρι ο οποίος ηττήθηκε το 2019 μετά τις απόπειρές του για μετωπική σύγκρουση με την εργατική τάξη, τοποθετήθηκε υπέρ του Μιλέι. Όχι μόνο αυτό, αλλά οργάνωσε συνάντηση με την Μπούλριτς και τον Μιλέι, όπου και η υποψήφια της Δεξιάς δήλωσε ανοιχτά ότι στηρίζει Μιλέι. Ο εκλογικός συνασπισμός της Δεξιάς διασπάστηκε επί τόπου, καθώς ο κορμός του κόμματος δεν είναι διατεθειμένος να κάνει καμπάνια για τον ανεξέλεγκτο Μιλέι και την ακροδεξιά. Ένα κομμάτι της ηγεσίας λέει ότι θα ψηφίσει Μάσα. Αλλά και για το στρατόπεδο του Μιλέι η στιγμή ήταν σημαδιακή, γιατί ως τώρα το λεξιλόγιο της καμπάνιας του ήταν ενάντια στην “κάστα” και σε οποιαδήποτε συνεννόηση με τα παραδοσιακά κόμματα.
Αναταραχή
Η οικονομική κρίση στην Αργεντινή βρίσκεται πίσω από την πολιτική αναταραχή. Ο πληθωρισμός τρέχει με σχεδόν 140%. Προϊόντα όπως τα ρούχα ακριβαίνουν 15% κάθε μήνα. Τις τελευταίες δυο βδομάδες η χώρα έχει μείνει σχεδόν χωρίς βενζίνη. Οι εταιρείες δεν θέλουν να διαθέσουν δολάρια για εισαγωγές ούτε στα μικρά μεσοδιαστήματα που απαιτείται να γίνει συντήρηση στα διυλιστήρια.
Το δάνειο του ΔΝΤ το 2018 ήταν το μεγαλύτερο δάνειο στην ιστορία του Ταμείου στον κόσμο. Αυτή τη στιγμή η χώρα χρωστάει 48 δις δολάρια στο ΔΝΤ, ενώ 155 δις δολάρια είναι όσα χρωστάνε στο Ταμείο όλα τα κράτη του κόσμου συνολικά. Η κεντροαριστερή κυβέρνηση Φερνάντες ανανέωσε και επέκτεινε το δάνειο που είχε πάρει ο Μάκρι, δίνοντας την υπόσχεση ότι θα επιβάλει σκληρή λιτότητα. Παρά τις προσπάθειες και όλα τα μέτρα που έχουν πάρει, δεν έχουν τολμήσει να συγκρουστούν μετωπικά με την οργανωμένη εργατική τάξη. Ακόμη και η επίσημη Δεξιά προσπαθούσε να πάρει αποστάσεις από την εμπειρία της κυβέρνησης Μάκρι, προτιμώντας να μην προκαλέσουν τα συνδικάτα. Το φαινόμενο Μιλέι, ακόμη και εκλογικά, είχε μεγαλύτερο βάρος στο εσωτερικό της χώρας και όχι στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ούτε υπήρξε καμιά απόπειρα από τους φασίστες να εκφράσουν στους δρόμους την εκλογική επιτυχία του Μιλέι.
Για την άρχουσα τάξη της Αργεντινής τον τελευταίο χρόνο ο Μιλέι ήταν ένας χρήσιμος κλόουν που έσπρωχνε όλο το πολιτικό σκηνικό προς τα δεξιά, αλλά μέχρι εκεί. Τώρα όμως, η συμφωνία με τον Μάκρι και τη Μπούλριτς από τη μια μεριά και η κινητοποίηση της εργατικής τάξης στις κάλπες για να τους μπλοκάρει αλλάζει τις ισορροπίες. Το ποια από τις δύο τάσεις έχει πάρει το πάνω χέρι θα φανεί στο δεύτερο γύρο, στις 19 Νοέμβρη, αλλά η πορεία προς τα εκεί γίνεται σε συνθήκες ελάχιστης ομαλότητας.